Wrzód samotny odbytnicy jest rzadką patologią końcowego odcinka jelitowego o niewyjaśnionej przyczynie. W przebiegu schorzenia na ścianie odbytnicy powstaje pojedyncze, rzadziej mnogie, owrzodzenie.
Do powstania wrzodu samotnego odbytnicy prowadzą najprawdopodobniej zaburzenia aktu wypróżniania oraz wgłobienie lub wypadanie odbytnicy. Usilne i nieskuteczne parcia prowadzą do fałdowania ściany odbytnicy, stopniowe pogrubienie i przebudowę ściany w miejscu największego ucisku. W wyniku ucisku dochodzi do miejscowego niedokrwienia, co w konsekwencji może doprowadzić do powstania owrzodzenia i wystąpienia objawów.
Wrzód samotny odbytnicy – objawy
Wrzód samotny odbytnicy może przypominać raka odbytnicy, dlatego ważne różnicowanie choroby. W przypadku wystąpienia objawów należy zgłosić się do lekarza.
Zmiany najczęściej lokalizują się w odległości 5-10 cm od odbytu, rzadziej występują głębiej, w obrębie esicy. W przebiegu schorzenia mogą pojawiać się także zaburzenia rytmu wypróżnień (zaparcia i/lub biegunki), parcie na stolec połączony często z uczuciem niepełnego wypróżnienia, a także tzw. naglące parcia. o ile w odbytnicy doszło do procesu zapalnego z towarzyszącym owrzodzeniem, może również pojawić się domieszka śluzu lub krwi w stolcu. U pacjentów obserwuje się również odczuwanie bólu w okolicy odbytu, podbrzusza.
Warto zaznaczyć, iż w niektórych przypadkach objawy samotnego wrzodu odbytnicy mogą nie pojawiać się w ogóle.
Wrzód samotny odbytnicy – rozpoznanie
W praktyce klinicznej wrzód samotny odbytnicy rozpoznaje się przede wszystkim przez badanie odbytu palcem (tzw. badanie per rectum), które pozwala wyczuć i zlokalizować guz lub naciek ściany odbytnicy. W diagnostyce ważne jest również badanie endoskopowe – rektoskopia lub kolonoskopia – które ukazują owrzodzenie lub miejscowe pogrubienie i przekrwienie ściany odbytnicy.
Z kolei najważniejszym elementem różnicującym samotny wrzód odbytnicy od raka odbytnicy i innych chorób jest badanie histopatologiczne wycinków pobranych z owrzodzenia lub nacieku. Badania te ukazują zmiany włókniste błony śluzowej jelita z przerostem jej warstwy mięśniowej. Badania diagnostyczne są również uzupełniane rezonansem magnetycznym miednicy, manometrią anorektalną i defektografią. Wykonuje się również ultrasonografię przezodbytniczą.
Wrzód samotny odbytnicy – leczenie
Leczenie wrzodu samotnego odbytnicy polega na zastosowaniu metod zachowawczych, co sprowadza się do wprowadzenie diety bogatobłonnikowej z obfitą podażą płynów, wlewek lub czopków o działaniu przeciwzapalnym, osłaniającym błonę śluzową odbytnicy. Ważne jest również uregulowanie wypróżnień środkami przeczyszczającymi. Coraz częściej pacjentom wprowadza się również trening metodą biofeedback, co wspiera usprawnienie faktu defekacji i skraca czas spędzony w toalecie.
W praktyce klinicznej stosuje się również leczenie inwazyjne, czyli koagulację argonową owrzodzeń i nacieków. Rzadziej stosuje się rozległe zabiegi operacyjne ufiksowania odbytnicy lub jej resekcji.
Źródła: onkologia.waw.pl, mp.pl
