Zmienność nastrojów, nagłe znikanie pieniędzy „na chwilę” czy specyficzny zapach alkoholu maskowany gumą miętową to oznaki, które łatwo zignorować. W Polsce jednak miliony osób zmagają się z nadmiernym spożyciem alkoholu, czego konsekwencje mogą negatywnie wpływać na zdrowie oraz funkcjonowanie całej rodziny. Przed zaangażowaniem się w poważny związek warto zatem poznać prawdziwe sygnały wskazujące, iż „on ma problem”.
- 4-5 mln Polaków pije szkodliwie lub jest uzależnionych, a około 1 mln potrzebuje leczenia;
- Według WHO alkohol odpowiada za 2,6 mln zgonów rocznie, z czego większość to mężczyźni;
- Wczesne wykrycie problemu oraz terapia znacząco zwiększają szanse na zachowanie pracy, zdrowia i bliskich relacji.
Alkohol – powszechny, jednak niebezpieczny towarzysz
Alkohol etylowy, legalna i powszechnie dostępna substancja psychoaktywna, jest dobrze znany niemal każdemu. W Polsce spożycie alkoholu ciągle rośnie. Dane PARPA wskazują, iż przeciętny Polak wypija ponad 10 litrów czystego alkoholu rocznie – to niemal dwukrotnie więcej niż pod koniec XX wieku. Choć społeczne przyzwolenie na picie „po pracy” czy podczas spotkań jest duże, granica między okazjonalnym spożywaniem a uzależnieniem bardzo często jest niewidoczna.
Problem nadmiernej konsumpcji alkoholowej dotyczy głównie mężczyzn. Według Światowej Organizacji Zdrowia, Polska znajduje się wśród państw, gdzie panowie są najbardziej narażeni na problemy zdrowotne i społeczne wynikające z nadmiernego picia. Konsekwencje obejmują choroby wątroby, serca, układu nerwowego, a także konflikty rodzinne, przemoc domową czy kłopoty finansowe.
Dla partnerki osoby z problemem alkoholowym sytuacja jest równie trudna – zagrożenie zdrowia i bezpieczeństwa łączy się tu z emocjonalnym obciążeniem i skomplikowanymi decyzjami, kiedy i jak udzielić pomocy lub szukać wsparcia z zewnątrz. W takim przypadku alkohol nie jest już tylko „towarzyszem spotkań”, ale czynnikiem destabilizującym życie rodzinne.
Trzy stopnie ryzyka związane z piciem alkoholu
Specjaliści ds. uzależnień wyróżniają trzy podstawowe poziomy ryzyka w spożywaniu alkoholu:
- Picie ryzykowne – to spożywanie ponad 40 g czystego alkoholu dziennie (około trzech piw). Na tym etapie szkody dla zdrowia są zwykle niewielkie, ale ryzyko ich pojawiania się wzrasta;
- Picie szkodliwe – gdy pojawiają się pierwsze oznaki negatywnego wpływu, takie jak nadciśnienie, zaburzenia snu czy problemy z wątrobą;
- Uzależnienie – charakteryzuje się utratą kontroli nad ilością spożywanego alkoholu, występowaniem głodu alkoholowego oraz zespołem abstynencyjnym przy próbach ograniczenia picia.
Wczesne oznaki nadużywania alkoholu
W praktyce pierwsze sygnały problemu alkoholowego sposób ukazują się przede wszystkim w zachowaniu, zanim pojawią się wyniki badań medycznych:
- Tajemnicze wyjścia „na chwilę” i ukrywanie butelek;
- Częste kłamstwa i łamanie obietnic;
- Huśtawki nastrojów, agresja słowna lub fizyczna;
- Zaniedbywanie obowiązków zawodowych i higieny osobistej, a także wspólnych planów;
- Drżenie rąk, zaczerwieniona twarz oraz poranne „kliny” – typowe objawy kaca i nagłego braku alkoholu.
Dane z NFZ wskazują, iż liczba osób leczonych z powodu zaburzeń alkoholowych stale rośnie – w tej chwili przekracza 400 pacjentów na 100 tys. mieszkańców, a wzrost ten szczególnie widoczny jest od czasu pandemii. Mimo społecznej akceptacji, alkohol pozostaje poważnym zagrożeniem zdrowotnym, wymagającym szybkiej interwencji.
Co zrobić, gdy partner nadużywa alkoholu?
Przed podjęciem działań warto uświadomić sobie, iż „miłość go zmieni” to często pułapka. Najważniejsze jest ustalenie jasnych granic i postępowanie w sposób przemyślany. Pierwszym krokiem powinno być spokojne nazwanie problemu, np.:
„Martwi mnie, iż często pijesz wieczorami”
. Dzięki jasnej komunikacji można zasygnalizować powagę sytuacji, nie wywołując jednak agresji lub zamknięcia się w sobie przez drugą stronę.
Kolejnym etapem jest propozycja konkretnego wsparcia, np. wspólnej wizyty u lekarza rodzinnego lub poradni terapii uzależnień. Warto pamiętać, iż na taką wizytę nie jest potrzebne skierowanie, a konsultacje oraz badania mogą być objęte refundacją NFZ.
Nie mniej istotne jest dbanie o własne bezpieczeństwo. W sytuacjach pojawiającej się agresji – zarówno fizycznej, jak i słownej – należy korzystać z dostępnych form pomocy, jak telefon interwencji kryzysowej (116 123) czy Niebieska Linia (800 120 002). Ochrona siebie i dzieci powinna stać zawsze na pierwszym miejscu.
Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady medycznej. jeżeli Ty lub ktoś z Twoich bliskich walczy z problemem alkoholowym, skontaktuj się z lekarzem lub zadzwoń pod numer 800 120 289 (Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych).
