Popularna witamina C jest z całą pewnością niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Można ją znaleźć w licznych suplementach diety, które są szeroko reklamowane i kojarzone ze zdrowym stylem życia. Warto jednak wiedzieć i pamiętać, iż może ona wchodzić w interakcje z przyjmowanymi medykamentami, wywołując zarówno korzystne, jak i niepożądane efekty uboczne. Dlatego przy jednoczesnym stosowaniu leków i preparatów z witaminą C należy zachować szczególną ostrożność.
Witamina C – występowanie
Witamina C, czyli kwas L-askorbinowy, jest niezbędna w przemianach metabolicznych u wszystkich gatunków zwierząt i człowieka. Organizm ludzki niestety nie posiada umiejętności syntezy tej substancji i zapotrzebowanie na nią musi pokrywać wraz z pożywieniem. Jej najbogatsze źródła to: acerola, winogrona, papryka, dzika róża, owoce cytrusowe, porzeczki, maliny, truskawki, jeżyny, żurawina, kapusta, cebula, jabłka i ziemniaki. Jednak witamina C zawarta w pożywieniu jest bardzo wrażliwa na działanie czynników zewnętrznych. Niszczy ją między innymi wysoka temperatura, światło i bezpośredni kontakt z powietrzem.
Jakie działanie ma witamina C (kwas askorbinowy)
Rola witaminy C w ustroju jest ogromna. Substancja ta uczestniczy w procesach utleniania i redukcji, i jako antyoksydant chroni komórki przed wolnymi rodnikami. Bierze udział w biosyntezie kolagenu, kwasu foliowego, hormonów kory nadnerczy, hormonów sterydowych i insuliny, wpływa na metabolizm tyroksyny oraz ułatwia przyswajanie żelaza. Ponadto stymuluje układ odpornościowy.
Niedobór witaminy C
Niedobór witaminy C, na przykład po kilku miesiącach diety o niewystarczającej zawartości tej substancji, skutkuje nieprawidłowym funkcjonowaniem tkanki łącznej, zaburzeniami syntezy i metabolizmu wielu cząsteczek biologicznych, ogólnym osłabieniem, bólami mięśni i stawów, opóźnionym gojeniem się ran, krwawieniem i stanami zapalnymi dziąseł, krwawieniami z nosa oraz rozwojem szkorbutu.
Żelazo a witamina C
Szczególną ostrożność podczas suplementacji witaminą C powinny zachować osoby ze stwierdzoną hemochromatozą, niedokrwistością syderoblastyczną i talasemią, a więc z chorobami, którym towarzyszą zaburzenia gospodarki żelaza, ponieważ nasila ona wchłanianie tego pierwiastka. Długotrwałe podawanie dużych dawek kwasu askorbinowego u osób z kamicą dróg moczowych powoduje tworzenie się i odkładanie złogów w nerkach.
Większe ilości witaminy C nie są zalecane również kobietom ciężarnym, ze względu na jej potencjalnie szkodliwy wpływ na płód. Według klasyfikacji Agencji Żywności i Leków (Food and Drug Administration, FDA) dotyczącej ryzyka stosowania leków w czasie ciąży wyższe dawki tej substancji należą do kategorii C. Oznacza to, iż badania na zwierzętach wykazały ich niekorzystne działanie na płód, ale nie potwierdzono tego w badaniach klinicznych na człowieku.
Stosowanie większych dawek witaminy C może fałszować wyniki niektórych testów wykonywanych metodami oksydoredukcyjnymi, na przykład oznaczenia glukozy, kreatyniny, bilirubiny oraz takich enzymów jak aminotransferaza alaninowa (ALAT), aminotransferaza asparaginianowa (AspAT) i dehydrogenaza mleczanowa (LDH). Planując analizę krwi czy moczu, trzeba o tym pamiętać i nie przyjmować kwasu askorbinowego przynajmniej przez jedną dobę przed badaniem.
Warto sprawdzić, czy w interakcje z witaminą C nie wchodzą środki stosowane aktualnie. Wiadomo, iż zwiększa ona szybkość usuwania z organizmu trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych, a także iż zmniejsza skuteczność pochodnych fenotiazyny (niektórych leków przeciwuczuleniowych i przeciwpsychotycznych) oraz antybiotyków aminoglikozydowych (np. gentamycyny i amikacyny). Jak już wspomniano, witamina C nasila wchłanianie związków żelaza. Działanie to wykorzystuje się w celu zwiększenia efektywności terapii niedoborów tego pierwiastka.
Antykoncepcja hormonalna a przyjmowanie witaminy C
Na witaminę C powinny zwracać uwagę kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną, wchodzi ona bowiem w interakcję z tymi środkami, powodując skutki uboczne. Kwas askorbinowy może podnosić stężenie estrogenów we krwi, a przez to wzmacniać adekwatności pigułek antykoncepcyjnych.
Niska dawka hormonów okazuje się wówczas wysoka, co z kolei nasila ich działania niepożądane. Wiąże się to z dolegliwościami pęcherzyka żółciowego, wzdęciami, nudnościami, wymiotami, wypadaniem włosów, bólami głowy, depresją, podwyższonym poziomem cukru we krwi i zaburzeniami popędu płciowego.
Badania wykazały, iż 1000 mg witaminy C może podnieść poziom estrogenów niemal o 50%. Przyjmuje się, iż dzienna dawka tej substancji dla kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną nie powinna przekraczać wspomnianego 1000 mg, za optymalne natomiast uważa się, gdy wynosi 50–100 mg. Wskazana jest także ostrożność przy nagłym odstawieniu witaminy C. Konsekwencją takiego działania może być gwałtowne obniżenie poziomu estrogenów we krwi, co sprzyja owulacji i obniża skuteczność antykoncepcji.
Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.
