Profilaktyczne odrobaczanie to szkodliwy mit
W mediach społecznościowych dosłownie zalewają nas treści o tematyce zdrowotnej. Niestety wiele z tych informacji to niepotwierdzone, a często choćby szkodliwe teorie. Jedną z najpopularniejszych jest samodzielne diagnozowanie obecności pasożytów w organizmie i leczenie na własną rękę. Takie praktyki mogą przynieść więcej szkody niż pożytku, bo do leczenia chorób pasożytniczych niezbędne jest wsparcie lekarza. Sprawy nie ułatwia fakt, iż preparaty na pasożyty dostępne są w aptekach bez recepty. Czy można je zażywać na własną rękę?
Jak działają środki na pasożyty?
Zanim sięgniesz po preparat przeciwpasożytniczy, pomyśl o tym, iż skoro jest to środek, który ma pozbyć się niechcianych gości w organizmie, z pewnością ma silne działanie. Preparaty przeciwpasożytnicze dla ludzi zawierają substancje aktywne, których działanie polega na zakłócaniu funkcji życiowych pasożytów poprzez uszkadzanie ich układu nerwowego, metabolicznego lub zaburzanie umiejętności rozmnażania się. Środki te są skuteczne w przypadku potwierdzonej infekcji, ale powinny być zażywane tylko wtedy i to pod kontrolą lekarza. Dlaczego?Reklama
Odpowiedź jest prosta - skoro tak silnie działają na inne żywe organizmy, to ich zażywanie nie pozostaje bez wpływu na organizm żywiciela. Niewłaściwie stosowane środki na pasożyty mogą powodować uszkodzenie wątroby i zaburzenia układu pokarmowego u ludzi. Aktywne składniki, które upośledzają układ nerwowy pasożytów, mogą wpływać również na ludzki układ nerwowy, powodując zawroty głowy, senność, a choćby objawy neurologiczne. Natomiast substancje aktywne, które zwiększają przepuszczalność błon komórkowych pasożytów dla wapnia, co prowadzi do ich śmierci, mogą wywoływać silne reakcje alergiczne i objawy żołądkowo-jelitowe.
Dlaczego nie wolno się samodzielnie odrobaczać?
Moda na odrobaczanie bez konsultacji z lekarzem, czy wręcz regularne stosowanie terapii przeciwpasożytniczych na własną rękę, jest szkodliwe. Po pierwsze, przyjmując preparat bez potwierdzonej diagnozy, narażasz się na skutki uboczne wywoływane przez silne substancje w nim zawarte. Musisz wiedzieć, iż środki przeciwpasożytnicze metabolizowane są w wątrobie i wydalane przez nerki, co w przypadku zdrowej osoby może prowadzić do niepotrzebnego obciążenia tych narządów.
Wiele z tych substancji może negatywnie wpływać na naturalne bakterie jelitowe. Wtedy konsekwencją niepotrzebnie przeprowadzonego odrobaczania będzie obniżenie odporności i problemy trawienne. Nadużywanie preparatów przeciwpasożytniczych, choćby tych ziołowych, to niebezpieczna praktyka ze względu na ryzyko wytworzenia się oporności na preparat. Może się bowiem okazać, iż w sytuacji realnego zakażenia leki po prostu nie będą działać.
Kiedy skonsultować się z lekarzem? Objawy chorób pasożytniczych
Zakażenie pasożytami może przebiegać łagodnie lub dawać niespecyficzne objawy, dlatego ważne jest, aby zwrócić uwagę na niepokojące sygnały organizmu. Poniżej przedstawiamy sytuacje, w których warto skonsultować się z lekarzem i wykonać odpowiednie badania diagnostyczne.
Objawy wskazujące na możliwe zakażenie pasożytami to m.in.:
przewlekłe dolegliwości żołądkowo-jelitowe:
biegunki lub zaparcia, które utrzymują się przez dłuższy czas,wzdęcia, bóle brzucha, uczucie pełności,nawracające nudności lub wymioty;
zmiany w masie ciała i apetyt:
niewyjaśniona utrata masy ciała,nadmierny apetyt lub przeciwnie - brak łaknienia;
problemy skórne:
swędzenie, szczególnie w okolicy odbytu (może wskazywać na owsiki),wysypki, pokrzywki, egzema niewiadomego pochodzenia,nawracające stany zapalne skóry;
osłabienie i przewlekłe zmęczenie:
uczucie wyczerpania mimo odpoczynku,niedobory witamin i minerałów (np. anemia z powodu braku żelaza);
problemy ze snem i układem nerwowym:
trudności z zasypianiem, częste budzenie się w nocy,nadpobudliwość, drażliwość, problemy z koncentracją,bóle głowy, zawroty głowy;
problemy ze strony układu oddechowego:
przewlekły kaszel bez jasnej przyczyny,duszności, świszczący oddech (niektóre pasożyty mogą migrować do płuc);
zmiany w stolcu:
obecność śluzu, krwi lub nietypowych fragmentów w kale,widoczne fragmenty pasożytów w stolcu.
Pasożyty mogą dawać różnorodne objawy, dlatego warto skonsultować się z lekarzem i wykonać badania (np. kału, krwi, testy serologiczne), jeżeli występują przewlekłe dolegliwości bez jasnej przyczyny. Nie należy stosować leków na własną rękę - tylko specjalista może dobrać odpowiednią terapię.
Jak diagnozuje się pasożyty?
Do stwierdzenia obecności pasożyta w organizmie konieczne są badania. Rodzaj diagnostyki dobiera lekarz na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjenta. Jednym z podstawowych badań jest analiza kału, podczas której poszukuje się jaj, larw lub fragmentów pasożytów. Aby zwiększyć skuteczność wykrycia, próbki kału pobiera się kilkukrotnie w odstępach kilku dni. W przypadku owsików stosuje się test przylepca celofanowego, który pozwala wykryć jaja składane w okolicy odbytu. W diagnostyce niektórych pasożytów pomocne są badania krwi, które wykrywają przeciwciała świadczące o obecności infekcji lub eozynofilię, czyli zwiększoną liczbę specyficznych białych krwinek mogącą wskazywać na zakażenie.
Czasami stosuje się także testy serologiczne wykrywające antygeny pasożytów w organizmie. W przypadku podejrzenia zakażeń tkankowych, takich jak toksoplazmoza czy wągrzyca, lekarz może zlecić badania obrazowe, takie jak USG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, które pozwalają uwidocznić zmiany w narządach wewnętrznych. W diagnostyce niektórych chorób pasożytniczych wykorzystuje się również metody molekularne, takie jak PCR, które pozwalają wykryć materiał genetyczny pasożyta z wysoką precyzją.
Leczenie pasożytów - tylko pod kontrolą lekarza
Na podstawie wyników badań lekarz dobiera odpowiedni lek przeciwpasożytniczy, uwzględniając gatunek pasożyta, stan zdrowia pacjenta oraz ewentualne choroby współistniejące. Dawkowanie i długość terapii są dostosowywane indywidualnie, ponieważ niektóre leki wymagają jednorazowego podania, a inne stosuje się w cyklach, aby skutecznie wyeliminować zarówno dorosłe formy pasożytów, jak i ich jaja oraz larwy. W trakcie leczenia pacjent może być monitorowany pod kątem skutków ubocznych, takich jak nudności, bóle głowy, reakcje alergiczne czy zaburzenia pracy wątroby.
W niektórych przypadkach konieczne jest powtórzenie kuracji lub zastosowanie dodatkowych leków wspomagających regenerację organizmu. Po zakończeniu leczenia lekarz może zalecić kontrolne badania, aby upewnić się, iż pasożyty zostały całkowicie usunięte. W zależności od sytuacji pacjent otrzymuje również zalecenia dotyczące higieny, diety oraz działań profilaktycznych, które pomagają zapobiec ponownemu zakażeniu.
Jak chronić się przed zakażeniem pasożytami?
To prawda, iż zakażenia pasożytnicze są częste. Choć żyjemy w czasach, gdy poziom higieny jest wysoki, to współczesny tryb życia - podróże, spożywanie egzotycznych produktów itp. - zwiększa ryzyko zakażenia. Można się przed tym chronić, niekoniecznie stosując profilaktycznie silne środki farmakologiczne.
Przede wszystkim należy przestrzegać zasad higieny, takich jak regularne mycie rąk, zwłaszcza przed jedzeniem i po kontakcie ze zwierzętami. Ważne jest dokładne mycie owoców i warzyw, spożywanie mięsa oraz ryb wyłącznie po odpowiedniej obróbce termicznej, a także unikanie picia nieprzegotowanej wody z niepewnych źródeł. Należy dbać o czystość w domu, regularnie zmieniać pościel i unikać kontaktu z zanieczyszczoną ziemią.
Jeśli masz w domu zwierzęta, to właśnie one powinny być regularnie odrobaczane, ale również pod kontrolą weterynarza. Podczas podróży do państw tropikalnych warto stosować repelenty, spać pod moskitierą i unikać kąpieli w stojących zbiornikach wodnych, aby zminimalizować ryzyko zakażenia pasożytami przenoszonymi przez owady lub wodę.
CZYTAJ TAKŻE:
