Co to jest kandydoza?
Kandydoza to choroba wywoływana przez grzyby z rodzaju Candida, a w szczególności Candida albicans. Drobnoustroje te bytują w przewodzie pokarmowym, jamie ustnej, a także na skórze większości ludzi, zwykle nie powodując dolegliwości. Problem zaczyna się wtedy, gdy równowaga mikrobiologiczna zostaje zachwiana i dochodzi do ich nadmiernego namnażania.
Skąd się bierze kandydoza?
Candida albicans są obecne w jelitach każdego człowieka. U niektórych zasiedlają błonę śluzową dróg oddechowych, u kobiet bytują w pochwie. Organizm jest jednak wyposażony w mechanizmy regulujące ilość drożdżaków, stąd są one usuwane z organizmu w ten sam sposób jak bakterie patogenne i podlegają regulacji przez korzystne bakterie jelitowe.Reklama
Badania naukowe pokazują, iż przyczyną nadmiernej kolonizacji jelit przez drożdżaki jest głównie przewlekła antybiotykoterapia, która sprawia, iż ich ilość w przewodzie pokarmowym wzrasta od 10 do 100 razy. Inne przyczyny przerostu Candidy to stosowanie inhibitorów pompy protonowej (IPP), wziewnych glukokortykosteroidów, cytostatyków, doustnych środków antykoncepcyjnych czy występowanie hiperglikemii (cukrzycy). Uszkodzenie bariery jelitowej może wystąpić też u osób stosujących doustne preparaty żelaza, które powodują znaczne obniżenie bakterii ochronnych z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium.
Na jej pojawienie się wpływ mają także czynniki związane ze stylem życia i codziennymi nawykami. Sprzyja jej otyłość, nieprawidłowa dieta oraz niewystarczająca higiena, w tym higiena intymna. Istotne znaczenie mogą mieć również źle dobrane ubrania, szczególnie te ograniczające przewiewność skóry. Występowanie kandydozy wiązane jest ponadto z niedoborami witamin - zwłaszcza z grupy B, niedożywieniem i nadużywaniem alkoholu.
Objawy kandydozy
Kandydoza może obejmować skórę, paznokcie, czy błony śluzowe. Szczególnie często rozwija się w obrębie pochwy i sromu, gdzie daje objawy w postaci obrzęku, zaczerwienienia, pieczenia i upławów. Drożdżyca jamy ustnej najczęściej dotyka dzieci oraz osoby noszące protezy zębowe. Typowe symptomy to biały nalot na błonach śluzowych, pieczenie i pękanie kącików ust, znane potocznie jako "zajady".
Zakażenie może pojawić się także na skórze, szczególnie dłoni i stóp. Objawia się ono zaczerwienieniem, łuszczeniem się naskórka oraz białym nalotem, który często występuje między palcami i w fałdach skórnych.
Kandydoza przełyku daje z kolei dolegliwości takie jak ból i trudności w przełykaniu, zgaga czy mdłości. Nierzadko towarzyszą jej także bóle promieniujące do pleców w okolicy kręgosłupa.
W zależności od miejsca infekcji, kandydoza może dawać różnorodne objawy:
Jama ustna - białe lub żółtawe naloty na języku, podniebieniu i policzkach, pieczenie, suchość, zaburzenia smaku. Przełyk - ból przy połykaniu, utrudnione przełykanie pokarmów. Przewód pokarmowy - biegunki, nudności, wzdęcia, bóle brzucha, wymioty, a w cięższych przypadkach krwawienie z przewodu pokarmowego. Skóra i błony śluzowe - zaczerwienienie, świąd, nadżerki i upławy (w przypadku kandydozy narządów płciowych).
Kandydoza - leczenie
Leczenie kandydozy opiera się na stosowaniu leków przeciwgrzybiczych, których zadaniem jest zahamowanie namnażania drożdżaków i eliminacja objawów choroby.
Aby jednak terapia była skuteczna, konieczne jest wcześniejsze wykonanie badań mikrobiologicznych. Z zajętej chorobowo okolicy pobiera się próbkę materiału, a następnie poddaje ją analizie w kierunku obecności grzybów. Badanie to ma najważniejsze znaczenie, ponieważ pozwala określić, który szczep jest odpowiedzialny za zakażenie i dobrać odpowiedni preparat.
Dieta w kandydozie - jak zapobiegać nawrotom?
W przypadku kandydozy istotnym elementem terapii i profilaktyki nawrotów jest odpowiednia dieta. Jej celem jest ograniczenie warunków sprzyjających namnażaniu drożdżaków oraz wzmocnienie naturalnej odporności organizmu.
Zasady diety przeciwgrzybiczej:
Stosowanie probiotyków (w formie suplementów) a także regularne sięganie po produkty fermentowane, które zawierają korzystne dla zdrowia bakterie (np. kefir, jogurt naturalny, kiszonki). Wspierają one równowagę mikroflory jelitowej, która często zostaje zaburzona w trakcie antybiotykoterapii. Ograniczenie cukrów prostych - Candida szczególnie gwałtownie rozwija się w środowisku bogatym w glukozę. Dlatego zaleca się unikanie słodyczy, słodzonych napojów, białego pieczywa czy wysoko przetworzonej żywności. Produkty o niskim indeksie glikemicznym - warzywa nieskrobiowe, pełnoziarniste produkty zbożowe, rośliny strączkowe. Pomagają one stabilizować poziom cukru we krwi i ograniczają "pożywkę" dla grzybów. Białko i zdrowe tłuszcze - chude mięso, ryby, jaja, orzechy oraz oleje roślinne wspierają regenerację organizmu i odporność. Nawodnienie - odpowiednia ilość wody wspiera usuwanie toksyn i metabolitów grzybów z organizmu.
W badaniu z 2023 roku wykazano, iż u myszy zakażonych Candida, podawanie XOS (ksylooligosacharydy, czyli rodzaj błonnika prebiotycznego o małej masie cząsteczkowej, który odżywia mikrobiotę jelitową) wyraźnie złagodziło zmiany w jamie ustnej wywołane przez infekcję oraz towarzyszącą jej bakteryjną dysbiozę. Efekt ten jednak nie utrzymywał się po zakończeniu diety - po jej odstawieniu mikrobiom jamy ustnej wracał do stanu sprzed podawania XOS. Mechanizm, za pomocą którego XOS łagodzi kandydozę jamy ustnej, nie pozostało dobrze poznany. Najprawdopodobniej wiąże się on ze zmianami w mikrobiomie jamy ustnej i samą wirulencją Candida, a nie z odpowiedzią układu odpornościowego gospodarza - ponieważ wszystkie myszy w tym badaniu miały obniżoną odporność. Aby to potwierdzić, należałoby przetestować działanie XOS również u myszy z prawidłową odpornością.
Źródła:
https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-przeciwgrzybicza-czy-faktycznie-istnieje/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10580959/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7744392/
CZYTAJ TEŻ:
