Ssak jest niezbędnym urządzeniem, gdy u chorego zanika odruch kaszlowy i konieczne staje się mechaniczne usuwanie wydzieliny z jego dróg oddechowych. Co to jest i jak działa?
- Odruch kaszlowy
- Nadmiar wydzieliny jest groźny dla życia
- Ssak – gdy kaszel jest niemożliwy
- Jak działa ssak?
- Odsysanie
Gdy drogi oddechowe działają sprawnie, nie przywiązujemy do kaszlu większej uwagi. Tymczasem pełni on w organizmie człowieka bardzo istotną rolę. Oczyszcza drogi oddechowe.
Mechanizm kaszlu łatwo zrozumieć. Odkaszlnięcie to w istocie gwałtowny skurcz mięśni wydechowych i mięśni oskrzeli z jednoczesnym wyrzucaniem powietrza z płuc.
Co jest więc potrzebne, by kaszel był skuteczny? Sprawnie działające mięśnie. Gdy zawodzą, chory przestaje mieć możliwość oczyszczania dróg oddechowych z gromadzącej się w nich wydzieliny. Organizm nie przestaje jej jednak produkować.
Nadmiar wydzieliny jest groźny dla życia
Zalegająca w drogach oddechowych wydzielina to olbrzymie zagrożenie dla życia chorego. Nieusunięcie jej na czas może zaowocować nie tylko potężnym dyskomfortem chorego, ale również spowodować niebezpieczeństwo uduszenia.
Jakie to uczucie, opowiedział nam Mariusz Rokicki, który po nieudanym skoku na główkę złamał rdzeń kręgowy i przez długi czas po wypadku miał tracheostomię. – Dusiłem się. Wydzielina już się ze mnie wylewała. Każdy oddech to była prawdziwa walka – wspomina.
Ssak – gdy kaszel jest niemożliwy
Dlatego własnie osoby cierpiące na przewlekłą niewydolność oddechową i korzystające z respiratorów w domach, oprócz urządzenia wspomagającego oddech dostają również ssak elektryczny zasilany – podobnie jak respirator – sieciowo i dzięki baterii (powinna ona pozwolić na pracę urządzenia przez 2 godziny).
Na wypadek sytuacji kryzysowych, warto również zaopatrzyć się w jego mechaniczną wersję (ręczną), swoją budową przypominającą pistolet. Opiekunowie mogą z niego skorzystać, gdy z jakiejś przyczyny zawiedzie jego elektryczny odpowiednik.
Jak działa ssak?
Osoby po zabiegach tracheostomii, a także ci chorzy, których odruch kaszlowy nie jest skuteczny, potrzebują pomocy w usuwaniu wydzieliny z dróg oddechowych. Ssak działa na podobnej zasadzie jak odkurzacz. Odkurzacz zasysa nieczystości z jakiejś powierzchni za pośrednictwem rury zakończonej specjalną końcówką. Ssak zbiera zalegającą w drogach oddechowych chorego wydzielinę dzięki cewnika. Następnie przewodem treść odessana z drzewa oskrzelowego, nosa, jamy ustnej chorego trafia do zamontowanego na urządzeniu pojemnika.
Odsysanie
Drogi oddechowe pacjenta oczyszcza się kilkuetapowo (nos, usta, drzewo oskrzelowe). Służy do tego wspomniany już cewnik. Cewniki produkowane są w kilku rozmiarach – stosuje się je w zależności od wieku chorego czy miejsca z którego odsysana jest wydzielina (cewnik stosowany w jamie ustnej może mieć większą średnicę niż ten, którego używa się niżej w drogach oddechowych).
Sama czynność , choć wymaga pewnej wprawy, nie jest trudna. Cewniki najczęściej mają zaokrąglone końcówki, które zmniejszają ryzyko podrażniania dróg oddechowych. Nie oznacza to jednak, iż sam zabieg jest dla chorego przyjemny. Szczególnie początkowo wprowadzanie cewnika do dróg oddechowych może być dla chorego bardzo nieprzyjemne i prowokować odruch wymiotny. Stąd tak istotne jest, by zabieg był wykonywany delikatnie, ale jednocześnie sprawnie. Tak by nie powodować dodatkowych cierpień czy dyskomfortu u chorego. Z czasem opiekun nabiera wprawy i pielęgnacja drzewa oskrzelowego przychodzi mu z coraz większą łatwością.
Jak często trzeba odsysać drogi oddechowe chorego?
Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ każdy organizm jest inny. Przytomni chorzy bardzo często sami sygnalizują potrzebę oczyszczenia dróg oddechowych. Opiekunowie uczą się też rozpoznawać to po oddechu chorego lub wskazaniach respiratora.
Ssak ręczny
Jest też ręczna wersja ssaka, która może się okazać nieocenioną pomocą w awaryjnej sytuacji. Ręczny ssak mechaniczny ze względu na swój wygląd potocznie jest zwany „pistoletowym”. Można go użyć u dorosłych, dzieci i niemowląt. Posiada jednorazowy pojemnik na odessaną treść.
Odsysanie prowadzi się ściskając rytmicznie rękojeść pompy – w ten sposób wytwarza się podciśnienie.
Pamiętaj!
- Wszystkie czynności przy odsysaniu chorego powinny być wykonywane w rękawiczkach.
- Jednorazowy cewnik zakładamy zaraz po wyjęciu go z opakowania (bez odkładania na szafkę czy kontaktu z innymi przedmiotami).
- Do odsysania jamy ustnej można zastosować cewniki o większej średnicy.
- Nie wolno używać tego samego cewnika do różnych miejsc.
- Podczas odsysania należy pamiętać o każdorazowym płukaniu przewodu.
Dziękujemy, iż przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. o ile Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook,
