Fluoryzacja wody – pozytywny wpływ na wyniki w nauce

dentonet.pl 1 dzień temu

Zdjęcie: Fluoryzacja wody – pozytywny wpływ na wyniki w nauce

Nastolatkowie, którzy w dzieciństwie pili wodę zawierającą zalecane w USA stężenie fluoru, osiągają lepsze wyniki w testach w szkole średniej niż ich rówieśnicy, którzy nie mieli do niej dostępu. Obszerne badanie, w którym oceniano stan niemal 30 000 uczniów klas drugich i czwartych amerykańskich szkół średnich, ukazało się 19 listopada w czasopiśmie „Science Advances”.

Autorzy podkreślili, iż jest to pierwsze w Stanach Zjednoczonych badanie podłużne na dużej populacji, które analizuje funkcje poznawcze osób eksponowanych na zalecane w USA stężenia fluoru.

– Stwierdzamy wyraźne dowody na to, iż młodzi ludzie, którzy byli eksponowani na zalecane stężenie fluoru w wodzie pitne, osiągają lepsze wyniki w testach z matematyki, czytania i słownictwa w szkole średniej w porównaniu do rówieśników, którzy nigdy nie byli przyjmowali fluoru w wystarczających ilościach – napisali autorzy z zespołu Johna Roberta Warrena z Instytutu Badań Społecznych i Innowacji w zakresie Danych Uniwersytetu Minnesoty w Minneapolis.

W USA długoletnia praktyka dodawania fluoru do wody pitnej – uznawana przez CDC za jedno z największych osiągnięć zdrowia publicznego XX w. – znalazła się w ostatnich latach pod intensywną obserwacją. Powodem były publikacje sugerujące związek między podwyższoną ekspozycją na fluor a niższym IQ u dzieci. Warto jednak zaznaczyć, iż te badania dotyczyły poziomów fluoru co najmniej dwukrotnie wyższych niż obowiązujące w USA limity, a część analiz wskazywała na możliwe błędy metodologiczne.

Dyskusję podsyciły również wypowiedzi sekretarza Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej USA, Roberta F. Kennedy’ego Jr., który nazwał fluor „odpadem przemysłowym” i zapowiedział rewizję federalnych zaleceń. W 2025 r. stany Utah i Floryda zakazały fluoryzacji wody w miastach.

W listopadzie 2025 r. Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) ogłosiła decyzję o ograniczeniu stosowania doustnych suplementów fluoru u dzieci poniżej 3. roku życia oraz u starszych dzieci o niskim lub umiarkowanym ryzyku próchnicy — jednak ograniczenie suplementów nie odnosi się do fluoru w wodzie.

Ocena wyników prawie 30 000 uczniów

W omawianym badaniu śledzono stan około 27 000 osób – począwszy od lat 80. (kiedy były uczniami drugiej lub czwartej klasy szkoły średniej) przez ponad cztery dekady. Dzięki temu badacze ustalili, jak przyjmowanie fluoru zawartego w wodzie potnej przez dzieci przekładała się na wyniki testów poznawczych w okresie dorastania.

Na podstawie historycznych danych Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej (HHS) oraz United States Geological Survey, naukowcy analizowali wyniki z testów matematycznych, czytania i słownictwa oraz ich związek z poziomami fluoru w wodzie pitnej w społecznościach, w których dorastali uczestnicy. Między 1962 a 2015 r. zalecany poziom fluoru w wodzie w USA wynosił 0,7–1,2 mg/L, a w 2015 r. ujednolicono go do 0,7 mg/L.

Fluoryzacja wody może mieć korzystny wpływ na funkcje poznawcze nastolatków

W porównaniu z osobami, które nie miały stałego dostępu do fluorowanej wody w dzieciństwie, uczniowie eksponowani na rekomendowane poziomy fluoru osiągali statystycznie wyższe wyniki w testach szkolnych. Autorzy podkreślili, iż nastolatkowie mający dostęp do fluorowanej wody przez cały okres dzieciństwa osiągali najlepsze rezultaty.

Badanie ma jednak swoje ograniczenia, m.in. brak dokładnych danych o miejscu zamieszkania uczestników od urodzenia do wieku nastoletniego, co zmusiło badaczy do przypisania ekspozycji na fluor w oparciu o miejsce uczęszczania do szkoły średniej.

– Nasze wyniki dostarczają mocnych dowodów na to, iż ekspozycja na fluor — w stężeniach powszechnie stosowanych w Stanach Zjednoczonych i istotnych w kontekście fluoryzacji wody – może mieć korzystny wpływ na funkcje poznawcze nastolatków – napisali autorzy badania pt. „Childhood fluoride exposure and cognition across the life course”.

Jakie działania z zakresu profilaktyki stomatologicznej są najskuteczniejsze u dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, z którymi kooperacja jest utrudniona, a czasem choćby niemożliwa? – Przede wszystkim stawiamy na edukację rodziców w zakresie przestrzegania prawidłowej higieny jamy ustnej oraz stosowania profilaktyki fluorkowej – mówi dr n. med. Jan Kiryk, specjalista chirurgii stomatologicznej, adiunkt w Katedrze i Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, który zajmuje się m.in. leczeniem stomatologicznym w znieczuleniu ogólnym osób z niepełnosprawnościami.