Dr Ana Carolina Morandini i dr Erivan Ramos Jr. – naukowcy z The Dental College of Georgia (DCG) przy Augusta University w Stanach Zjednoczonych – otrzymali prestiżowy grant w wysokości niemal 2 mln dolarów od National Institutes of Dental and Craniofacial Research. Celem ich pięcioletniego projektu jest zbadanie powiązań między paradontozą a zaburzeniami metabolicznymi.
Dr Ana Carolina Morandini i dr Erivan Ramos Jr. prywatnie są parą, a zawodowo – zgranym duetem naukowców. Od ponad 20 lat wspólnie prowadzą badania naukowe – dr Morandini jest specjalistką z zakresu immunobiologii zapaleń tkanek przyzębia, a dr Ramos koncentruje się na biologii kości i osteoimmunologii. Ich obszary badań – miękkie i twarde tkanki jamy ustnej – doskonale się uzupełniają.
– Podchodzimy do choroby przyzębia z dwóch perspektyw: zapalnej i metabolicznej. Staramy się zrozumieć oś łączącą metabolizm i stan zapalny – wyjaśnia dr Morandini.
Związek zapalenia dziąseł z chorobami metabolicznymi
Projekt badawczy, który uzyskał 2 mln dolarów dotacji, skupia się na tym, jak komórki tkanek przyzębia reagują na sygnały zapalne i metaboliczne. Morandini bada wpływ cząsteczek nukleotydowych w komórkach dziąsła na rozwój stanu zapalnego, natomiast Ramos analizuje, jak zaburzenia metaboliczne wpływają na zachowanie komórek kości.
– W ludzkim organizmie mamy do czynienia z pewnego rodzaju osią komunikacyjną między komórkami dziąseł a komórkami kości. Ta interakcja może wpływać na postęp choroby oraz na ogólny stan zdrowia pacjenta – tłumaczy badaczka.
Od lat wiadomo, iż zapalenie przyzębia jest chorobą bakteryjną, a wśród drobnoustrojów gram-ujemnych beztlenowych, które odgrywają główną rolę w jej rozwoju wymienia się m.in. Porphyromonas gingivalis i Actinobacillus actinomycetemcomitans. U niektórych pacjentów badania nie potwierdzają jednak bakteryjnego podłoża choroby.
– U części osób paradontoza rozwija się mimo dobrej higieny jamy ustnej. To choroba przewlekła, która może trwale wpływać na stan przyzębia – mówi dr Morandini. – Utrzymanie zdrowia nie sprowadza się wyłącznie do kontroli biofilmu nazębnego – kluczowa jest indywidualna reakcja metaboliczna organizmu.
Paradontoza dotyczy niemal połowy dorosłych Amerykanów, a u osób po 65. roku życia ten odsetek wzrasta do aż 70%. – Nie wierzymy, iż utrata kości i cofanie się dziąseł to „normalna” część procesu starzenia. Uważamy, iż można zidentyfikować mechanizmy komórkowe, które pozwolą zachować zdrowie jamy ustnej przez dłuższy czas – dodaje badaczka.
CD73 i mitochondria – nowy kierunek w leczeniu paradontozy
Szczególną uwagę naukowców przykuła mało znana enzymatyczna cząsteczka CD73, występująca w tkankach dziąseł. Jej wpływ na utratę kości i funkcje metaboliczne może okazać się przełomowy. Dr Morandini podkreśla, iż mitochondria – odpowiedzialne za produkcję energii w komórkach – odgrywają kluczową rolę w ochronie przed starzeniem i stresem komórkowym.
– Im lepiej zrozumiemy mechanizmy działania mitochondriów, tym szybciej będziemy w stanie zidentyfikować biomarkery, które pozwolą na wczesne wykrycie chorób przyzębia – mówi.
Myszy, dieta i implanty – eksperyment, który może zmienić przyszłość stomatologii
W ramach projektu badacze stosują zarówno modele in vitro, jak i badania na myszach. Zwierzęta karmione są dietą wysokotłuszczową, a na zęby zakładane są nici chirurgiczne, które sprzyjają gromadzeniu się płytki nazębnej. Badania porównują reakcje u myszy szczupłych i otyłych, z i bez predyspozycji do choroby.
Część myszy otrzymuje leki, których celem jest zapobieganie rozwojowi paradontozy. Wyniki badań mogą pomóc wyjaśnić, dlaczego u pacjentów z cukrzycą lub otyłością leczenie implantologiczne częściej kończy się niepowodzeniem.
– Cukrzyca, nadciśnienie, dyslipidemia – wszystkie te schorzenia wpływają na przebieg leczenia stomatologicznego. My chcemy ustalić, dlaczego tak się dzieje i jak temu zapobiec – mówi dr Ramos.
Choć badacze nie oczekują, iż uda się w ciągu pięciu lat znaleźć odpowiedzi na wszystkie pytania, to jednak liczą, iż ich projekt stanie się solidnym fundamentem pod nowe metody wczesnego wykrywania i leczenia chorób przyzębia oraz związanych z nimi schorzeń metabolicznych.
– W zaawansowanych postaciach choroby przyzębia rekomendowane jest – oczywiście na odpowiednim etapie – leczenie chirurgiczne, które pozwala na rekonstrukcję utraconych w wyniku choroby tkanek, zarówno twardych, jak i miękkich. Celem tych zabiegów jest poprawa prognozy zachowania zębów obecnych w jamie ustnej – mówi prof. dr hab. n. med. Bartłomiej Górski, specjalista periodontologii, adiunkt w Zakładzie Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia WUM, kierownik kształcenia specjalizacyjnego z periodontologii, autor i współautor ponad 90 publikacji naukowych, członek m.in. European Federation of Periodontology oraz Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego.
Źródło: https://jagwire.augusta.edu
