Beta-glukany - co to takiego
Beta-glukany to organiczne związki chemiczne z grupy polisacharydów, będące jednymi ze składników błonnika pokarmowego. Naturalnie występują w ścianach komórkowych drożdży, grzybów, owsa, jęczmienia, a choćby niektórych alg. Ich wyjątkowa adekwatność polega na wspieraniu pracy układu odpornościowego - beta-glukany stymulują go do bardziej efektywnego działania. W praktyce oznacza to, iż pomagają organizmowi skuteczniej reagować na różnego rodzaju zagrożenia, takie jak infekcje czy stany zapalne. Beta-glukany wspierają układ odpornościowy, a także obniżają poziom tzw. "złego" cholesterolu LDL.Reklama
Beta-glukany z owsa
Jednym z najlepszych źródłem beta-glukanów jest owies. Można go jeść na wiele sposobów - w postaci płatków owsianych na śniadanie, owsianki, musli, smoothie, a także pieczywa lub ciastek owsianych. Warto sięgać po pełnoziarnisty owies, który zachowuje największą ilość beta-glukanów. Dzienna porcja około 3 gramów beta-glukanów może przynieść zauważalne korzyści dla poziomu cholesterolu. Badania sugerują także, iż beta-glukany mogą wspierać układ odpornościowy poprzez stymulację działania makrofagów i innych komórek odpornościowych.
Owies bogaty jest również w błonnik nierozpuszczalny, który ma ogromne znaczenie w kontekście żywienia. Po spożyciu nie ulega trawieniu ani wchłanianiu, a zamiast tego absorbuje wodę i pęcznieje. Daje uczucie sytości, które utrzymuje się przez długi czas i zapobiega pojadaniu między posiłkami. To z kolei pomaga w lepszej kontroli masy ciała oraz wspiera proces odchudzania.
Dodatkowo, błonnik nierozpuszczalny stymuluje perystaltykę jelit, co przyspiesza przesuwanie się pokarmu przez układ trawienny. Oczyszcza jelita, usuwa zbędne substancje i zwiększa objętość kału, co sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu układu pokarmowego.
Badanie: 3 g beta-glukanów dziennie obniża poziom cholesterolu
Włoscy naukowcy przeprowadzili 8-tygodniowe badanie kliniczne, w którym uczestniczyło 83 dorosłych z podwyższonym poziomem cholesterolu LDL, ale niskim ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Uczestnicy stosowali dietę śródziemnomorską i zostali podzieleni na grupy przyjmujące 3 g beta-glukanów z owsa dziennie lub placebo.
Efekty były wyraźne - już po 4 tygodniach suplementacji poziom "złego" cholesterolu LDL spadł średnio o 12,2 proc., a po 8 tygodniach o 15,1 proc.. Również całkowity cholesterol obniżył się o 6,5 proc. po miesiącu i o prawie 9 proc. po dwóch miesiącach. Co więcej, poziom nie-HDL-cholesterolu (obejmującego wszystkie "niekorzystne" frakcje lipidów) uległ zmniejszeniu o około 12 proc. w porównaniu do wartości początkowych.
Warto podkreślić, iż te zmiany były istotne statystycznie i wyraźnie różniły się od efektów placebo.
Beta-glukany a odporność
Beta-glukany wiążą się z receptorami znajdującymi się na powierzchni komórek odpornościowych, aktywując je i pobudzając do działania. Szczególnie korzystnie wpływają na makrofagi układu immunologicznego, odpowiedzialnych za pochłanianie i niszczenie patogenów. Dzięki obecności beta-glukanów makrofagi działają sprawniej i szybciej reagują na pojawiające się zagrożenia. Co więcej, związki te wspomagają także regulację odpowiedzi immunologicznej, dzięki czemu mogą ograniczać nadmierne reakcje, takie jak alergie czy przewlekłe stany zapalne, które w dłuższej perspektywie osłabiają zdrowie.
Beta-glukany a polskie badania naukowe
Od kilkunastu lat zespół badaczy z Instytutu Nauk o Żywieniu Człowieka SGGW, we współpracy z innymi ośrodkami naukowymi w Polsce, prowadzi intensywne badania nad prozdrowotnymi adekwatnościami beta-glukanów - polisacharydów naturalnie występujących w owsie. Dotychczasowe eksperymenty na modelach zwierzęcych potwierdziły ich wyjątkowy potencjał w łagodzeniu stanów zapalnych jelit, wspieraniu regeneracji błony śluzowej żołądka, a choćby w hamowaniu wczesnych etapów rozwoju nowotworów jelita grubego.
w tej chwili naukowcy poszerzają zakres badań, analizując działanie beta-glukanów na modelu świni domowej oraz w hodowlach komórkowych ludzkiego jelita grubego. Ten etap badań przedklinicznych pozwoli sprawdzić, czy związki te mogą znaleźć praktyczne zastosowanie jako nutraceutyki - biologicznie aktywne składniki żywności, które łączą wartość odżywczą z funkcjami wspierającymi leczenie.
"Jeśli nasze obserwacje się potwierdzą, beta-glukany z owsa mogą stać się naturalnym, nieinwazyjnym wsparciem terapii chorób jelit" - podkreśla prof. dr hab. Joanna Gromadzka-Ostrowska, kierownik projektu "Działania betaglukanu z owsa w chorobie Leśniowskiego-Crohna - badania przedkliniczne".
Źródła:
https://www.sggw.edu.pl/beta-glukany-z-owsa-przelom-w-leczeniu-chorob-jelit/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32138344/
CZYTAJ TAKŻE:
