Na czym polega pozaszpitalne zapalenie płuc, jak się je leczy i czy konieczna jest hospitalizacja pacjenta?
- Szpitalne i pozaszpitalne zapalenia płuc mają różne przyczyny
- Jak się zarażamy?
- Jak się zarażamy?
Jeśli pacjent zgłasza się do lekarza z poważną infekcją dolnych dróg oddechowych, badanie RTG pokazuje nacienienia, a pacjent nie był w ostatnich tygodniach pensjonariuszem np. domu opieki lub pacjentem szpitala – może to być tzw pozaszpitalne zapalenie płuc. Typowe zapalenie płuc zajmuje miąższ płuc i oskrzeliki. Atypowe zapalenie płuc charakteryzuje natomiast zajęcie śródmiąższu płuc.
Szpitalne i pozaszpitalne zapalenia płuc mają różne przyczyny
Dlaczego na diagnozę może mieć wpływ miejsce, w którym pacjent przez ostatnie tygodnie przebywał? Ponieważ szpitalne zapalenie płuc pozaszpitalne zapalenie płuc mają inną etiologię. Szpitalne zapalenie płuc bardzo często powoduje gronkowiec złocisty, w przypadku pozaszpitalnych zapaleń płuc – winowajcą zakażenia jest dwoinka zapalenia płuc, czasami wirusy grypy, paragrypy, legionelli.
Jak się zarażamy?
Do pozaszpitalnego zapalenia płuc może dojść wskutek: mikroaspiracji z górnych dróg oddechowych, zachłyśnięcia treścią samy ustnej, np. śliną, a także wziewnie.
Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania:
- zła higiena jamy ustnej
- starszy wiek
- terapia sterydami diustnymi
- przewlekłe choroby (astma, POCHP, choroby wątroby, serca, nowotwory),
- alkoholizm
- stany sprzyjające zachłystowi (zatrucie lekami, substancjami psychoaktywnymi, zaburzenia świadomości parkinsonizm, stwardnienie rozsiane, udar mózgu, choroby przełyku).
Pozaszpitalne zapalenie płuc – objawy
Objawy pozaszpitalnego zapalenia płuc pojawiają się dość nagle. Są to między innymi:
- gorączka
- ból w klatce piersiowej
- poty i dreszcze
- kaszel – niekiedy z ropną wydzieliną czy krwiopluciem
- duszność
- tachypnoe
- tachykardia,
Podczas badania pacjenta, przy opukiwaniu lekarz usłyszy stłumiony odgłos, natomiast nasilone będzie drżenie głosowe pacjenta.
Kryteria rozpoznawania zapalenia płuc
- objawy ostrego zakażenia dolnych dróg oddechowych (kaszel i dodatkowo duszność, ból opłucnowy lub krwioplucie )
- gorączka, poty, dreszcze lub bóle mięśni
- nie ma innego wyjaśnienia objawów
Leczenie pozaszpitalnego zapalenia płuc
Leczenie pozaszpitalnego zapalenia płuc – w zależności od stanu pacjenta i nasilenia objawów można prowadzić w trybie ambulatoryjnym, w którym pacjent przebywa w domu, lub – w poważniejszych przypadkach – stacjonarnie, w szpitalu.
Gdy pacjent trafia do lekarza pierwszego kontaktu, lekarz ocenia jego stan w tzw. skali CRB65 (sprawdzającej splątanie, częstość oddechów, ciśnienie tętnicze; wiek pacjenta).
Lżejsze przypadki pozaszpitalnego zapalenia płuc można leczyć w domu. W cięższych – pacjent jest kierowany do szpitala.
Pacjentom leczonym w domach zaleca się odpoczynek, dbanie o prawidłowe nawodnienie, leki przeciwbólowe i antybiotykoterapię.
U pacjentów z chorobami współistniejącymi (serca, płuc, wątroby, nerek, cukrzycą , alkoholizmem, chorobami nowotworowymi) antybiotykoterapia jest nieco bardziej agresywna.
Diagnostyka szpitalna
Jeśli natomiast pacjent zostanie skierowany do szpitala, powinien przejść diagnostykę obrazową (rentgen klatki piersiowej, USG płuc lub TK).
Na rentgenie klatki piersiowej widać zapalenie płatowe lub odoskrzelowe, wysięki opłucnowe i ropnie płuca.
Czasami w diagnostyce korzysta się z USG, które można wykonać przyłóżkowo i nie naraża pacjenta na promieniowanie lub TK.
Badania mogą objąć również:
- morfologię krwi
- CRP
- PCT
- mocznik, kreatyninę,
- sód, potas
- pulsoksymetrię,
- gazometrię
- posiew plwociny
- posiew krwi
- badania serologiczne
- badanie antygenów w moczu.
Postępowanie w leczeniu szpitalnym
W leczeniu szpitalnym także włącza się antybiotykoterapię. W razie potrzeby pacjentowi podaje się tlen, a w przypadku wysięku w opłucnej – wykonuje się drenaż opłucnej.
Nie bez znaczenia jest dbałość o prawidłowe nawodonienie i odżywienie pacjenta.
Zdarza się jednak, iż mimo wysiłków, stan pacjenta się pogarsza. Gdy mimo wysokich stężeń podawanego tlenu utrzymuje się u pacjenta hipoksja, narasta hiperkapnia, dochodzi do kwasicy, zaburzeń świadomości, itp. – pacjenta należy przenieść na oddział intensywnej terapii, który w całej strukturze szpitalnej jest najlepiej przygotowany na sytuacje awaryjne, ponadto – w razie potrzeby – do terapii pacjenta można włączyć wentylację mechaniczną.
Powikłania pozaszpitalnego zapalenia płuc:
- wysięk opłucnowy
- rozpień płuca
- odma
- ARDS – zespół niewydolności oddedchowej wymagający wentylacji mechanicznej.
