Czym jest ganglion?
Ganglion to torbiel o galaretowatej konsystencji, która najczęściej pojawia się na nadgarstku, palcach dłoni i stopach, w pobliżu stawów i ścięgien, czyli tam, gdzie występuje znaczne obciążenie i narażenie na tarcie. Miękki guzek to wynik gromadzenia się nadmiaru płynu w torebce stawowej lub pochewce ścięgna, tj. w przestrzeniach bezpośrednio połączonych ze stawem lub okolicą ścięgna. Uwypuklenie tych struktur zwykle przyjmuje okrągły kształt, a wspomniana już wcześniej galaretowata treść raczej daje się przesuwać względem podłoża. Reklama
Co do zasady ganglion nie boli, ale nie należy tego brać za pewnik. jeżeli zmiana jest duża, może uciskać na nerwy, wywołując dyskomfort, a choćby zaburzenia czucia skóry. Przy czym dolegliwości ujawniają się przeważnie po całym dniu pracy.
Diagnostyka ganglionu
Na ogół przyczyny powstania guzków wiążą się z kumulacją mikrourazów, przeciążeń stawów i stanem zapalnym. Dlatego gangliony nie tworzą się nagle, a ich rozmiar zależy od tego, ile płynu zbierze się w opisywanych miejscach. Na początkowych etapach, kiedy zmiany są małe, pacjenci często ignorują ich obecność - dopiero gdy rosną lub zaczynają boleć, zgłaszają się po pomoc do lekarza rodzinnego lub ortopedy. Nie w każdym przypadku lekarz stawia rozpoznanie od razu. Zdarza się, iż musi wykluczyć inne jednostki chorobowe mogące podszywać się pod ganglion, np. narośla, martwicę kości czy zmiany nowotworowe. W tym celu może skierować pacjenta na badania obrazowe, z których najpowszechniejsze jest USG. W bardzo nielicznych przypadkach, gdy specjalista podejrzewa dodatkowe uszkodzenia, diagnostyka może zostać pogłębiona również o RTG lub rezonans magnetyczny danej okolicy.
Ganglion - kto jest narażony?
Znając mechanizmy prowadzące do tworzenia się ganglionów, łatwiej zrozumieć, dlaczego zmiany tego rodzaju przypisuje się kasjerom i informatykom czy zawodowym muzykom, choć to oczywiście duże uogólnienie. Chodzi o powtarzalne ruchy wykonywane w codziennej pracy, predysponujące do przeciążeń stawów i kumulowania się mikrourazów. Ganglionem zagrożone są także osoby intensywnie uprawiające sporty obciążające stawy. Problem diagnozuje się przede wszystkim u pacjentów w wieku od 20 do 50 lat, przy czym aż trzykrotnie częściej u pań.
Jak leczy się ganglion?
Jeśli lekarz jest przekonany, iż zmiana ma łagodny charakter, a pacjent nie skarży się na dyskomfort lub ból, możliwe jest zaniechanie jakiejkolwiek interwencji. Szczególnie że, zważywszy na statystyki, gangliony często wchłaniają się samoistnie, bez zastosowania jakiejkolwiek terapii. Co innego, gdy osoba dotknięta tą przypadłością odczuwa dolegliwości bólowe lub po prostu nie akceptuje ganglionu na swoim ciele ze względów estetycznych - wtedy lekarz może zaproponować kilka opcji postępowania.
Pierwszą z nich jest zastosowanie kuracji zachowawczych, czyli unieruchomienia w ortezie (które na krótko uśmierza ból, ale w dalszej perspektywie może powodować osłabienie mięśni), poddanie się fizjoterapii redukującej napięcie tkanek i poprawiającej ich ześlizg, a także leki zmniejszające stan zapalny. Niestety, po zastosowaniu wspomnianych metod, efekt bywa nietrwały, a gangliony powracają. Wtedy można pomyśleć o nakłuciu guzka pod kontrolą USG, opróżnieniu jego zawartości i podaniu kortykosteroidu.
Kiedy konieczna jest operacja ganglionu?
Jeśli pomimo wyczerpania metod leczenia mniej inwazyjnego gangliony powracają, a pacjent przez cały czas odczuwa ból lub nie ma pewności co do charakteru zmiany, można rozważyć przeprowadzenie operacji, która pozostaje najskuteczniejszą i dającą najtrwalsze rezultaty formą terapii. Leczenie operacyjne może być wykonane metodą otwartą lub artroskopową, która polega na usunięciu zmiany z dostępów uzyskiwanych przez niewielkie nacięcia skóry w kilku miejscach. Jak można się domyślić, zabiegi nie należą do skomplikowanych, a pacjenci relatywnie gwałtownie wracają do całkowitej sprawności. Podczas rekonwalescencji bardzo ważne jest unikanie ruchów, które przyczyniły się do powstania guzka, oraz poddanie się rehabilitacji, o ile zalecił ją lekarz.
Żeby odpowiedzialnie i skutecznie pozbyć się ganglionu, należy udać się do specjalisty i absolutnie nie testować metod, które nie mają medycznego potwierdzenia. Na niektórych forach można znaleźć komentarze zachęcające do nakłuwania lub wyciskania zmian na własną rękę. Upominamy: takie postępowanie może tylko pogorszyć sytuację i poskutkować rozwojem poważnego zakażenia.
Źródła:
Gregush RE, Habusta SF. Ganglion Cyst. 2023 Jul 17. In: StatPearls [Internet].
Tadeusz Szymon Gaździk, Tomasz Bielecki: Ortopedia i traumatologia. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008.
CZYTAJ TAKŻE:
