W erze cyfrowej transformacji ochrony zdrowia telestomatologia coraz częściej staje się realnym narzędziem poprawy dostępności opieki dentystycznej. W najnowszym badaniu opublikowanym w „BMC Oral Health” oceniono efekty działania programu Teledentistry Pepsodent „Talk to a Dentist” – inicjatywy telestomatologicznej prowadzonej w Indonezji. Wyniki wskazują na wyraźną poprawę w zakresie zachowań higienicznych, choć świadomość ograniczeń samodzielnej opieki paradoksalnie zmniejszyła poczucie kontroli pacjentów nad własnym zdrowiem jamy ustnej.
Indonezja – kraj ponad 17 tysięcy wysp – walczy z ogromnymi nierównościami w dostępie do leczenia stomatologicznego. Ponad 88% mieszkańców cierpi na próchnicę, ale zaledwie 10% zgłasza się po pomoc. Odpowiedzią na ten problem był uruchomiony w 2022 r. program Teledentistry Pepsodent, umożliwiający konsultacje z dentystą za pośrednictwem aplikacji WhatsApp.
Pacjent, skanując kod QR z opakowania pasty, trafiał do czatu z lekarzem dentystą. Większość konsultacji prowadzono tekstowo – ze względu na wygodę i prywatność pacjentów. Z badania wynika, iż z usługi korzystali głównie mieszkańcy dużych miast w wieku 18-34 lat, przy czym kobiety częściej zgłaszały się z bólem, a mężczyźni – po porady ogólne.
Efekty: częstsze szczotkowanie i większa świadomość
Na początku października br. na łamach „BMC Oral Health” ukazał się artykuł „Leveraging Digital Innovations for Universal Oral Health Coverage: Evaluation of a Teledentistry Programme among Indonesian adults”, w którym oceniono efekty działania programu. Analiza 600 uczestników (300 użytkowników usługi i 300 osób z grupy kontrolnej) wykazała, iż po 21 dniach użytkownicy telestomatologii:
- zwiększyli częstotliwość szczotkowania zębów średnio o 1,06 raza tygodniowo,
- wydłużyli czas szczotkowania o 0,15 minuty,
- rzadziej zgłaszali trudności w żuciu i mówieniu.
62% z nich zadeklarowała chęć częstszych wizyt u dentysty. Zadowolenie z usługi było wysokie – 79% pacjentów określiło doświadczenie jako satysfakcjonujące, z czego 40% jako „bardzo satysfakcjonujące”. Dentystów zaskoczyła również obserwacja, iż konsultacje online często zmniejszała lęk przed wizytą w gabinecie.
Nowe wyzwania: od „efektu świadomości” po bariery techniczne
Co ciekawe, mimo poprawy zachowań higienicznych, poczucie kontroli nad zdrowiem jamy ustnej wśród pacjentów spadło (z 78% do 68%). Autorzy interpretują to jako „efekt zwiększonej samoświadomości” – użytkownicy po kontakcie z dentystą uświadamiali sobie, iż samodzielna higiena nie zastąpi profesjonalnego leczenia.
Z drugiej strony, dentyści zwracali uwagę na ograniczenia systemu: długi proces logowania, słabą jakość zdjęć przesyłanych przez pacjentów i przypadki nadużyć (np. niestosowne żarty użytkowników). Część lekarzy, zwłaszcza starszych, miała również trudności z obsługą funkcji cyfrowych, co wskazuje na potrzebę szkoleń z kompetencji cyfrowych dla personelu stomatologicznego.
Wnioski dla praktyki: integracja, nie zastępstwo
Badacze – związani m.in. z Public Health Foundation of India – podkreślają, iż telestomatologia nie powinna być traktowana jako alternatywa, ale uzupełnienie tradycyjnej opieki stomatologicznej. W połączeniu z wizytami stacjonarnymi i działaniami profilaktycznymi może jednak stanowić skuteczne narzędzie wspierające świadomość zdrowotną i wczesną interwencję.
W kontekście globalnych trendów WHO i dążenia do powszechnego dostępu do opieki stomatologicznej (UHC), telestomatologia może odegrać kluczową rolę w krajach o ograniczonej infrastrukturze medycznej.
– Cyfrowe narzędzia mogą zwiększyć świadomość i motywację pacjentów, ale pełen efekt terapeutyczny osiągniemy tylko wtedy, gdy teledentystyka stanie się częścią zintegrowanego modelu opieki stomatologicznej – podsumowano.
Jakie mogą być zastosowania sztucznej inteligencji w radiologii stomatologicznej? – W tej chwili sztuczna inteligencja pozwala na przeprowadzenie segmentacji, superimpozycji, badań przed i po terapii, a także przewidywanie wyników, jakie możemy uzyskać po leczeniu ortodontycznym czy chirurgicznym – mówi dr hab. n. med. Piotr Regulski, prodziekan Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego WUM, pracownik Zakładu Radiologii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej oraz kierownik Pracowni Obrazowania Cyfrowego i Wirtualnej Rzeczywistości WUM, autor ponad 50 artykułów naukowych i wystąpień zjazdowych, który w swojej pracy naukowo-badawczej zajmuje się m.in. algorytmami sztucznej inteligencji i metodami przetwarzania obrazów medycznych.
Źródło: https://bmcoralhealth.biomedcentral.com/
