Pogorszenie funkcji poznawczych i zły stan zdrowia jamy ustnej są ze sobą ściśle powiązane. Wraz z postępem demencji pacjenci często mają trudności z utrzymaniem adekwatnej higieny jamy ustnej, co może pogłębić zapalenie przyzębia, a w konsekwencji przyczynić się do zaostrzenia stanu zapalnego, który może negatywnie wpłynąć na zdrowie mózgu.
Coraz więcej ośrodków badawczych ocenia zależność chorób ogólnych, w tym choroby Alzheimera, od stanu zdrowia jamy ustnej, co ma związek ze starzeniem się społeczeństw. Na całym świecie liczba przypadków choroby Alzheimera wzrośnie w alarmującym tempie, wywierając ogromny wpływ na systemy opieki zdrowotnej, a także funkcjonowanie rodzin i opiekunów. Wskazuje to też na pilną potrzebę podjęcia działań zapobiegawczych, takich jak poprawa stanu zdrowia jamy ustnej, szczególnie w populacji senioralnej.
Oblicza się, iż tylko w Stanach Zjednoczonych choroba Alzheimera dotyka w tej chwili prawie 7 milionów osób, a według Alzheimer’s Foundation of America liczba ta ma się niemal podwoić do 2050 r. Około 60–80% przypadków demencji dotyczy właśnie osób z chorobą Alzheimera.
Ponieważ jednak nie ma wciąż leku na chorobę Alzheimera, podejmowane działania koncentrują się na kontroli objawów i spowalnianiu rozwoju choroby. Są jednak także powody do optymizmu. W 2023 r. w badaniach klinicznych w USA oceniano ponad 140 potencjalnych metod leczenia choroby Alzheimera, przy czym około 80% z nich miało na celu przede wszystkim spowolnienie przebiegu choroby.
Zdrowie jamy ustnej – czynnik ryzyka choroby Alzheimera
Jak twierdzą eksperci, ważnym chociaż wciąż nierzadko pomijanym czynnikiem ryzyka choroby Alzheimera jest zdrowie jamy ustnej. Jednak zainteresowanie środowiska naukowego tą zależnością jest coraz większe, dlatego coraz głośniej podkreśla się potrzebę poprawy higieny jamy ustnej oraz walki z zapaleniem dziąseł i zapaleniem przyzębia.
Jukka Meurman, emerytowany profesor Uniwersytetu w Helsinkach podkreśla: – Infekcje jamy ustnej stanowią ryzyko choroby Alzheimera, podobnie jak w przypadku chorób takich jak cukrzyca i choroby układu krążenia. Dlatego nie można przecenić znaczenia profilaktycznej dbałości o higienę jamy ustnej.
Wczesna diagnoza choroby Alzheimera ma znaczenie
Wczesne rozpoznanie choroby Alzheimera jest kluczowe, by lepiej kontrolować występujące objawy i zaplanować leczenie. Te wczesne objawy to przede wszystkim problemy z pamięcią, dezorientacja, trudności z wykonywaniem codziennych czynności i zmiany nastroju. Jednocześnie wczesna diagnoza daje szanse na wczesne leczenie.
Badania dowodzą, iż istotnym czynnikiem ryzyka pogorszenia funkcji poznawczych jest zapalenie przyzębia. – Gingipainy, enzymy wytwarzane przez bakterie jamy ustnej Porphyromonas gingivalis, zostały odnalezione w tkance mózgowej pacjentów z chorobą Alzheimera. Gingipainy są neurotoksyczne, co oznacza, iż mogą uszkadzać komórki mózgowe – wyjaśnił prof. Meurman.
Postęp choroby Alzheimera może przyspieszać przewlekły stan zapalny spowodowany takimi chorobami jak zapalenie przyzębia. Dostępne badania wskazują, iż w przypadku występowania parodontoz w mózgu obecne są blaszki beta-amyloidowe, które mogą być powiązane z odpowiedzią immunologiczną na patogeny, w tym te pochodzące z infekcji jamy ustnej.
– Zapalenie przyzębia powoduje utrzymujący się stan zapalny w jamie ustnej, który może rozprzestrzeniać się w całym organizmie. Ten przewlekły stan zapalny o niskim stopniu nasilenia jest powiązany z różnymi chorobami, w tym z chorobą Alzheimera. Może nasilać reakcje neurozapalne w mózgu, prowadząc do niszczenia neuronów i pogorszenia funkcji poznawczych – kontynuował ekspert z Finlandii.
Zapalenie przyzębia przyczynia się do rozwoju wielu chorób
Prof. Jukka Meurman podkreślił znaczenie szybkiego podjęcia leczenia chorób jamy ustnej, ponieważ bakterie przedostające się do krwiobiegu mogą powodować infekcje w innych organach. Zapalania jamy ustnej przyczyniają się do wielu chorób, w tym zespołu metabolicznego, chorób układu krążenia, depresji, mogą choćby prowadzić do przedwczesnej śmierci.
Badanie Ashera i wsp. opublikowane w „Journal of the American Geriatrics Society” dowodzi, iż periodontitis zwiększa ryzyko demencji o około 20%, szczególnie u osób z zaawansowanym zapaleniem przyzębia lub znaczną utratą zębów.
Dwukierunkowa zależność
Pogorszenie funkcji poznawczych i zły stan zdrowia jamy ustnej są ze sobą ściśle powiązane. Wraz z postępem demencji pacjenci często mają trudności z utrzymaniem adekwatnej higieny jamy ustnej, co może pogłębić objawy zapalenia przyzębia. To z kolei przekłada się się na zaostrzenie stanu zapalnego, który może negatywnie wpływać na zdrowie mózgu. Dlatego też opiekunowie i członkowie rodziny odgrywają kluczową rolę w pomaganiu osobom starszym lub z zaburzeniami poznawczymi w codziennej pielęgnacji jamy ustnej.
Właściwa pielęgnacja jamy ustnej przez całe życie jest niezbędna, by zachować dobry stan zdrowia jamy ustnej i mózgu. Chociaż potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić, w jaki sposób infekcje stomatologiczne wpływają na chorobę Alzheimera, utrzymanie odpowiedniej higieny jamy ustnej może poprawić ogólny stan zdrowia i ograniczyć ryzyko demencji w dłuższej perspektywie.
Ponadto postępy w zakresie pielęgnacji jamy ustnej, takie jak terapia światłem LED stosowana wraz ze szczotkowaniem i nitkowaniem zębów, pomagają utrzymać dobrą higienę jamy ustnej – również u osób dorosłych, które mogą mieć trudności w tym względzie z powodu ograniczeń fizycznych lub poznawczych.
– Dobra higiena jamy ustnej i ścisła kooperacja z lekarzem dentystą zawsze przynosi korzyść. Międzynarodowe dane wskazują na to, jak kosztowna może być niewłaściwa higiena jamy ustnej dla społeczeństwa i jednostek, gdy choroby stomatologiczne pogłębiają się i wymagają intensywnego leczenia. Najbardziej opłacalną opcją jest zawsze zapobieganie. Pojawiające się technologie mogą pomóc w ograniczeniu zagrożeń, które w tradycyjnych metodach można przeoczyć. A to potencjalnie obniża ryzyko zapalenia i jego skutków ogólnoustrojowych, w tym pogorszenia funkcji poznawczych – powiedział prof. Meurman.
– U pacjentów, którzy przyjeżdżają na oddziały kardiologiczne z ostrymi zespołami wieńcowymi, czyli zawałami, stan zdrowia jamy ustnej bywa dramatyczny. Po udzieleniu pierwszej pomocy kardiologicznej wielu z nich jest kierowanych na sanację jamy ustnej – mówi dr hab. n. med. Maciej Czerniuk, specjalista w zakresie chirurgii stomatologicznej i periodontologii, adiunkt Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia WUM. Jakie są związki między chorobami kardiologicznymi a zdrowiem jamy ustnej? Czy u pacjentów po rozpoznaniu choroby sercowo-naczyniowej świadomość dotycząca roli prawidłowej higieny jamy ustnej się zmienia? Zachęcamy do obejrzenia materiału filmowego!
Źródło: https://www.dentistryiq.com/
