Obradujący we wrześniu br. w Pradze Komitet Wykonawczy Światowej Agencji Antydopingowej (WADA) zatwierdził Listę Substancji i Metod Zabronionych na rok 2026 oraz Program Monitorujący, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 r. Ponadto Komitet Wykonawczy zastosował się do zaleceń niezależnego Komitetu ds. Przeglądu Zgodności (CRC) i oskarżył Kenijską Narodową Organizację Antydopingową o nieprzestrzeganie Światowego Kodeksu Antydopingowego, ponieważ przez cały czas nie spełniła ona kilku kluczowych wymagań, co ujawniono podczas audytu przeprowadzonego przez WADA w maju 2024 r. Może to mieć bardzo poważne konsekwencje dla tego kraju.
Nowe wytyczne w zakresie zwalczania dopingu w 2026 r.
Od 1 stycznia 2026 r. będzie obowiązywała zaktualizowana Lista Substancji i Metod Zabronionych w Sporcie. To ona wskazuje, które substancje i metody są zabronione podczas zawodów i poza nimi. I choć zmian nie ma dużo, widać, iż Światowa Agencja Antydopingowa (WADA) wciąż monitoruje to, co dzieje się w kwestii coraz nowszych metod dopingu i coraz lepiej próbuje z nim walczyć.
Najważniejsze zmiany Listy Substancji i Metod Zabronionych w 2026 r.:
- doprecyzowanie klas substancji S1, S2, S4 i S6, aby pomóc sportowcom i ich otoczeniu lepiej identyfikować substancje zabronione,
- nowe zasady dla leku na astmę – salmeterolu (odstępy między dawkami salmeterolu zostały zmienione w celu uniknięcia potencjalnych efektów ergogenicznych, chociaż maksymalna dawka dobowa pozostała taka sama: od 1 stycznia 2026 r. dawka do 100 mikrogramów salmeterolu może być inhalowana w okresie 8 godzin, a maksymalna dawka to 200 mikogramów w okresie 24 godzin),
- podano więcej szczegółów na temat zakazu pobierania krwi i składników krwi (pobieranie krwi lub składników krwi jest zabronione, chyba iż jest wykonywane: 1) w celach analitycznych, w tym w celu badań lekarskich lub kontroli antydopingowej lub 2) w celach oddawania krwi w oficjalnych punktach. Pobieranie krwi w ramach leczenia osoczem bogatopłytkowym PRP i podobnych procedur jest dozwolone, tak jak w latach ubiegłych),
- rozszerzenie zakazu dotyczącego komórek i ich elementów: do obowiązującego zakazu stosowania normalnych lub genetycznie modyfikowanych komórek dodano składniki komórkowe (np. jądra i organelle, takie jak mitochondria i rybosomy),
- zakaz stosowania tlenku węgla (CO) poza diagnostyką (stosowanie tlenku węgla do celów diagnostycznych, takich jak pomiary całkowitej masy hemoglobiny lub określanie pojemności dyfuzyjnej płuc, dalej nie jest zabronione),
- zmiany w stosowaniu glikokortykosteroidów (w tabeli wypłukiwania glikokortykosteroidów wyjaśniono, iż stosowanie formulacji o przedłużonym uwalnianiu może skutkować wykrywalnymi poziomami glikokortykosteroidów po okresie wypłukiwania z powodu przedłużonego wchłaniania ogólnoustrojowego).
- Substancje pobudzające takie jak flmodafinil i fladrafinil zostały dodane do grupy nieokreślonych substancji pobudzających. Występują one często w suplementach diety.
Komitet Wykonawczy WADA z ważnymi decyzjami
Komitet Wykonawczy Światowej Agencji Antydopingowej (WADA) obradujący w Pradze podejmował szereg tematów i podjął szereg decyzji.
– Komitet Wykonawczy WADA omówił wiele ważnych spraw, m.in. zatwierdzenie Listy Substancji i Metod Zabronionych na rok 2026, kwestie zgodności z przepisami oraz inne ważne decyzje i zalecenia, które wzmocnią WADA i globalny system antydopingowy. Chciałbym podziękować członkom za zaangażowanie w kontynuowanie globalnego ruchu współpracy na rzecz sportu wolnego od dopingu – powiedział po spotkaniu prezes WADA, Witold Bańka.
– Zachęcamy sportowców, osoby z ich otoczenia i wszystkie zainteresowane strony do zapoznania się z podsumowaniem głównych zmian, aby uniknąć nieumyślnego stosowania substancji i metod zabronionych w sporcie w 2026 roku. W szczególności prosimy wszystkie organizacje antydopingowe na całym świecie o udostępnienie Listy i powiązanych z nią dokumentów sportowcom, osobom z ich otoczenia i innym zainteresowanym stronom podlegającym ich jurysdykcji – podkreślił dyrektor generalny WADA, Olivier Niggli,
Jak wprowadzane są zmiany Listy?
