Rzecznik Praw Pacjenta przyjrzał się ortotropii – kontrowersyjnej metodzie, której celem ma być leczenie wad zgryzu w okresie intensywnego wzrostu pacjentów małoletnich. Po uzyskaniu opinii organizacji naukowych, RPP uznaje ortotropię za niezgodną z aktualną wiedzą medyczną i – jak poinformował – prowadzi postępowania wobec podmiotów stosujących tę metodę.
Jak czytamy w komunikacie RPP, ortotropia to kontrowersyjna metoda stosowana w ortodoncji, której celem ma być poprawa kierunku wzrostu twarzy, otwarcie górnych dróg oddechowych i leczenie wad zgryzu u pacjentów małoletnich w okresie intensywnego rozwoju.
Ortotropia jest nie tylko nieuznawana przez środowisko naukowe, ale także określana jako niebezpieczna i potencjalnie szkodliwa. Już w styczniu 2025 r. w specjalnym oświadczeniu jednoznaczne stanowisko wobec ortotropii zajęło Polskie Towarzystwo Stomatologiczne. – Na obecnym etapie wiedzy naukowej metoda ta nie może być rekomendowana jako standardowe leczenie ortodontyczne. w tej chwili brak jest wiarygodnych dowodów naukowych, przede wszystkim wysokiej jakości badań klinicznych, które potwierdzałyby skuteczność i bezpieczeństwo ortotropii w poprawie zdrowia pacjentów. Nie przeprowadzono również szczegółowej analizy potencjalnych ryzyk ani długoterminowych skutków stosowania tej metody – informowano wówczas.
Po publikacji stanowiska PTS-u sprawą zdecydował się zająć Rzecznik Praw Pacjenta. Analiza rynku usług stomatologicznych oraz treści wyjaśnień podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych wykazały, iż ortotropia cieszy się dużą popularnością – w szczególności w leczeniu pacjentów małoletnich.
Brak dowodów naukowych na skuteczność ortotropii
W toku postępowania RPP pozyskał m.in. opinię specjalistyczną konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie ortodoncji. – Konsultant stwierdził, iż metoda ta nie jest oparta na faktach naukowych, nie jest ujęta ani w programach nauczania przeddyplomowego, ani specjalizacyjnego. Dodatkowo American Association of Orthodontists oraz British Orthodontic Society zarzucają metodzie ortotropii brak rzetelnych dowodów skuteczności i odradzają wiarę w twierdzenia o trwałym „modelowaniu twarzy” przez same ćwiczenia posturalne – czytamy w komunikacie.
Jednocześnie podkreślono, iż w metodzie ortotropii niepokój budzi nie tylko czas rozpoczynania terapii, zakres rozbudowy łuków zębowych i wychylenie zębów siecznych. Całodobowe użytkowanie aparatów może skutkować stanami zapalnymi dziąseł i ich recesjami oraz brakiem stabilności wyników leczenia. Metoda ortotropii jest intensywnie promowana, pomimo braku dowodów potwierdzających jej skuteczność jako standardu leczenia ortodontycznego, co podkreślają polskie i zagraniczne towarzystwa naukowe.
Obok PTS-u, głos w sprawie zabrało także Polskie Towarzystwo Ortodontyczne, które wskazało, iż nie organizowało kursów lub szkoleń z ortotropii. – Towarzystwo propaguje leczenie ortodontyczne oparte na faktach naukowych (Evidence Based Medicine), co wymaga potwierdzenia rzetelnymi badaniami naukowych skuteczności danej metody leczniczej, także w odniesieniu do innych technik ortodontycznych, ewentualnych skutków niepożądanych, stabilności wyników i długoczasowych korzyści dla pacjentów. Ortotropia nie jest metodą leczenia ujętą w standardach nauczania przeddyplomowego w stomatologii oraz nie jest włączona w program szkolenia specjalizacyjnego w ortodoncji w naszym kraju, które są oparte na podręcznikach polskich i międzynarodowych oraz literaturze naukowej – poinformowano w komunikacie na stronie RPP.
Trwają postępowania wobec podmiotów medycznych
Jak przypomniano, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, każdy pacjenta ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej. – W ramach wykonywanej działalności leczniczej nie wolno udzielać świadczeń niespełniających tego wymogu prawa – mówi Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec.
Rzecznik Praw Pacjenta prowadzi postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów wobec podmiotów stosujących metodę ortotropii. Zostały już także wydane pierwsze decyzje w tej sprawie, zobowiązujące podmioty do zaprzestania niezgodnych z prawem praktyk.
Źródło, zdjęcie: https://www.gov.pl/web/rpp
