Ponad dwadzieścia gatunków bakterii i grzybów obecnych w jamie ustnej może choćby 3,5-krotnie zwiększać ryzyko rozwoju raka trzustki – wynika z badania przeprowadzonego przez naukowców z NYU Langone Health i Perlmutter Cancer Center. Jego wyniki opublikowano na łamach czasopisma „JAMA Oncology”.
Prowadzone od lat badania i obserwacje sugerują, iż osoby z chorobami przyzębia oraz niedostatecznym poziomem higieny jamy ustnej są bardziej podatne na rozwój raka trzustki. Dopiero w ostatnich latach zaczęto jednak odkrywać mechanizmy mogące tłumaczyć to zjawisko. Ustalono, iż bakterie obecne w ślinie mogą przedostawać się do trzustki – narządu pełniącego kluczową rolę w procesach trawiennych – i potencjalnie inicjować procesy nowotworowe.
Dotąd jednak nie było jasne, które konkretne gatunki mikroorganizmów odgrywają w tym procesie najważniejszą rolę. Przełom przyniosła analiza opublikowana 18 września w „JAMA Oncology”, w której zbadano materiał genetyczny mikroorganizmów obecnych w próbkach śliny pobranych od 122 tys. zdrowych mężczyzn i kobiet.
27 gatunków powiązanych z rakiem trzustki
Podczas trwającej średnio 9 lat obserwacji u 445 uczestników rozwinął się rak trzustki. Naukowcy porównali mikrobiom ich jamy ustnej z grupą kontrolną 445 osób wolnych od choroby.
Wyniki ujawniły 24 gatunki bakterii i grzybów, które indywidualnie zwiększały lub obniżały ryzyko nowotworu oraz dodatkowe 3 gatunki bakterii związane wcześniej z chorobami przyzębia. Łącznie aż 27 drobnoustrojów zostało powiązanych z ponad 3,5-krotnym zwiększeniem ryzyka rozwoju raka trzustki.
Co istotne, po raz pierwszy wykazano również rolę grzybów z rodzaju Candida – naturalnie bytujących w jamie ustnej, na skórze i błonach śluzowych, które badacze zidentyfikowali nie tylko w próbkach śliny, ale także w samych guzach trzustki.
– Nasze ustalenia wnoszą nową wiedzę na temat związku pomiędzy mikrobiomem jamy ustnej a rakiem trzustki – podkreśla dr Yixuan Meng z Department of Population Health w NYU Grossman School of Medicine.
Szansa na nowe narzędzie diagnostyczne
Analiza pozwoliła stworzyć narzędzie oceniające indywidualne ryzyko rozwoju raka trzustki na podstawie profilu mikrobiologicznego śliny. Zdaniem autorów może to w przyszłości pomóc onkologom w identyfikacji osób wymagających szczególnie uważnej diagnostyki.
– Obecnie dysponujemy bardzo ograniczonymi metodami wczesnego wykrywania raka trzustki, jednego z najbardziej śmiertelnych nowotworów. Profilowanie bakterii i grzybów w jamie ustnej może okazać się nowym, przydatnym narzędziem przesiewowym – dodaje prof. Jiyoung Ahn, współautor badania.
Badacze podkreślają jednak, iż na tym etapie udało się jedynie wykazać korelację, a nie związek przyczynowo-skutkowy. Kolejne analizy będą dotyczyć m.in. potencjalnej roli wirusów oraz wpływu mikrobiomu jamy ustnej na rokowanie pacjentów.
Higiena jamy ustnej – profilaktyka o szerszym znaczeniu
Eksperci zwracają uwagę, iż wyniki badań dostarczają kolejnych argumentów przemawiających za konsekwentnym dbaniem o zdrowie jamy ustnej. – Regularne szczotkowanie i nitkowanie zębów może nie tylko chronić przed chorobami przyzębia, ale również zmniejszać ryzyko niektórych nowotworów – podsumowuje prof. Richard Hayes, współautor pracy.
Najnowsze odkrycia mogą w przyszłości zmienić podejście zarówno do profilaktyki, jak i do badań przesiewowych w kierunku raka trzustki, otwierając nowe perspektywy diagnostyczne oraz terapeutyczne.
– Na pacjenta warto spojrzeć jako na całokształt, nie tylko na jego zęby. Istotna jest kooperacja z lekarzami ogólnymi. Nie wszyscy lekarze mają świadomość, jak istotny wpływ mają choroby ogólne na zęby, a także odwrotnie – jak istotny wpływ mają zęby na choroby ogólne. Często nie widzimy tego, by kierowali pacjentów do stomatologa w ramach leczenia – mówi o wyzwaniach w opiece stomatologicznej nad pacjentami obciążonymi chorobami ogólnoustrojowymi dr n. med. Anna Sokołowska, adiunkt w Zakładzie Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej i Przyzębia Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Źródła: https://nyulangone.org/
https://jamanetwork.com/
