„Sorry, taki mamy klimat!” – to pamiętne sformułowanie, użyte przed laty przez jedną z prominentnych kobiet w polskiej polityce, nieco traci na aktualności, ponieważ w ostatnich latach jesteśmy świadkami dynamicznych zmian, jakie zachodzą w klimacie w wielu rejonach świata. A jak warunki klimatyczne wpływają na stan zdrowia jamy ustnej? Rozwojowi których schorzeń stomatologicznych sprzyja życie na obszarach okołopustynnych, w strefie monsunowej czy w górach?
Wpływ klimatu na nasze zdrowie, w tym zdrowie jamy ustnej, jest niepośledni. A dla pracowników branży stomatologicznej znajomość specyficznych problemów zdrowotnych związanych z klimatem może mieć istotne znaczenie w diagnostyce i leczeniu chorób jamy ustnej u pacjentów pochodzących z różnych zakątków świata, którzy coraz częściej trafiają do naszych gabinetów.
Klimat suchy i gorący – kserostomia i erozja szkliwa
W regionach okołopustynnych i tropikalnych, gdzie wilgotność jest niska, a temperatura wysoka (a przy tym zbliżona przez prawie cały rok), łatwo dochodzi do odwodnienia organizmu. Stan ten z kolei prowadzi do ograniczenia produkcji śliny, co sprzyja rozwojowi kserostomii. Co oczywiste, niedostateczna ilość śliny utrudnia neutralizację kwasów i eliminację bakterii, zwiększając ryzyko próchnicy i chorób przyzębia.
W takich warunkach często dochodzi również do erozji szkliwa z powodu spożywania kwaśnych napojów i owoców cytrusowych, popularnych jako sposób na ochłodzenie organizmu.
Klimat wilgotny i tropikalny – choroby przyzębia oraz infekcje grzybicze i bakteryjne
Klimat panujący w regionach o wysokiej wilgotności, np. w Azji Południowo-Wschodniej lub Ameryce Południowej, sprzyja rozwojowi infekcji grzybiczych i bakteryjnych w jamie ustnej. Warunki te są idealne dla namnażania się drożdżaków Candida, co prowadzi do kandydozy jamy ustnej, szczególnie u osób z osłabionym układem immunologicznym.
Dodatkowo wysoka wilgotność zwiększa podatność na choroby przyzębia, ponieważ sprzyja ona namnażaniu bakterii patogennych odpowiedzialnych za stany zapalne dziąseł i przyzębia. Mieszkańcy takich regionów są też narażeni na większe ryzyko erozji szkliwa z powodu częstszego spożywania kwaśnych owoców i napojów fermentowanych.
Klimat zimny – nadwrażliwość i osłabiona zdolność do regeneracji
Życie na takich obszarach, jak Syberia, Kanada czy północ Skandynawii, wiąże się z innymi wyzwaniami: w niskich temperaturach dochodzi do zwężenia naczyń krwionośnych w dziąsłach, co może wpływać na ich ukrwienie i zdolność do regeneracji. Osoby mieszkające w takich warunkach mogą być też bardziej podatne na nadwrażliwość zębów i bolesne reakcje na nagłe zmiany temperatury (np. spożywanie gorących napojów na zimnie).
Ponadto, w regionach przedłużającego się chłodu dieta często zawiera mniej świeżych owoców i warzyw, co może prowadzić do niedoborów witamin (zwłaszcza witaminy C i D), które są najważniejsze dla zdrowia przyzębia i kości.
Klimat wysokogórski – utrudniona regeneracja dziąseł
Osoby żyjące na terenach wysokogórskich mogą być bardziej narażone na hipoksję, czyli niedobór tlenu w tkankach, co negatywnie wpływa na regenerację dziąseł oraz procesy gojenia po przeprowadzonym leczeniu stomatologicznym. Na obszarach tych może też występować większe ryzyko próchnicy z powodu ograniczonego dostępu do świeżej wody i fluoryzacji.
Klimat morski – większe ryzyko nowotworów jamy ustnej
Mieszkańcy regionów nadmorskich mogą mieć korzystniejsze warunki dla zdrowia jamy ustnej. Wysoka zawartość minerałów w wodzie morskiej, takich jak wapń i magnez, sprzyja mineralizacji szkliwa i ogranicza ryzyko próchnicy. Jednak nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV może zwiększać ryzyko nowotworów jamy ustnej, szczególnie u osób spędzających dużo czasu w słońcu.
Przewlekły stres jako przyczyna zaburzeń mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych, dieta jako czynnik ryzyka rozwoju ubytków pochodzenia niepróchnicowego, aktywność fizyczna mająca wpływ na urazy mechaniczne w obrębie jamy ustnej. – Związki między zmianami cywilizacyjnymi a występowaniem i przebiegiem schorzeń jamy ustnej są nierozerwalne – mówi dr n. med. Alicja Aluchna.
Źródło: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/
