Badania węgierskich naukowców wykazały, iż technologia wirtualnej rzeczywistości (VR) może znacząco zmniejszać ból i lęk u dzieci poddawanych zabiegom stomatologicznym. Wyniki w przypadku dorosłych są bardziej zróżnicowane – VR redukuje ból, ale nie wpływa istotnie na poziom lęku.
Lęk przed wizytą to jeden z głównych powodów unikania leczenia stomatologicznego, co w wielu przypadkach prowadzi do sytuacji, w których pacjenci zgłaszają się do dentysty dopiero w stanie nagłego bólu. Tradycyjne metody radzenia sobie z problemem lęku przed leczeniem obejmują zarówno rozwiązania farmakologiczne (np. środki stosowane w sedacji), jak i niefarmakologiczne – od technik behawioralnych po rozpraszanie uwagi pacjenta.
W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzi właśnie wirtualna rzeczywistość (VR), która dzięki multisensorycznym obrazom i interaktywności pozwala pacjentowi „odłączyć się” od stresującego zabiegu.
VR w stomatologii – obiecujące zastosowanie
W ramach badań nad zastosowaniem VR we współczesnej stomatologii zespół naukowców z Obuda University oraz Semmelweis University na Węgrzech przeanalizował 27 randomizowanych badań klinicznych wyszukanych w bazach PubMed i Cochrane Library w kwietniu 2024 r.
Zdecydowaną większość (70%) stanowiły prace dotyczące wykorzystywania tej technologii podczas leczenia dzieci. VR stosowano w trakcie ekstrakcji zębów mlecznych i stałych, leczenia endodontycznego oraz zabiegów stomatologii dziecięcej. 14 przeanalizowanych badań wykazało, iż użycie VR pozwoliło na wyraźne obniżenie poziomu lęku, a kolejnych 11 badań – na istotną redukcję odczuwanego bólu.
W przypadku pacjentów dorosłych analizowane badania wykazały, iż zastosowanie wirtualnej rzeczywistości zredukowało odczuwany podczas leczenia ból, ale nie wpłynęło na poziom lęku przed leczeniem. Autorzy zaznaczyli jednak, iż aż 19 prac obarczonych było wysokim ryzykiem błędu systematycznego.
Perspektywy dla praktyki stomatologicznej
Wnioski z metaanalizy są obiecujące – VR skutecznie redukuje ból i lęk u dzieci oraz pomaga kontrolować ból u dorosłych. Na razie jednak potrzeba więcej badań wysokiej jakości, aby potwierdzić długofalową skuteczność tej metody.
Biorąc pod uwagę szybki rozwój technologii i rosnącą dostępność urządzeń VR, można spodziewać się, iż w najbliższych latach stomatolodzy zyskają coraz lepsze narzędzia do poprawy komfortu pacjentów – a być może także do przełamania bariery lęku, która od lat stanowi poważne wyzwanie w codziennej praktyce.
Pełne wyniki badania opublikowano w artykule „The effect of virtual reality for anxiety and pain in dentistry: A systematic review and meta-analysis” na łamach czasopisma „Community Dental Health”.
Korzystając z narzędzi opartych na sztucznej inteligencji w codziennej praktyce klinicznej nie można zapominać o związanych z tym wyzwaniach etycznych i aspektach prawnych. – Przede wszystkim należy mieć na uwadze to, żeby algorytmy, z których korzystamy, były w odpowiedni sposób zweryfikowane i przetestowane na niezależnych zbiorach danych – innych niż te, na których były uczone – mówi dr hab. n. med. Piotr Regulski, prodziekan Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego WUM, pracownik Zakładu Radiologii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej oraz kierownik Pracowni Obrazowania Cyfrowego i Wirtualnej Rzeczywistości WUM, który w swojej pracy naukowo-badawczej zajmuje się m.in. algorytmami sztucznej inteligencji i metodami przetwarzania obrazów medycznych.
Źródło: https://www.nature.com
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