WADA prowadzi coroczny proces rewizji Listy, rozpoczynający się wstępnym spotkaniem w styczniu, a kończący się publikacją Listy do 1 października każdego roku. Jest to szeroko zakrojony proces konsultacji, który obejmuje gromadzenie przez Grupę Doradczą Ekspertów ds. Listy WADA informacji, w tym najnowszych badań naukowych i medycznych, trendów oraz danych wywiadowczych pochodzących od organów ścigania i firm farmaceutycznych, rozpowszechnianie projektu Listy wśród interesariuszy oraz uwzględnienie ich uwag w celu dokonania rewizji projektu, a następnie przegląd przez Komitet ds. Zdrowia, Medycyny i Badań Naukowych (HMR). Komitet HMR następnie przekazuje swoje rekomendacje Komitetowi Wykonawczemu WADA, który zatwierdza Listę podczas wrześniowego posiedzenia.
Co musi spełnić substancja lub metoda, by były zakazane?
Aby substancja lub metoda mogła zostać dodana do Listy, należy potwierdzić, iż spełnia ona conajmniej dwa z trzech następujących kryteriów:
- Ma potencjał poprawy lub zwiększania wyników sportowych.
- Stanowi rzeczywiste lub potencjalne zagrożenie dla zdrowia sportowców.
- Narusza ducha sportu.
Odpowiedzialność sportowca, ale i sztabu
Lista jest publikowana trzy miesiące przed jej wejściem w życie, aby sportowcy, ich otoczenie i inne zainteresowane strony mogły zapoznać się z wszelkimi zmianami. Ostatecznie to sportowcy ponoszą odpowiedzialność za substancje zabronione wykryte w ich organizmie i za stosowanie niedozwolonych metod. Osoby współpracujące ze sportowcami również ponoszą odpowiedzialność za naruszenie przepisów antydopingowych, jeżeli zostaną uznani za współwinnych. W związku z tym, w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do statusu substancji lub metody, ważne jest, aby skontaktowali się z odpowiednią organizacją antydopingową (Międzynarodową lub Krajową Organizacją Antydopingową) w celu uzyskania porady.
Kenijska Organizacja Antydopingowa znowu na celowniku WADA
Komitet Wykonawczy zastosował się do zaleceń niezależnego Komitetu ds. Przeglądu Zgodności (CRC) i oskarżył kenijską Narodową Organizację Antydopingową (NADO) o nieprzestrzeganie Światowego Kodeksu Antydopingowego, ponieważ organizacja ta przez cały czas nie podjęła działań w celu spełnienia kilku kluczowych wymagań po audycie przeprowadzonym przez WADA w maju 2024 r. Proponowane konsekwencje i warunki przywrócenia do pracy w Kenii NADO można znaleźć tutaj.
Program Monitorowania 2026
Światowa Agencja Antydopingowa (WADA) opublikowała także listę substancji i metod, które będą monitorowane podczas testów antydopingowych w 2026 roku, ale bez konsekwencji dla stosujących je sportowców. jeżeli badania wykażą nadużycia wśród sportowców, będzie to oznaczało włączenie niektórych z nich do kolejnej Listy Substancji i Metod Zabronionych na rok 2027.
Od 1 stycznia 2026 roku monitorowane będą substancje takie jak:
- Ecdysteronem, Hypoxen,
- stymulanty: Bupropion, kofeina, nikotyna, fenylefryna, fenylpropanolamina, pipradrol i synephrina,
- narkotyki: podczas zawodów (kodeina, dermorfina i ich analogi, dihydrokodeina, hydrocodon i tapentadol) i poza zawodami (fentanyl and tramadol),
- oprócz tego monitorowane będą markery semaglutydu i tyrzepatidu, w celu wykrycia ewentualnego ich nadużycia w trakcie zawodów i poza nimi,
- na liście substancji monitorowanych znalazły się też analogi hormonu uwalniającego gonadotropinę (GnRH), ale tylko u kobiet poniżej 18 roku życia.
Stosowanie substancji z Listy w celach terapeutycznych (TUE)
Należy podkreślić, iż sportowcy, którzy mają uzasadniony powód medyczny do stosowania substancji lub metody zabronionej znajdującej się na Liście, mogą ubiegać się o Wyłączenie dla Celów Terapeutycznych (TUE), aby ustalić, czy spełniają kryteria określone w Międzynarodowym Standardzie Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych (ISTUE). Program TUE jest rygorystycznym i niezbędnym elementem sportu wyczynowego i cieszy się ogromną akceptacją ze strony sportowców, lekarzy i podmiotów zajmujących się zwalczaniem dopingu.
Zasoby edukacyjne
Oprócz dokumentów wymienionych powyżej, WADA udostępniła lub udostępni materiały edukacyjne w ramach swojego Programu Wsparcia Wdrażania Kodeksu (CISP), do którego dostęp można uzyskać na Platformie Edukacji i Nauki Antydopingowej (ADEL). Materiały te obejmują:
- Lista kontrolna CISP – wdrażanie zmienionej listy (dostępna już teraz)
- Przewodnik dla sportowców i ASP po liście na rok 2026 (będzie dostępny w połowie grudnia 2025 r.).
Przydatne linki:
Lista substancji i metod zabronionych na rok 2026.
Lista Substancji i Metod Monitorowanych w 2026 r.
