Zapalenie dziąseł to powszechny problem, który dotyka wielu osób w każdym wieku. Najczęściej jest wynikiem niewłaściwej higieny jamy ustnej, skutkującej nagromadzeniem płytki nazębnej, w której bytują szkodliwe bakterie. Objawia się m.in. obrzękiem i krwawieniem dziąseł, a nieleczone pogłębia się, prowadząc do rozwoju przewlekłej choroby przyzębia. Oczywiście profesjonalne, skuteczne leczenie zapalenia dziąseł może prowadzić tylko stomatolog, ale istnieją pewne domowe sposoby, które pomagają doraźnie łagodzić dolegliwości.
Stany zapalne dziąseł to jeden z najbardziej rozpowszechnionych problemów zdrowotnych, występujący u pacjentów w każdym wieku. Najczęstszą przyczyną zapalenia dziąseł jest nagromadzenie płytki bakteryjnej na powierzchni zębów i wzdłuż linii dziąseł. Główne objawy to dyskomfort podczas jedzenia, zaczerwienienie, obrzęk, bolesność i krwawienie dziąseł, szczególnie podczas szczotkowania zębów.
Warto pamiętać, iż nieleczone stany zapalne dziąseł mogą dość gwałtownie przekształcić się w przewlekłą chorobę przyzębia – paradontozę, która może skutkować m.in. przedwczesną utratą zębów. Co więcej, doskonale znane i dobrze udokumentowane są związki między zapaleniem dziąseł a zdrowiem ogólnym, w tym cukrzycą, chorobami nerek, schorzeniami układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Wszystko to pokazuje, iż stanów zapalnych dziąseł nie wolno lekceważyć!
Najczęstsze przyczyny stanów zapalnych dziąseł
Istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do wystąpienia zapalenia dziąseł – zarówno wewnętrznych, związanych głównie z indywidualnymi predyspozycjami genetycznymi, jak i zewnętrznych (środowiskowych).
• Niewłaściwa higiena jamy ustnej
Najczęstszą przyczyną rozwoju stanów zapalnych dziąseł jest niewłaściwa higiena jamy ustnej. Niedokładne szczotkowanie zębów, a także nieregularne oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych (lub całkowite pomijanie tej czynności) powodują gromadzenie się płytki nazębnej, która jest idealnym środowiskiem dla rozwoju bakterii. Szkodliwe drobnoustroje wytwarzają toksyny, które przez długi czas wpływają na tkanki dziąseł, powodując ich stan zapalny. najważniejsze dla utrzymania zdrowych dziąseł jest więc dokładne, regularne mycie zębów, stosowanie nici dentystycznej (lub szczoteczek międzyzębowych) oraz płukanek do jamy ustnej.
• Palenie papierosów
Innym ważnym czynnikiem przyczyniającym się do rozwoju stanów zapalnych dziąseł jest palenie tytoniu. Nikotyna zawarta w papierosach wpływa na kurczenie się naczyń krwionośnych w dziąsłach, co prowadzi do zmniejszenia przepływu krwi. To utrudnia dostarczanie składników odżywczych do tkanek dziąsłowych i zaburza ich zdrowy wzrost oraz odnowę. Dodatkowo, negatywnie na dziąsła wpływa długotrwały kontakt z zawartymi w dymie tytoniowym toksynami. Palenie papierosów osłabia także układ odpornościowy, co sprawia, iż organizm staje się bardziej podatny na infekcje.
• Niedobory witamin i składników odżywczych
Do rozwoju stanów zapalnych dziąseł może przyczynić się również niezrównoważona dieta. Brak odpowiedniej ilości witamin i minerałów w codziennym jadłospisie może osłabić układ odpornościowy i sprawić, iż organizm – nie wyłączając dziąseł – staje się bardziej podatny na wystąpienie lokalnych zapaleń. Dla zdrowia dziąseł szczególnie istotne są witamina C, witamina D i cynk.
Oprócz tego, ryzyko zapalenia dziąseł zwiększa się w sytuacji występowania takich czynników, jak zmiany hormonalne (m.in. w okresie dojrzewania, podczas ciąży i menopauzy), przyjmowanie niektórych leków, nadużywanie alkoholu, występowanie pewnych chorób ogólnoustrojowych (m.in. cukrzycy oraz schorzeń autoimmunologicznych), a także długotrwały stres.
