Rada Ministrów przyjęła kolejny tzw. pakiet deregulacyjny, w którym znalazły się rozwiązania mające na celu usprawnienie i ujednolicenie zasad orzekania przez lekarzy ZUS oraz wprowadzenie nowych reguł kontroli zwolnień lekarskich – przepisy wprowadzą jasny podział na to, co jest pracą zarobkową, a co nie, tak aby np. wyjście na zakupy nie kończyło się utratą świadczenia chorobowego. Rząd zapowiada, iż zmiany przyczynią się do skrócenia czasu oczekiwania na decyzje, poprawy jakości orzeczeń i zwiększenia przejrzystości procedur.
Jednym z przyjętych we wtorek przez Radę Ministrów projektów jest nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zmiany przyspieszą wydawanie orzeczeń przez ZUS i wprowadzą „zdrowy rozsądek” w interpretacji zwolnień lekarskich. – Chodzi o to, żeby te przepisy były po prostu jak najbardziej ludzkie. Ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej szacuje, iż oczekiwanie na orzeczenia skróci się kilkukrotnie – powiedział rzecznik rządu Adam Szłapka
Nowe zasady kontroli zwolnień lekarskich
Projekt wprowadza bardziej precyzyjne zasady dotyczące kontroli zwolnień lekarskich. Zasiłek chorobowy będzie można utracić w dwóch sytuacjach: w przypadku podjęcia pracy zarobkowej podczas zwolnienia (z wyjątkiem drobnych czynności, jak np. zrobienie zakupów) lub gdy osoba wykonuje działania, które mogą przedłużać proces chorobowy – np. decyduje się na wyjazd wymagający wysiłku fizycznego w czasie rekonwalescencji.
Nowe przepisy wprowadzą jasny podział na to, co jest pracą zarobkową, a co nie. Osoby na tzw. L4 będą mogły wykonywać zwykłe, codzienne czynności – jak wyjście do apteki czy odprowadzenie dziecka do przedszkola – bez obawy o utratę świadczenia.
Co istotne, nowe przepisy umożliwią korzystanie ze zwolnienia w jednym miejscu pracy i jednoczesne wykonywanie obowiązków w innym – pod warunkiem, iż charakter drugiej pracy nie wpływa negatywnie na proces leczenia. Rozwiązanie to ma lepiej odpowiadać na zróżnicowane sytuacje zawodowe, m.in. osób zatrudnionych na kilku etatach.
Elastyczniejsze zasady zatrudniania lekarzy orzeczników
Nowe przepisy przewidują elastyczniejsze zasady zatrudniania lekarzy orzeczników ZUS – będą oni mogli pracować zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy o świadczenie usług. Ustalono także nowe, bardziej przejrzyste zasady wynagradzania, oparte na mnożnikach średniej pensji krajowej, co oznacza wzrost zarobków orzeczników o około 25%. W celu uzupełnienia braków kadrowych planowane jest także zwiększenie zatrudnienia młodych lekarzy – wymagany będzie co najmniej pięcioletni staż pracy.
W orzekanie włączone zostaną również inne zawody medyczne. Fizjoterapeuci i pielęgniarki będą mogli wydawać orzeczenia w określonych sprawach, m.in. dotyczących rehabilitacji lub oceny samodzielnej egzystencji pacjentów. Decyzję o skierowaniu sprawy do specjalisty z tych zawodów będzie podejmował główny lekarz orzecznik.
Zmiany organizacyjne i nowy model orzekania
ZUS czekają także zmiany organizacyjne. System orzecznictwa zostanie skonsolidowany w większych jednostkach, co ma poprawić dostępność i jakość obsługi pacjentów. Lekarze otrzymają wsparcie asystentów medycznych, dzięki czemu zostaną odciążeni od zadań administracyjnych. Ustalony zostanie również maksymalny termin na wydanie orzeczenia – 30 dni.
Zmieni się także model orzekania: zamiast dwuinstancyjnego systemu z komisją w składzie trzyosobowym, w obu instancjach decyzję będzie wydawała jedna osoba. Lekarz rozpatrujący sprawę w drugiej instancji nie będzie mógł być tą samą osobą, która wydała pierwsze orzeczenie, a jego kompetencje będą musiały być potwierdzone odpowiednią specjalizacją i doświadczeniem. Wzmocniony zostanie nadzór prezesa ZUS nad jakością orzeczeń, w tym możliwość ponownego rozpatrywania decyzji uznanych za wadliwe.
Nowe regulacje mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r. Ich celem jest poprawa jakości orzecznictwa, zwiększenie efektywności systemu oraz zapewnienie większej przejrzystości i uczciwości w zakresie korzystania ze zwolnień lekarskich.
Źródło: https://www.gov.pl/web/premier
