Wpływ adaptogenów na tarczycę

Zdjęcie: Wpływ adaptogenów na tarczycę

Szybki i niehigieniczny styl życia, dieta uboga w składniki odżywcze, jedzenie w biegu, stres, nadmiar obowiązków, niewyspanie, czynniki genetyczne… to tylko kilka z wielu czynników, które mogą przyczynić się do wystąpienia różnych chorób, w tym także do zaburzeń funkcji tarczycy. Oprócz tradycyjnego leczenia farmakologicznego istnieje wiele innych metod, które mogą stanowić wartościowe wsparcie w procesie zdrowienia i przywracania dobrego samopoczucia. Jednym z takich cennych narzędzi są adaptogeny.

Czym są adaptogeny?

Adaptogeny to naturalne substancje roślinne ułatwiające przystosowanie się organizmu do niekorzystnych warunków środowiskowych. Co to adekwatnie oznacza dla nas w praktyce? Dzięki zdolności przetrwania w trudnych warunkach, adaptogen wspiera organizm w przystosowaniu się do niekorzystnych zjawisk, takich jak: zmiany strefy klimatycznej, praca zmianowa, chroniczny stres czy nadmierne napięcie nerwowe. Organizm wówczas zdecydowanie szybciej przystosowuje się do nowych, trudniejszych warunków w których aktualnie musi funkcjonować. Choć adaptogeny stosowane są w medycynie chińskiej od starożytności, a badania nad nimi rozpoczęły się już w latach 50. ubiegłego wieku, dopiero całkiem niedawno zaczęły one cieszyć się wzmożonym zainteresowaniem i z powodzeniem zaczęto je wykorzystywać w praktyce. w tej chwili uznaje się, iż roślina musi spełniać trzy kryteria, aby można było zaklasyfikować ją do grupy adaptogenów. Musi być: nietoksyczna, zapewniać niespecyficzną odpowiedź organizmu na stres i posiadać normalizujący wpływ na organizm.

Homeostaza organizmu

Zacznijmy od tego, czym jest homeostaza organizmu, bo to właśnie jej zaburzenie przyczynia się najczęściej do wystąpienia szeregu objawów chorobowych. Homeostaza to inaczej równowaga organizmu. Słowo to pochodzi z języka greckiego i stanowi połączenie wyrazów homois, czyli równy, oraz stasis, czyli trwały. Homeostaza polega na zachowaniu równowagi środowiska wewnętrznego ludzkiego organizmu, w odniesieniu do warunków zewnętrznych i czynników środowiskowych. Organizm w homeostazie samodzielnie radzi sobie z niesprzyjającymi warunkami, a także sprawnie dostosowuje się do zmian i adaptuje do nowych warunków, w związku z czym lepiej radzi sobie ze zmianą klimatu, pracą zmianową, chorobą czy krótkotrwałym stresem. jeżeli jednak stres jest silny i/lub długotrwały, przepracowujesz się lub stale nie wysypiasz, a dodatkowo jesz w biegu i nie zwracasz uwagi na wartości odżywcze posiłków – możesz przyczynić się do zaburzenia homeostazy, a tym samym do pojawienia się różnych objawów chorobowych (w tym chorób tarczycy). Wówczas aby ją przywrócić organizm będzie potrzebował dodatkowego wsparcia. Tutaj właśnie z pomocą przychodzą adaptogeny.

Jak działają adaptogeny?

Adaptogeny, poprzez normalizujące działanie na organizm, wspaniale sprawdzają się w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Wspierają organizm w walce z kortyzolem, którego nadmiar działa wyczerpująco na organizm, ponadto przyczyniają się do stabilizacji ciśnienia krwi, obniżają poziom napięcia, zwiększają zdolności organizmu do przystosowania się do nowych warunków, wspierają higienę snu, a także działają korzystnie na układ nerwowy. Coraz częściej adaptogeny znajdują także zastosowanie w profilaktyce i wsparciu leczenia chorób tarczycy.

Przykłady adaptogenów

Do najbardziej znanych adaptogenów zaliczyć można:

• Ashwagandhę
• Żeń-szeń
• Różeniec Górski
• Korzeń Maca
• Cytryniec Chiński
• Miłorząb Japoński
• Gotu Kolę
• Kozieradkę
• Lukrecję
• grzyb Reishi, Shiitake, Maitake oraz Cordyceps.

