4 lutego obchodzimy Światowy Dzień Walki z Rakiem (World Cancer Day). Został on ustanowiony w 2000 r. podczas Światowego Szczytu Walki z Rakiem w Paryżu.
Jak wynika z opublikowanego przez GUS raportu „Zdrowie i ochrona zdrowia”, w 2021 r. w Polsce odnotowano 166,6 tys. nowych zachorowań na nowotwory złośliwe. Było to o 17,2% więcej w porównaniu do 2020 r. i niemal tyle samo co w 2019 r. W skali regionalnej najwyższy wskaźnik zachorowań na 100 tys. mieszkańców odnotowano w przypadku województwa świętokrzyskiego (111,4), a najniższy – w województwie mazowieckim (65,4).
W 2021 r. największy odsetek zarejestrowanych zachorowań stanowiły nowotwory narządów płciowych – 19,3% (32,1 tys. przypadków), nowotwory narządów trawiennych – 18,9% (31,4 tys. zachorowań) i nowotwory narządów oddechowych i klatki piersiowej –13,9% (23,2 tys. zachorowań).
Jak podał GUS, w analizowanym okresie spośród 166,6 tys. nowych zachorowań na nowotwory złośliwe 49,7% przypadków (82,8 tys. zachorowań) odnotowano u mężczyzn, zaś 50,3% (83,8 tys. zachorowań) u kobiet. U pań dominującą chorobą był nowotwór złośliwy piersi, który został diagnozowany prawie u co czwartej kobiety spośród nowych rozpoznań ogółem (21,1 tys. zachorowań). W przypadku mężczyzn największy odsetek nowotworów złośliwych stanowiły nowotwory narządów płciowych – 23,5% (19,4 tys.) i nowotwory narządów trawiennych – 21,4% (17,7 tys. przypadków).
Najważniejsza profilaktyka
Najważniejsze w zapobieganiu chorobom nowotworowym jest wykonywanie badań profilaktycznych – pozwalają one wykryć chorobę wcześniej, co daje pacjentom większe szanse na wyleczenie. w tej chwili głównym powodem wysokiej liczby chorych, którzy umierają na raka, jest zbyt późne zdiagnozowanie choroby.
Informacje o programach i badaniach profilaktycznych w kierunku chorób nowotworowych prowadzonych przez NFZ przeczytać można tutaj.
Wzrost zachorowań na nowotwory szyi i głowy
W ostatnich latach – zarówno w Polsce, jak i w całej Europie – obserwuje się dynamiczny wzrost zachorowań na nowotwory głowy i szyi. Obejmują one szereg chorób onkologicznych zlokalizowanych w rozmaitych częściach głowy i szyi, np. w obrębie błon śluzowych jamy ustnej, języka, nosa, ucha czy krtani. Nowotwory głowy i szyi zaliczane są do grupy nowotworów, których leczenie jest bardzo trudne. Jest to związane przede wszystkim z lokalizacją guza. Ryzyko zachorowania na raka głowy i szyi jest największe między 45. a 64. rokiem życia. Pięciokrotnie częściej chorują mężczyźni.
Obecnie co roku rozpoznaje się około 11 tys. nowych przypadków raka szyi i głowy. W ciągu dekady jest to wzrost o około 25%. Szacuje się, iż w ciągu kolejnych 10 lat liczba nowych przypadków nowotworów złośliwych głowy i szyi wzrośnie o ponad 200 tys. w skali globu, a do 2030 r. 587 tys. osób umrze z powodu tej choroby.
Czynnikami ryzyka rozwoju nowotworów jamy ustnej jest przede wszystkim nadużywanie alkoholu i palenie papierosów, ale od pewnego czasu coraz większe znaczenia ma kolejny czynnik etiologiczny – wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Ryzyko zachorowania zwiększa także zły stan higieny jamy ustnej oraz nieleczone choroby tego obszaru (próchnica, choroba przyzębia, zmiany okołowierzchołkowe).
Wśród objawów raka jamy ustnej, które powinny zaniepokoić i skłonić pacjenta do jak najszybszej wizyty u lekarza znajdują się:
– pieczenie języka,
– niegojące się owrzodzenia w jamie ustnej,
– czerwone lub białe naloty w jamie ustnej,
– ból gardła,
– przewlekła chrypka,
– ból w trakcie przełykania i problemy z połykaniem,
– guz na szyi,
– jednostronna niedrożność nosa,
– krwawy wyciek z nosa.
Warto pamiętać, iż ze względu na specyfikę swojej pracy, wiele z tych objawów już na wczesnym etapie rozwoju są w stanie wykryć lekarze dentyści, asystentki oraz higienistki stomatologiczne. W takiej sytuacji należy zalecić pacjentowi jak najszybszą wizytę u specjalisty.
W diagnostyce, podczas leczenia, w rehabilitacji – na wszelkich polach leczenia nowotworów głowy i szyi onkolodzy potrzebują wsparcia lekarzy dentystów. – Martwi mnie jednak, iż tak niewielu lekarzy dentystów chce się tym zajmować – mówi prof. dr hab. Wojciech Golusiński z Wielkopolskiego Centrum Onkologii w Poznaniu.
Źródła:
https://www.gov.pl/web/zdrowie/
https://www.zwrotnikraka.pl/
https://stat.gov.pl
