Przyczyny rwy kulszowej
Za rwę kulszową odpowiada przede wszystkim dyskopatia, czyli uszkodzenie krążka międzykręgowego, który uwypukla się i uciska na korzenie nerwowe. Zwykle jest to powikłanie wykonania gwałtownego ruchu, urazu lub podnoszenia ciężkich przedmiotów.
Ale to nie jedyne możliwe scenariusze. Podrażnienie nerwu mogą wywoływać także choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa, reumatyzm, osteoporoza, a choćby wady postawy, takie jak skolioza. Na liście przyczyn znajdują się również zmiany nowotworowe w obrębie kręgosłupa i tkanek miękkich, infekcje (np. borelioza czy półpasiec), a także choroby przewlekłe, jak cukrzyca. Reklama
Sprzymierzeńcami rwy kulszowej są także: siedzący tryb życia, nadwaga, przeciążenia związane z nieprzemyślanym wysiłkiem czy ciąża, która dodatkowo obciąża kręgosłup. Wszystko to sprawia, iż rwa kulszowa jest schorzeniem, które może dotknąć niemal każdego, niezależnie od wieku.
Jak objawia się rwa kulszowa?
Rwa kulszowa to ból, którego trudno pomylić z czymkolwiek innym: przeszywający, rwący, zaczynający się w dole pleców i często promieniujący aż do pośladka, uda, a choćby stopy. Czasem jest tak silny, iż uniemożliwia normalne funkcjonowanie, a każdy ruch staje się wyzwaniem.
Typowe jest promieniowanie bólu zgodnie z przebiegiem nerwu kulszowego, tzn. niemal na całą kończynę dolną (od odcinka lędźwiowo krzyżowego, przez pośladek, do uda i łydki, aż do stopy). Ale ból to dopiero początek. Rwie kulszowej często towarzyszą objawy neurologiczne: drętwienie, mrowienie, uczucie pieczenia, a także osłabienie siły mięśniowej czy przykurcze mięśni. Dolegliwości nasilają się przy kaszlu, kichaniu, nagłym ruchu czy skręcie tułowia - wszystko to, co dodatkowo "szarpie" podrażniony nerw.
Jak rozpoznaje się rwę kulszową?
Lekarze zwykle rozpoznają rwę kulszową już po samym wywiadzie i badaniu fizykalnym, ponieważ jej objawy są dość charakterystyczne. Najbardziej znany test sprawdza objaw Lasegue’a - ból nasilający się przy unoszeniu wyprostowanej nogi w pozycji leżącej, wskazuję na rwę kulszową. Dla potwierdzenia stosuje się także inne proste testy kliniczne: test Bragarda (ból wraca przy zgięciu grzbietowym stopy), weryfikuje się istnienie objawu Bonneta (ból nasila się przy ucisku nerwu przez mięsień gruszkowaty) czy test Kerniga, w którym ból pojawia się podczas prostowania zgiętej wcześniej nogi.
Mimo iż w wielu przypadkach diagnoza jest stosunkowo prosta, nie wolno bagatelizować dolegliwości. Gdy obok bólu pojawia się gorączka, niezamierzona utrata wagi czy zawroty głowy, konieczna jest szybka konsultacja lekarska i pogłębiona diagnostyka.
Czy rwa kulszowa to zapalenie korzonków?
Choć w potocznym języku często używa się zamiennie pojęć "rwa kulszowa" i "zapalenie korzonków", w rzeczywistości nie są one tożsame. Zapalenie korzonków nerwowych może bowiem dotyczyć dowolnego odcinka kręgosłupa i rdzenia kręgowego, natomiast rwa kulszowa jest jego szczególną postacią ograniczoną wyłącznie do nerwu kulszowego i jego gałęzi. To właśnie dlatego ból w rwie kulszowej promieniuje wyłącznie do kończyny dolnej. Nerw kulszowy odpowiada bowiem za ruchy tylnej grupy mięśni uda oraz za czucie i sprawność podudzia i stopy.
Leczenie rwy kulszowej
Zapalenie korzonków może mieć przebieg ostry - pojawia się nagle po przeciążeniu lub urazie albo charakter przewlekły, z dolegliwościami, które nawracają. Chociaż w wielu przypadkach ból ustępuje samoistnie w ciągu 6-12 tygodni, jest on na tyle silny, iż tak długie oczekiwanie jest niemożliwe. Dlatego podstawą terapii jest połączenie farmakoterapii z fizjoterapią.
Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne łagodzą stan zapalny i pozwalają normalnie funkcjonować, a ćwiczenia wzmacniające mięśnie kręgosłupa, zabiegi fizykoterapeutyczne (ciepło, zimno, ultradźwięki, laser, masaże) pomagają zmniejszyć napięcie mięśni i przyspieszają powrót do aktywności. W najcięższych przypadkach, gdy zachowawcze metody zawodzą, lekarze rozważają iniekcje sterydowe lub leczenie operacyjne, zwłaszcza jeżeli ból staje się przewlekły i prowadzi do trwałego ograniczenia sprawności.
Domowe sposoby na rwę kulszową
Na rwę kulszową w fazie ostrej pomagają zimne okłady - łagodzą stan zapalny i ból. Dopiero w fazie podostrej i przewlekłej, warto przykładać ciepłe kompresy, które rozluźniają napięte mięśnie i poprawiają krążenie. Dodatkowo ulgę mogą przynieść gorące kąpiele czy delikatne masaże. Wiele osób odczuwa poprawę po łagodnych ćwiczeniach rozciągających oraz spokojnych spacerach, które zapobiegają sztywności i wspierają regenerację.
Warto też zadbać o odpowiednią pozycję w trakcie odpoczynku np. leżenie na boku z poduszką między kolanami odciąża dolny odcinek kręgosłupa. Pomocne mogą być również masaże olejkami o adekwatnościach rozluźniających i przeciwzapalnych. Wszystko to nie zastąpi wizyty u specjalisty, ale może być ważnym wsparciem w codziennym radzeniu sobie z rwą kulszową i przyspieszaniu procesu zdrowienia.
Źródła:
Kozubski W., Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny. Tom 1, Wydanie III, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.
Szczeklik A., Gajewski P., Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2024.
CZYTAJ TAKŻE:
