Nieoczekiwane odkrycie dotyczące działania metforminy

Od ponad 60 lat metformina pomaga milionom ludzi kontrolować poziom glukozy we krwi. A jednak naukowcy wciąż nie do końca rozumieją, jak tak naprawdę działa. Metformina jest przede wszystkim lekiem pierwszego wyboru w leczeniu cukrzycy typu 2, ale mechanizm molekularny nie jest w pełni poznany. Dotychczas zaproponowano wiele teorii, np. aktywację kinazy białkowej aktywowanej AMP, czy wpływ na mikrobiotę jelitową. Jednak żaden z mechanizmów nie został w pełni potwierdzony.

Metformina na pewno zmniejsza glukoneogenezę w wątrobie oraz hamuje podstawowe wydzielanie z przysadki mózgowej hormonu wzrostu, hormonu adrenokortykotropowego , hormonu folikulotropowego i ekspresję proopiomelanokortyny, co częściowo tłumaczy jej działanie uwrażliwiające na insulinę, wywierając wielorakie działanie na tkanki, w tym wątrobę, mięśnie szkieletowe, śródbłonek, tkankę tłuszczową i jajniki. Zwiększona wrażliwość na insulinę możliwa jest dzięki zmniejszeniu wchłaniania glukozy z przewodu pokarmowego. Z kolei a zwiększone obwodowe wykorzystanie glukozy może wynikać z lepszego wiązania insuliny z jej receptorami [1].

• Czytaj również: Metformina znacznie zwiększa szanse na długowieczność?

W najnowszych badaniach naukowcy zwrócili uwagę na białko Rap1, znajdujące się w podwzgórzu. Obszar ten pełni funkcję kontrolną w procesie metabolicznym, koordynując apetyt, zużycie energii i równowagę glikemiczną. Kiedy naukowcy zinaktywowali Rap1 w tym obszarze mózgu u myszy, poziom glukozy we krwi spadł, choćby bez metforminy. Jednak gdy Rap1 pozostał aktywny, metformina straciła swoje adekwatności obniżające poziom cukru. Wyniki sugerują więc, iż w typowo przepisywanych dawkach metformina może częściowo działać poprzez wyciszanie aktywności Rap1 w mózgu, a nie tylko poprzez wpływ na wątrobę lub jelita [2].

Poza cukrzycą

Metformina jest przedmiotem obserwacji nie tylko diabetologów. U kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS) wstępne dane wskazują, iż stosowanie metforminy zwiększa wskaźnik żywych urodzeń. Dowody ostatecznie nie potwierdziły jeszcze powszechnego stosowania metforminy w czasie ciąży w celu poprawy wyników leczenia [3]. Co więcej, metformina jest też badana pod kątem jej potencjału spowalniania niektórych aspektów starzenia, a naukowcy sprawdzają, czy jej wpływ na szlaki takie jak mTOR może pomóc wydłużyć życie i zdrowie. Być może leki ukierunkowane na Rap1 lub powiązane z nim szlaki mogą w przyszłości oferować bardziej precyzyjne metody poprawy metabolizmu bez niektórych skutków ubocznych metforminy. Jak pokazują badania, choćby lek dostępny powszechnie od kilkudziesięciu lat może ujawniać zupełnie nowe adekwatności.

Literatura:

1. Hundal RS, Inzucchi SE (2003). „Metformin: new understandings, new uses”. Drugs. 63 (18): 1879–94. doi:10.2165/00003495-200363180-00001
2. https://www.forbes.com/sites/williamhaseltine/2025/08/13/an-unexpected-clue-to-how-metformin-the-worlds-top-diabetes-drug-works/
3. Morley LC, Tang T, Yasmin E, Norman RJ, Balen AH (November 2017). „Insulin-sensitising drugs (metformin, rosiglitazone, pioglitazone, D-chiro-inositol) for women with polycystic ovary syndrome, oligo amenorrhoea and subfertility”. The Cochrane Database of Systematic Reviews. doi:10.1002/14651858.CD003053.pub6.

©MGR.FARM