Dlaczego się pocimy?
Pocenie to nieodłączny element termoregulacji, czyli zdolności organizmu do utrzymania stałej temperatury niezależnie od warunków otoczenia. Żeby zabezpieczyć się przed przegrzaniem, należy rozproszyć ciepło. Umożliwiają to gruczoły potowe, które pokrywają niemal całe ciało, chociaż zdecydowanie najwięcej jest ich po wewnętrznej stronie dłoni, na stopach i pod pachami. To one uwalniają pot, który następnie gwałtownie odparowuje, obniżając naszą temperaturę.
Kiedy się pocimy?
Chociaż pocenie kojarzy się przede wszystkim z wysiłkiem fizycznym, upałem lub stresującą sytuacją, prawda jest taka, iż ma miejsce przez cały czas. W normalnych warunkach aktywnych jest ok. 5 proc. gruczołów potowych, co zwykle nie zostawia żadnych śladów i pozostaje niezauważone. Cały proces intensyfikuje się, kiedy trzeba pozbyć się nadmiaru ciepła, np. podczas treningu. Przyjmuje się, iż średnie tempo pocenia w czasie forsownych ćwiczeń (np. ciągłego biegu ) wynosi od 1 do ok. 1,5 litra na godzinę - maksymalnie do 3 litrów. Produkcja potu nie ustaje również podczas kąpieli w wannie, brania prysznica, a nawet, jeżeli woda jest ciepła, może się nasilać.Reklama
Z czego składa się pot?
Na pot składa się głównie woda (98 proc.) i sól, czyli chlorek sodu ( 0,6-0,8 proc). Wśród innych substancji obecnych w wydzielinie gruczołów potowych wymienia się: tłuszcze, mocznik, amoniak, węglowodany i związki mineralne: sód, wapń, magnez, potas.
Skład potu jest również zależny od diety, warunków klimatycznych oraz czynników hormonalnych.
Czy kiedy się stresujemy, inaczej się pocimy?
Istnieje różnica między potem stresowym a zwykłym potem. Zwykły pot składa się z wody, soli i potasu, i pomaga schładzać ciało podczas parowania. Pot stresowy jest wydzielany przez inny gruczoł i składa się z kwasów tłuszczowych i białek. Pot stresowy nie paruje tak gwałtownie jak zwykły pot i może wytwarzać nieprzyjemny zapach, gdy łączy się z drobnoustrojami na skórze.
Czy zapach potu zależy od tego, w jakich miejscach na ciele się pocimy?
Czasami zdarza się, iż pot płynący po twarzy czy ramionach jest bezwonny, a ten z okolic pachwin i pach śmierdzi. Dzieje się tak, ponieważ gruczoły potowe w tych miejscach wydzielają pot bogaty w białka, które są pożywką dla bakterii. To produkty przemiany materii tych bakterii, bytujących w pocie, odpowiadają za zapach ciała.
Kto się poci najbardziej?
Okazuje się, iż mężczyźni pocą się znacznie szybciej i bardziej niż kobiety, mimo iż to panie mają więcej gruczołów potowych. Co ciekawe, silniej pocą się też osoby wytrenowane niż ci, którzy raczej stronią od aktywności. Nie bez znaczenia są również czynniki genetyczne oraz to, jak się ubieramy: bawełna czy len zwiększają dostęp powietrza do ciała, czego nie można powiedzieć o sztucznych tkaninach, sprzyjających powstawaniu nieestetycznych plam.
Co się dzieje, gdy nadmiernie się pocimy?
Oczywiście oddawanie ciepła pozwala uniknąć przegrzania, ale niesie też pewne zagrożenia. Wraz z potem tracimy wodę i elektrolity, które, chociaż występują w organizmie w niewielkiej ilości, są konieczne do jego adekwatnego funkcjonowania. Picie wody pozbawionej tych składników może nie zapobiec odwodnieniu. Wszystko przez to, iż nie dostanie się ona do wnętrza komórek, dlatego lepiej wybierać wodę mineralizowaną. Niestety może to nie być dobrym pomysłem dla osób cierpiących na choroby nerek, nadciśnienie tętnicze albo problemy z układem pokarmowym, dlatego, jeżeli planujesz zacząć regularnie trenować, skonsultuj się z lekarzem i wykonaj wszystkie potrzebne badania.
Pocenie się a choroby
Pot może być również wskaźnikiem różnych patologii:
jeśli twój pot szczypie w oczy lub gdy dostanie się do rany, smakuje słono lub zostawia białe smugi na skórze lub ubraniach po ćwiczeniach, oznacza to, iż możesz cierpieć na zaburzenia równowagi elektrolitowej i konieczna jest konsultacja z lekarzem;nadmierne pocenie się stóp, wraz z wyraźnym wychudzeniem, obniżeniem ciśnienia tętniczego i zaburzeniami hormonalnymi może wskazywać na anoreksję;pocenie się w trakcie jedzenia może świadczyć o niewydolności serca;kołatanie serca, uczucie braku tchu, pocenie się, drżenie rąk, parcie na mocz i nudności składają się na obraz zaburzeń nerwicowych;z kolei nadmierne pocenie, ból głowy, napadowe zwyżki ciśnienia tętniczego lub nadciśnienie tętnicze utrwalone, kołatanie serca i rozszerzone źrenice to symptomy nowotworu nadnerczy.
Źródła:
Baker LB. Physiology of sweat gland function: The roles of sweating and sweat composition in human health. Temperature (Austin). 2019.
Saubade M, Norrenberg S, Besson C, Demuru S, Briand D, Paul B, Gremeaux V, Lafaye C. La sueur comme indicateur de la santé [Sweat as an indicator of health]. Rev Med Suisse. 2021.
CZYTAJ TAKŻE:
