Styl życia ma ogromny wpływ na nasze zdrowie, w tym na jakość naszego widzenia. Dodatkowo, co jest kluczowe, mamy wpływ na to jak żyjemy, czy jesteśmy aktywni fizycznie, jak się odżywiamy. Styl życia to nasze codzienne zachowania i wybory

Co obejmuje styl życia i jakie zachowania?

Nawyki żywieniowe:
● Co jemy: rodzaje spożywanych produktów (np. dieta bogata w warzywa i owoce, czy przetworzona żywność).
● Jak jemy: regularność posiłków, wielkość porcji, sposób przygotowywania jedzenia.
● Przykłady zalecanych zachowań: codzienne spożywanie śniadania, unikanie fast foodów, słodzonych napojów, gotowanie w domu.

Aktywność fizyczna:
● Rodzaj: czy uprawiamy sport, jaki rodzaj (np. bieganie, pływanie, spacery, siłownia).
● Częstotliwość i intensywność: jak często i jak intensywnie się ruszamy.
● Przykłady zalecanych zachowań: codzienne spacery, regularne treningi, korzystanie ze schodów zamiast windy.

Używki i nałogi:
● Spożycie: alkohol (częstotliwość, ilość), palenie tytoniu, używanie narkotyków.
● Przykłady zalecanych zachowań: rzucenie palenia, ewentualnie okazjonalne picie małych ilości alkoholu, najlepiej – abstynencja.

Zarządzanie stresem i zdrowie psychiczne:
● Sposoby radzenia sobie ze stresem: techniki relaksacyjne, hobby, wsparcie społeczne.
● Dbałość o dobrostan psychiczny: poszukiwanie pomocy, dbanie o równowagę praca – życie.
● Przykłady zalecanych zachowań: medytacja, spędzanie czasu w łonie natury, unikanie sytuacji stresowych, ignorowanie problemów.

Higiena i sen:
● Nawyki higieniczne: dbałość o czystość osobistą, higienę jamy ustnej.
● Jakość i ilość snu: regularność snu, długość snu.
● Przykłady zalecanych zachowań: mycie zębów dwa razy dziennie, spanie 7–8 godzin dziennie, regularny sen.

Podejście do zdrowia i profilaktyka:
● Postawa wobec własnego zdrowia: regularne badania kontrolne, reagowanie na objawy chorobowe.
● Profilaktyka: szczepienia, unikanie czynników ryzyka.
● Przykłady zalecanych zachowań: regularne wizyty u lekarza, reagowanie na objawy organizmu, stosowanie się do zaleceń lekarskich.

Dieta i sposób odżywiania odgrywają istotną rolę w profilaktyce i wspomaganiu leczenia zwyrodnienia plamki (AMD), w tym jego postaci wysiękowej (nAMD) oraz cukrzycowego obrzęku plamki (DME). Badania naukowe wskazują na konkretne składniki odżywcze, które mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie siatkówki.

Warto jeść produkty bogate w:

● Antyoksydanty (Witaminy C i E, Beta-karoten/Witamina A, Cynk, Miedź, Selen, Resweratrol):
○ Witamina C: cytrusy, papryka, brokuł, kiwi.
○ Witamina E: orzechy, nasiona słonecznika, awokado, oleje roślinne (np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy).
○ Cynk: ostrygi, czerwone mięso, fasola, orzechy. Suplementacja cynkiem może zmniejszać ryzyko progresji AMD.
○ Resweratrol: fitozwiązek występujący w czerwonych winogronach, czerwonym winie i jagodach. Wykazuje działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne i może być korzystny w profilaktyce wysiękowej postaci AMD.

● Karotenoidy (luteina i zeaksantyna):
○ Zielone warzywa liściaste (szpinak, jarmuż, brokuły, sałata, natka pietruszki), kukurydza, dynia, żółtko jaja.

● Kwasy Tłuszczowe Omega-3 (EPA i DHA):
○ Tłuste ryby morskie (łosoś, makrela, sardynki, tuńczyk, anchois), nasiona lnu, orzechy włoskie, olej lniany.

● Zalecana jest dieta o niskim indeksie glikemicznym (pomaga w stabilizacji poziomu glukozy):
○ Warzywa, owoce (jagody, jabłka), pełnoziarniste produkty zbożowe, strączki.
○ Warto unikać: produkty wysokoprzetworzone, słodycze, białe pieczywo, napoje słodzone.