Adaptogeny wspierające pracę tarczycy

1. Ashwagandha – najbardziej popularny adaptogen, stosowany nie tylko wspierająco przy problemach z tarczycą. Badania wykazały, iż regularna suplementacja Ashwagandhy przyczynia się do wzrostu poziomu hormonów tarczycy w surowicy krwi z jednoczesnym spadkiem poziomu TSH – co wydaje się szczególnie istotne zwłaszcza w niedoczynności tarczycy. Ponadto Ashwagandha będzie wywierała korzystny wpływ również pośrednio na samopoczucie wynikające z chorób tarczycy, skutecznie obniżając poziom kortyzolu, który w przypadku problemów z tarczycą jest bardzo często podwyższony. W przypadku nadczynności tarczycy lub choroby Hashimoto – adaptogen ten może jednak przyczynić się do nasilenia choroby, dlatego nie powinno się go przyjmować na własną rękę.

1. Cytryniec chiński (łac. Schisandra chinensis) – jako jedna z popularniejszych roślin w medycynie chińskiej, znalazła wiele zastosowań w profilaktyce i wsparciu leczenia chorób – głównie na tle hormonalnym. Głównymi związkami występującymi we wszystkich częściach cytryńca są lignany dibenzocyklooktadienowe. Posiadają one silne adekwatności antyoksydacyjne, antynowotworowe, a ponadto doskonale regulują gospodarkę hormonalną. Najwięcej tych związków zawiera jednak korzeń cytryńca chińskiego i to właśnie jego najczęściej znajdziemy w postaci suplementów diety. W kontekście zdrowia tarczycy Schisandra może stanowić szczególne wsparcie w leczeniu choroby Hashimoto – z uwagi na działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne może przyczynić się do wyciszenia stanów zapalnych tarczycy, także wsparcia układu hormonalnego i odpornościowego.

1. Różeniec górski – (łac. Rhodiola Rosea) – to niewielka roślina o mięsistych i grubych liściach, oraz drobnych kwiatkach o zmiennym kolorze. Po rozdarciu kłącze różeńca pachnie różami – stąd też jego nazwa. Roślina ta używana jest już od dawna do celów leczniczych. Z uwagi na swoje szczególne adekwatności zastosowanie znalazła głównie w zmniejszeniu objawów choroby wysokościowej, a także wspierająco w anemii, niepłodności czy depresji. W kontekście zdrowia tarczycy różeniec pośrednio wpływa na jej funkcjonowanie poprzez minimalizację stresu i bezsenności, które z kolei negatywnie oddziałują na wydzielanie hormonów przez tarczycę.

1. Gotu Kola (łac. Centella Asiatica) reguluje stężenie tyroksyny – głównego hormonu gruczołu tarczycowego. Ponadto, tak jak pozostałe adaptogeny, świetnie adaptuje organizm do zmieniających się warunków środowiskowych i wspomaga odporność na stres. Ponadto Gotu Kola przyczynia się do poprawy kondycji skóry, co stanowi często występujący problem związany z chorobami tarczycy.

1. Korzeń Maca – z uwagi na swoje adekwatności w kontekście hormonalnym, maca również często znajduje się na liście suplementów wspierających pracę tarczycy. Tutaj niestety sprawa nie jest tak oczywista – z jednej strony korzeń maca stanowi bogate źródło jodu, więc nie będzie dobrym wyborem dla osób z nadczynnością tarczycy, z drugiej – z racji zawartości goitrogenów może przyczyniać się do zaburzeń jego wchłaniania, co z kolei będzie szczególnie niekorzystne u osób z niedoczynnością tarczycy. Dlatego korzeń maca powinien być suplementowany tylko w szczególnych przypadkach, po konsultacji z lekarzem/dietetykiem i dobraniu odpowiedniego preparatu.

Dawkowanie i postaci adaptogenów

Na rynku dostępnych jest kilka form, w których mogą występować adaptogeny. Najczęściej będzie to proszek, kapsułki lub kropelki. Warto zwracać na to szczególną uwagę i wybrać taki, który będzie dla nas najkorzystniejszy.

Ponadto, należy wziąć pod uwagę dawki i odstępy jakie należy zachować pomiędzy przyjęciem hormonu tarczycowego, a adaptogenu. Najlepiej zachować min. 3 godziny odstępu od przyjęcia hormonu, do przyjęcia adaptogenu. Zdecydowana większość badań jest przeprowadzana z wykorzystaniem adaptogenów w postaci płynnej. Oznacza to, iż w takiej właśnie postaci możemy mieć większą pewność co do bezpieczeństwa i skuteczności działania danego preparatu. Dawkowanie natomiast uzależnione jest od danego produktu i należy zawsze przestrzegać zaleceń producenta.

Przeciwwskazania i skutki uboczne w kontekście zdrowia tarczycy

Mimo wielu korzyści jakie przynoszą poszczególne adaptogeny w kontekście zdrowia tarczycy, należy podchodzić do ich suplementacji z rozwagą i zawsze konsultować ich przyjmowanie z lekarzem bądź dietetykiem. Trzeba mieć na uwadze, iż to, co dla jednej osoby i jednego rodzaju choroby tarczycy – może okazać się pomocne i wspierające, w innym przypadku może przyczynić się do pogłębienia problemu i przynieść rezultat odwrotny do oczekiwanego. Ponadto należy zawsze zrobić próbę alergiczną, aby upewnić się iż nie jesteśmy uczuleni na jakiś składnik preparatu.

Ponadto nie zaleca się przyjmowania adaptogenów:

• z niektórymi lekami jak np. leki przeciwpadaczkowe, przeciwcukrzycowe, przeciwkrzepliwe, leki na nadciśnienie (dlatego zawsze w przypadku przyjmowania leków należy skonsultować suplementację adaptogenów z lekarzem),
• z antydepresantami,
• z alkoholem,
• u kobiet w ciąży,
• u kobiet karmiących,
• u osób uczulonych na którykolwiek ze składników zawartych w preparacie.

Podsumowanie

1. Adaptogeny to nietoksyczne rośliny, które posiadają zdolność do przetrwania w niekorzystnych warunkach środowiskowych.
2. Z uwagi na swoje specyficzne adekwatności adaptogeny zaczęto wykorzystywać w medycynie chińskiej już lata temu, jednak dopiero niedawno ich popularność zaczęła rosnąć i zaczęto je stosować na szerszą skalę.
3. Wykorzystanie adaptogenów stało się szczególnie powszechne w przypadku chorób tarczycy.
4. Z uwagi na swoje adekwatności w kontekście przystosowania się do życia i rozwoju w bardzo trudnych warunkach środowiskowych, adaptogeny wspierają organizm w zaadaptowaniu się do niekorzystnych zmian wynikających z nadmiernej ilości obowiązków, stresu, czy obciążenia chorobą.
5. Pomimo dużej ilości korzyści wynikających z suplementacji poszczególnych adaptogenów w przypadku chorób tarczycy – należy zawsze skonsultować ten temat z lekarzem lub dietetykiem, aby upewnić się iż akurat w naszym przypadku wykażą się pożądanym rezultatem.
6. Najpopularniejszymi adaptogenami wspierającymi pracę tarczycy są: ashwagandha, cytryniec chiński, gotu cola i różeniec górski.
7. Nie zaleca się przyjmowania adaptogenów z niektórymi lekami, antydepresantami, alkoholem, a także u kobiet w ciąży i karmiących.

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.

Bibliografia

1. Choudhary D, Bhattacharyya S, Bose S. Efficacy and Safety of Ashwagandha (Withania somnifera (L.) Dunal) Root Extract in Improving Memory and Cognitive Functions. J Diet Suppl. 2017
2. Zenico T, Cicero AF, Valmorri L, Mercuriali M, Bercovich E. Subjective effects of Lepidium meyenii (Maca) extract on well-being and sexual performances in patients with mild erectile dysfunction: a randomised, double-blind clinical trial. Andrologia. 2009
3. Saratikov, A.S., and E.A. Krasnov. Rhodiola Rosea is a Valuable Medicinal Plant. Tomsk, 1986, 85.
4. Yardley, Katolen. “The Role of Herbal Adaptogens for Human Immuno-Deficiency Virus (HIV), Cancer, and Chronic Illness.” Vancouver: Katolen Yardley, 2004.
5. http://rozanski.li/3095/cytryniec-chinski-schisandra-chinensis-turcz-baill-ziolo-nootropowe-prokognitywne-przeciwdepresyjne-i-adaptogenne/
6. Obidoska U., Sadowska A., Rośliny o działaniu adaptogennym, https://docplayer.pl/32440876-Rosliny-o-dzialaniu-adaptogennym.html (dostęp: 10.08.2020).
7. Kantorski B., MACA – adekwatności i zastosowanie, Food Forum, nr 4(26)/2018.
8. Shenoy S., Chaskar U., Sandhu J.S., Paadhi M.M., Effects of Eight-Week Supplementation of Ashwagandha on Cardiorespiratory Endurance in Elite Indian Cyclists,J Ayurveda Integr Med 2012 Oct;3(4):209-14.

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.