Wysiłek fizyczny stanowi bardzo skuteczną broń w walce z wszelkimi schorzeniami, także psychicznymi. Pisałem o tym, iż zmniejsza on nasilenie zaburzeń depresyjnych i emocjonalnych w dzieciństwie, jest 1,5x bardziej skuteczny niż leki przeciwdepresyjne w walce z depresją u dorosłych, czy redukuje ryzyko choroby Parkinsona.
Jednak które typy aktywności fizyczne są najbardziej polecane, jeżeli chodzi o poprawę funkcji poznawczych i ochronę przed otępieniem? Nowe badanie stara się odpowiedzieć na to pytanie.
Badanie
W badaniu, które zostało niedawno opublikowane w czasopiśmie PLOS ONE, naukowcy przebadali zdrowych dorosłych w wieku od 18 do 87 lat z różnym stopniem zaawansowania w biegach na orientację (brak, średni, zaawansowany i elitarny).
Osoby biorące udział w biegach na orientację zgłaszały lepszą nawigację przestrzenną i pamięć, co sugeruje, iż dodanie elementów orientacji do regularnych treningów może zapewniać korzystny efekt na całe życie.
Celem biegów na orientację jest jak najszybsze bieganie po nieznanym terenie, w poszukiwaniu serii punktów kontrolnych przy użyciu tylko mapy i kompasu. Najbardziej utalentowani sportowcy muszą sprawnie przełączać się między kilkoma zadaniami umysłowymi, podejmując szybkie decyzje, poruszając się po terenie w błyskawicznym tempie.
Sport ten jest dość wyjątkowy, ponieważ wymaga aktywnej nawigacji przy jednoczesnym dokonywaniu szybkich przełączeń między poszczególnymi częściami mózgu, które przetwarzają informacje przestrzenne na różne sposoby. Na przykład czytanie mapy zależy od perspektywy trzeciej osoby w stosunku do otoczenia. Biegacze na orientację muszą gwałtownie tłumaczyć te informacje w Ŕkontekście własnej pozycji w terenie, w czasie rzeczywistym.
Może to wpływać nie tylko na naszą zdolność poruszania się, ale także ogólnie na przetwarzanie przestrzenne i pamięć, ponieważ te funkcje poznawcze opierają się na nakładających się strukturach neuronowych.
Schemat badania i wyniki
158 zdrowych osób dorosłych w wieku od 18 do 87 lat z różnym doświadczeniem w biegach na orientację samemu oceniało przetwarzanie przestrzenne, pamięć przestrzenną i pamięć epizodyczną dzięki odpowiednich kwestionariuszy psychologicznych.
Osoby biegłe w biegach na orientację zgłaszali większe wykorzystanie allocentrycznego i egocentrycznego przetwarzania przestrzennego oraz lepszą pamięć przestrzenną niż osoby z grupy kontrolnej.
Natomiast pamięć epizodyczna nie była związana z biegłością w biegach na orientację. Warto zauważyć, iż znaczący wpływ biegów na orientację na zdolności przestrzenne utrzymywał się choćby po uwzględnieniu wieku, płci i aktywności fizycznej, co sugeruje, iż biegi na orientację mogą być skuteczną interwencją zapobiegającą związanemu z wiekiem spadkowi zdolności poznawczych w nawigacji przestrzennej i pamięci.