● Inne zalecenia dietetyczne:
○ Mięso: wysokie spożycie mięsa (szczególnie czerwonego i przetworzonego) wiązało się ze znaczącym wzrostem ryzyka wczesnego AMD.
○ Alkohol: wysokie spożycie alkoholu wiązało się ze znaczącym wzrostem ryzyka AMD, szczególnie wczesnego.
○ Jaja: jaja, szczególnie żółtko, są dobrym źródłem luteiny i zeaksantyny, a ich spożycie może zwiększać stężenie tych karotenoidów w surowicy i MPOD (gęstość optyczna pigmentu plamki, ang. macular pigment optical density).

Ogólna jakość diety: przestrzeganie ogólnie zdrowych wzorców żywieniowych, takich jak dieta śródziemnomorska lub orientalna (bogate w antyoksydanty), wiązało się ze zmniejszoną częstością występowania i progresją AMD. Unikanie stresu oksydacyjnego: dieta powinna wspierać zmniejszanie stresu oksydacyjnego, który jest kluczowym czynnikiem patogenezy AMD i DME.

Dieta i suplementacja powinny być zawsze uzupełnieniem, a nie zamiennikiem zaleconego leczenia farmakologicznego lub zabiegowego. Zawsze zaleca się konsultację z lekarzem
lub dietetykiem w celu dostosowania diety do indywidualnych potrzeb zdrowotnych.

Aktywność fizyczna jest uznawana za istotny element zdrowego stylu życia i coraz więcej badań wskazuje na jej potencjalny korzystny wpływ na profilaktykę i przebieg różnych chorób, w tym schorzeń oczu, takich jak zwyrodnienie plamki (AMD/nAMD) oraz cukrzycowy obrzęk plamki (DME). Większość badań wskazuje na korzyści płynące z regularnej aktywności fizycznej o umiarkowanej lub intensywnej intensywności.

• Dorośli powinni podejmować 150–300 minut tygodniowo aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności lub 75–150 minut aktywności o dużej intensywności lub równoważną kombinację obu.
• Wszystkie grupy wiekowe – zaleca się regularne ćwiczenia wzmacniające mięśnie.
• Osoby z chorobami przewlekłymi/niepełnosprawnością powinny podejmować regularną aktywność fizyczną, którą mogą wykonywać bezpiecznie. Wiele państw przez cały czas nie ma specyficznych wytycznych dla tych grup, często replikując ogólne zalecenia dla dorosłych.
• Stopniowe zwiększanie aktywności. Osoby nieaktywne powinny zaczynać od ćwiczeń o niskiej intensywności i stopniowo zwiększać czas trwania lub częstotliwość
• Przykłady aktywności. Chociaż konkretne rodzaje aktywności nie są zawsze precyzowane w kontekście chorób siatkówki, ogólne zalecenia obejmują:
➢ spacerowanie (szybki spacer),
➢ bieganie,
➢ jazdę na rowerze,
➢ pływanie,
➢ ćwiczenia aerobowe.
• Częstotliwość i czas trwania. zwykle zaleca się co najmniej 150 minut umiarkowanej aktywności aerobowej tygodniowo lub 75 minut intensywnej aktywności aerobowej tygodniowo, zgodnie z ogólnymi wytycznymi zdrowotnymi. Należy pamiętać, iż zawsze zaleca się konsultację z lekarzem przed rozpoczęciem nowego programu ćwiczeń, szczególnie w przypadku istniejących schorzeń.

Dowiedz się więcej o kampanii Zachowaj Wzrok

Zachowaj Wzrok to kampania edukacyjno-informacyjna, której celem jest wsparcie dla pacjentów z AMD i DME, osób z grup ryzyka i ich rodzin, a także podnoszenie świadomości społeczeństwa na temat chorób siatkówki. Poprzez kampanię organizatorzy chcieli zwrócić uwagę na problem chorób siatkówki w społeczeństwie, dotarcie do osób z grup ryzyka z informacją o regularnych badaniach wzroku, mających na celu wczesne wykrycie zmian w siatkówce, a także wsparcie pacjentów ze zdiagnozowanym DME i AMD w procesie choroby.
W ramach kampanii powstała strona informacyjna www.zachowajwzrok.pl, na której zamieszczane są materiały informacyjne dotyczące chorób.

Materiał powstał we współpracy z Roche
Opracowano na podstawie fragmentów poradnika „Wysiękowe Zwyrodnienie Plamki
Związane z Wiekiem (nAMD) i Cukrzycowy Obrzęk Plamki (DME)”: https://www.wszechnica.roche.pl/edukacja_old.html
Świat oczami osób z AMD/nAMD i DME można zobaczyć na stronie www.zachowajwzrok.pl
M-PL-00004708