Cukrzycowy obrzęk plamki spowodowany jest nagromadzeniem się płynu w plamce. Obecność płynu jest efektem jego przenikania z uszkodzonych przez cukrzycę drobnych naczyń siatkówki i naczyniówki. DME jest powikłaniem cukrzycy, zatem aby mu przeciwdziałać, najważniejsze jest odpowiednie leczenie cukrzycy i kontrolowanie wzroku pod kątem DME

Częstość występowania DME zależy od czasu trwania i typu cukrzycy:

∙ u osób z cukrzycą typu 2 w ciągu 10 lat DME rozwija się u 14–25 proc. chorych, po 20 latach pojawia się u ok. 28 proc.,
∙ u osób z cukrzycą typu 1 DME rozwija się u 20 proc. pacjentów w ciągu 10 lat trwania choroby.

Objawy DME

Choroba może przebiegać przez dłuży czas bezobjawowo, dlatego u chorych na cukrzycę należy regularnie kontrolować stan siatkówki. Mogą pojawić się takie objawy jak:

∙ Zamazane lub niewyraźne widzenie centralne. Jest to najczęstszy objaw. Obraz staje się mniej ostry, co utrudnia czytanie, rozpoznawanie twarzy czy prowadzenie pojazdu.
∙ Zniekształcenie linii prostych (metamorfopsje): proste linie (np. futryny drzwi, krawędzie książek) mogą wydawać się faliste, wygięte lub przerwane. Jest to spowodowane unoszeniem siatkówki przez płyn.
∙ Pogorszenie widzenia kolorów: Kolory mogą wydawać się wyblakłe, mniej intensywne lub „sprane”.
∙ Mroczki (ciemne plamy) w polu widzenia: pacjenci mogą zauważyć nieruchome, ciemne lub puste plamy w centralnej części widzenia, które mogą utrudniać widzenie szczegółów.
∙ Problemy z widzeniem w nocy lub w słabym oświetleniu: zdolność oka do adaptacji do różnych warunków oświetleniowych może być upośledzona.
∙ Nadwrażliwość na światło (światłowstręt) lub trudności z widzeniem w jaskrawym świetle/odblaskach.
∙ Wahania ostrości widzenia w ciągu dnia: widzenie może być zmienne, lepsze lub gorsze o różnych porach dnia.
∙ W rzadkich przypadkach, podwójne widzenie (diplopia).

DME może doprowadzić do utraty wzroku, która wynika z dwóch odrębnych mechanizmów:
∙ retinopatii proliferacyjnej: nowe, nieprawidłowe naczynia rozwijają się na powierzchni siatkówki, a ich krwawienie powoduje zmętnienie ciała szklistego i niewyraźne widzenie,
∙ obrzęku plamki: dochodzi do odkładania się krwi i płynu (wysięk), co skutkuje obrzękiem plamki, który powoduje ograniczone i niewyraźne widzenie.

Diagnostyka DME

Diagnostyka cukrzycowego obrzęku plamki polega na kompleksowym badaniu okulistycznym, które obejmuje ocenę ostrości wzroku, badanie dna oka w lampie szczelinowej (często po rozszerzeniu źrenic) oraz specjalistyczne badania obrazowe. najważniejsze dla diagnostyki DME są optyczna koherentna tomografia (OCT) i w niektórych przypadkach angiografia fluoresceinowa.

Pierwsze badanie: w cukrzycy typu 1 należy przeprowadzić w ciągu pierwszych 5 lat od momentu zachorowania. W cukrzycy typu 2 musi być wykonane w momencie rozpoznania choroby lub krótko po jej zdiagnozowaniu.

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego oraz Amerykańskiej Akademii Okulistyki (AAO, American Academy of Ophthalmology) corocznie należy wykonywać rutynowe badanie kontrolne w celu monitorowania zarówno wyrównania cukrzycy, jak i jej przebiegu, a jednym z jego elementów jest właśnie badanie dna oka. Warto jednak pamiętać, iż częstość badań może się zmienić w zależności od stopnia zaawansowania retinopatii cukrzycowej.

Leczenie DME

W Polsce leczenie chorób siatkówki odbywa się w ramach programu lekowego B.70 – leczenie pacjentów z chorobami siatkówki, finansowanego przez NFZ. Pacjenci z cukrzycowym obrzękiem plamki leczeni są nowocześnie i na światowym poziomie.

Doszklistkowa terapia anty–VEGF jest podstawową formą leczenia w przypadku centralnej postaci DME. Jest to leczenie farmakologiczne lekami z grupy blokerów białka VEGF lub VEGF/ANG–2 podawanymi w iniekcji (zastrzyku) do ciała szklistego. W początkowej fazie leczenia zwykle podaje się zastrzyki doszklistkowe co 4 tygodnie. Następnie częstotliwość iniekcji jest dostosowywana do rodzaju schorzenia, skuteczności terapii i zastosowanego leku (z możliwością wydłużenia u części pacjentów przerw między iniekcjami choćby do 16–20 tygodni).

Inne formy terapii obejmują:

• steroidy w postaci implantu do ciała szklistego,
• laseroterapię,
• witrektomię, czyli chirurgiczne usunięcie ciała szklistego: jest operacją stosowaną w wybranych przypadkach problemów z siatkówką i tylnym odcinkiem gałki ocznej. zwykle wykonuje się ją w sytuacjach, gdy inne metody leczenia, np. laseroterapia, nie są skuteczne.

Materiał powstał we współpracy z Roche
Opracowano na podstawie fragmentów poradnika „Wysiękowe Zwyrodnienie Plamki
Związane z Wiekiem (nAMD) i Cukrzycowy Obrzęk Plamki (DME)”: https://www.wszechnica.roche.pl/edukacja_old.html
Świat oczami osób z AMD/nAMD i DME można zobaczyć na stronie www.zachowajwzrok.pl
M-PL-00004708