Katar zatokowy – przyczyny, objawy i metody leczenia

Zdjęcie: Katar zatokowy – przyczyny, objawy i metody leczenia

Katar zatokowy to jedna z dolegliwości towarzyszących zapaleniu błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Choroba ta jest najczęściej wywoływana przez wirusy, ale czasem miewa też podłoże bakteryjne. Jakie inne objawy towarzyszą katarowi zatokowemu? W jaki sposób można je złagodzić?

Przyczyny rozwoju kataru zatokowego

Katar zatokowy to jeden z najczęstszych objawów zapalenia zatok. W jego przebiegu dochodzi do obrzęku śluzówki i nadprodukcji gęstej, kleistej wydzieliny, która zalega w zatokach i utrudnia ich prawidłową pracę. Upośledza też funkcje rzęsek obecnych na nabłonku dróg oddechowych, których zadaniem jest oczyszczanie zatok z nadmiaru śluzu.

Zapalenie zatok przynosowych może rozwinąć się u każdego, jednak niektóre czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia tej choroby. Należą do nich m.in.:

• alergia – alergeny wziewne również wywołują stan zapalny błony śluzowej nosa i zatok, który może prowadzić do nadmiernej produkcji wydzieliny,
• zaburzenia anatomiczne, np. krzywa przegroda nosowa – upośledzają odprowadzanie śluzu z zatok,
• niedobory odporności – sprzyjają rozwojowi infekcji,
• uszkodzenie rzęsek usuwających wydzielinę z dróg oddechowych – np. w wyniku chorób, palenia papierosów czy infekcji,
• narażenie na toksyczne substancje, np. dym tytoniowy, smog.

Katar zatokowy i inne objawy zapalenia zatok

Katar pojawia się w przebiegu różnych chorób, jednak zapaleniu zatok często towarzyszą charakterystyczne objawy:

• uczucie rozpierania twarzy,
• upośledzenie lub całkowita utrata węchu,
• ból i tkliwość twarzy w okolicy czoła, policzków i oczodołów,
• obrzęk i niedrożność nosa,
• katar tylny, czyli wydzielina spływająca z zatok do gardła,
• ból głowy, który nasila się podczas schylania.

Ponadto zapalenie zatok może przebiegać z objawami ogólnymi, takimi jak zmęczenie, złe samopoczucie i gorączka. Sam katar zatokowy bywa przezroczysty lub podbarwiony na żółto czy zielono. Kolor nie świadczy jeszcze o infekcji bakteryjnej i może towarzyszyć także zakażeniu wirusami^[1].

Jak leczyć katar zatokowy?

Leczenie zapalenia zatok opiera się o kilka grup preparatów:

• leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, np. ibuprofen – hamują produkcję czynników prozapalnych, przez co mogą zmniejszyć ból i gorączkę,
• aerozole obkurczające błonę śluzową nosa, np. ksylometazolina – poprawiają drożność dróg oddechowych i ułatwiają oddychanie,
• preparaty wzmacniające odporność – zalecane są leki zawierające cynk, witaminę C i D,
• płukanie zatok – stosuje się w tym celu roztwór chlorku sodu i specjalną butelkę, którą można kupić w aptece.

Leki ziołowe łagodzące katar zatokowy zawierają np. olejki eteryczne – eukaliptusowy, mirtowy, pomarańczowy i cytrynowy. Taka kompozycja wykazuje adekwatności odkażające i przeciwzapalne, co może pomóc organizmowi szybciej zwalczyć infekcję.

Ponadto olejki eteryczne działają:

• sekretolitycznie – pobudzają produkcję rzadkiej wydzieliny, która miesza się z gęstym katarem zatokowym i go upłynnia. Mogą przez to ułatwić oczyszczenie zatok ze śluzu,
• sekretomotorycznie – wzmacniają ruchy rzęsek na nabłonku dróg oddechowych, przez co pomagają im wymiatać nadmiar wydzieliny z zatok^[2].

Zapalenie zatok o łagodnym przebiegu można zwykle wyleczyć samodzielnie. jeżeli jednak objawy nie ustępują w ciągu 10. dni lub nasilają się pomimo stosowania odpowiednich preparatów, trzeba skonsultować się z lekarzem, który podejmie decyzję o dalszym leczeniu.

^[1]Arcimowicz M., Ostre zapalenie zatok przynosowych w codziennej praktyce, Otolaryngologia Polska 2021, 75(4): 40-50.

^[2] Rapiejko P., Talik P., Jurkiewicz D., Nowe możliwości leczenia ostrego zapalenia zatok przynosowych zgodnie z EPOS 2020, Otolaryngologia Polska 2021, 76(1): 29-39.

materiały partnera (wp)12