Jakie są objawy zapalenia dziąseł?
Stan zapalny dziąseł objawia się w różnorodny sposób. Najczęściej występujące symptomy to:
• zaczerwienienie i obrzęk dziąseł,
• ból dziąseł (zarówno samoistny, jak i przy dotyku),
• krwawienie dziąseł podczas szczotkowania, nitkowania i/lub spożywania twardych pokarmów,
• nieprzyjemny zapach z ust,
• recesja dziąseł,
• nadwrażliwość zębów na zimno i ciepło.
Jeśli tego typu objawy utrzymują się dłużej niż kilka dni, konieczna jest konsultacja stomatologiczna.
Ziołowe płukanki i nie tylko. Domowe sposoby na zapalenie dziąseł
Jak już wspomniano, profesjonalne, skuteczne i w pełni bezpieczne leczenie stanów zapalnych dziąseł może przeprowadzić wyłącznie dentysta – zarówno ogólny, jak i specjalista periodontolog. Należy jednak pamiętać, iż istnieją pewne domowe sposoby na zapalenie dziąseł, które mogą doraźnie złagodzić objawy i pomóc dotrwać do umówionej wizyty.
Przede wszystkim sięgnąć można po płukanki ziołowe, np. z szałwii, rumianku albo tymianku. Zioła te działają przeciwzapalnie i bakteriobójczo, łagodzą ból oraz podrażnienia. Można je kupić w sklepach zielarskich i aptekach (w formie suszonych liści), a choćby w drogeriach i sklepach spożywczych (w formie herbatek). Samodzielnie zrobienie naparu nie należy do skomplikowanych czynności – 2-3 łyżki liści lub torebkę herbaty należy zalać wrzątkiem, zaparzyć i ostudzić. Tak przygotowanym roztworem można płukać jamę ustną 2-3 razy dziennie.
Do innych domowych sposobów na zapalenie dziąseł można zaliczyć:
• olejek z drzewa herbacianego – posiada silne adekwatności antybakteryjne (kilka kropel olejku można dodać do szklanki wody i płukać jamę ustną dwa razy dziennie),
• olejek goździkowy – pomaga zmniejszyć stan zapalny dziąseł oraz zatrzymuje ich krwawienie (kilka kropli olejku należy wylać na wacik i przyłożyć do krwawiącego dziąsła),
• aloes – żel aloesowy działa kojąco na dziąsła i zmniejsza stan zapalny, można stosować go bezpośrednio na podrażnione miejsca.
W przypadku bólu i obrzęku można też zastosować zimne okłady, pamiętając jednak, by nigdy nie przykładać lodu bezpośrednio do skóry.
Prawidłowa higiena jamy ustnej u pacjentów z chorobami dziąseł i przyzębia
Oczywiście elementem zarówno zapobiegania, jak i domowego leczenia zapalenia dziąseł jest prawidłowa higiena jamy ustnej. Zęby należy myć po każdym posiłku (co najmniej dwa razy dziennie), stosując pastę do zębów z fluorem oraz delikatną szczoteczkę z miękkim włosiem. Bardzo ważne jest regularne oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych przy pomocy nici dentystycznych lub szczoteczek międzyzębowych – czynność ta pozwala usunąć resztki pokarmowe i bakterie z trudno dostępnych miejsc. Używanie płukanek antybakteryjnych zmniejsza ilość szkodliwych drobnoustrojów w jamie ustnej, zaś kontrola stomatologiczna co najmniej raz na pół roku pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych problemów ze zdrowiem jamy ustnej.
Zapalenie dziąseł jest powszechnym problemem, który wymaga odpowiedniego leczenia i profilaktyki. Choć domowe sposoby, takie jak ziołowe płyny do płukania jamy ustnej, mogą pomóc doraźnie złagodzić objawy, nie eliminują one przyczyny choroby. najważniejsze znaczenie ma prawidłowa higiena jamy ustnej oraz regularne wizyty u stomatologa, który pomoże zapobiec poważniejszym konsekwencjom zdrowotnym. W przypadku utrzymujących się objawów należy jak najszybciej skonsultować się z dentystą, gdyż nieleczone zapalenie dziąseł może prowadzić do zapalenia przyzębia oraz jego ogólnoustrojowych powikłań.
