Wady zgryzu są jednym z najpowszechniejszych problemów ze zdrowiem jamy ustnej – zaraz po próchnicy i paradontozie. WHO szacuje, iż dotykają od 39 do choćby 93 proc. nastolatków, zależnie od rejonu geograficznego.
Tylko częściowo jest to wina genów, a spora nas samych – niewłaściwe nawyki dzieci, brak świadomości rodziców i odwlekanie wizyty u dentysty. Jak temu zapobiec?
Przyczyny krzywego wyrastania zębów u dzieci
1. Uważaj na kciuk
Choć przyczyn wad zgryzu jest wiele, to akurat ssanie kciuka, smoczka czy innych przedmiotów dentyści uznają za jedne z najbardziej szkodliwych nawyków. Dla noworodków i dzieci do 3. roku życia wspomniane zachowania są instynktowne i naturalne, gdyż jest to odruch przygotowujący jamę ustną do jedzenia i picia. jeżeli jednak się to przedłuża,
może niekorzystnie wpływać na zgryz dziecka.
– Ssanie kciuka może hamować wyrzynanie zębów przednich, gdy tylne będą wyrzynały się normalnie. Skutki to m.in. zgryz otwarty i zgryz krzyżowy. Warto się przyglądać dziecku i
stopniowo oduczać korzystania ze smoczka. To przyzwyczajenie jest potem w dużej
mierze zastępowane ssaniem kciuka. Należy dziecku zatem spokojnie tłumaczyć, że
nie należy tego robić, ale też odwracać uwagę grami i zabawami, by maluch miał
rączki zajęte czymś innym – mówi lek. stom. Monika Stachowicz z Centrum
Leczenia i Profilaktyki Paradontozy Periodent w Warszawie.
2. Sprawdź pozycję w łóżeczku
Niemowlęta spędzają w łóżeczku spory kawałek życia i również ich pozycja w tym czasie nie pozostaje bez znaczenia. Wady zgryzu to nie tylko nieprawidłowo ustawione zęby, ale też
zaburzenia wzajemnej relacji łuku górnego z łukiem dolnym. Co może do tego prowadzić? Choćby zbyt częste i długie spanie na jednym boku.
– Ważne jest także ułożenie podopiecznego w trakcie snu: główka nie może być zbyt wysoko, ani zbyt nisko. Głowa i tułów mają być lekko uniesione, co można osiągnąć na przykład przez podłożenie cienkiej poduszki. Zwracajmy uwagę, by dziecko nie przebywało długo w jednej pozycji np. z rączką podłożoną pod buzię – wyjaśnia stomatolog.
Oddychanie przez usta może być objawem problemów laryngologicznych, takich jak zapalenie zatok przynosowych, alergii czy przerostu migdałków, a to należy już skonsultować z lekarzem. Długo utrzymujące się oddychanie ustami prowadzi do niekorzystnych zmian wywołanych odmienną pracą mięśni twarzy, jamy ustnej i języka. Skutkami są zaburzenia proporcji twarzy – będzie ona wydłużona; charakterystyczne są wówczas wąskie łuki zębowe
i niewłaściwe ustawienie zębów.
3. Wczesna profilaktyka
Po raz kolejny sprawdza się dobrze znane powiedzenie: im wcześniej, tym lepiej. Pierwsza wizyta ortodontyczna może się odbyć jeszcze przy mleczakach, czyli między 3. a 6. rokiem życia, zwłaszcza jeżeli mamy wątpliwości czy ząbki wyrastają prawidłowo.
– Sygnały, które powinny wzbudzić naszą czujność to zauważalne wady, takie jak cofnięcie lub wysunięcie podbródka, asymetria w rysach twarzy, stłoczone zęby, albo odwrotnie: z
przerwami między sobą. Ponadto, gdy dziecko zbyt gwałtownie lub zbyt wolno traci mleczaki albo usłyszymy, iż ma wadę wymowy, to też jest to powód do wizyty kontrolnej – radzi dentystyka.
Na wizycie przeprowadza się m.in. badanie palpacyjne niewyrzniętych zębów, ale może być zalecona diagnostyka RTG i pobranie wycisku.
4. Karmienie piersią a wady zgryzu
Naukowcy są zgodni, iż w tym przypadku to natura góruje: karmienie dziecka piersią jest zdrowsze nie tylko dla organizmu malucha, ale i dla adekwatnego ustawienia zębów.
– U niemowląt tkanki są bardzo miękkie i na ich rozwój ma wpływ wiele czynników. Bardziej naturalny i anatomiczny ruch mięśni twarzy dziecka następuje przy karmieniu piersią. Nie ma
tego przy butelce lub smoczku, kiedy ten pokarm jest zasysany bez większego wysiłku. A to właśnie ruch mięśni i języka sprawia, iż zgryz może rozwijać się prawidłowo – wyjaśnia stomatolog.
Niemniej jednak przedłużające się karmienie butelką może powodować wady zgryzu, jak np. niewłaściwe ustawienie zębów i poprzeczne ustawienie podniebienia, które formuje się w
kształt litery V zamiast adekwatnego U-kształtnego – podkowy.
5. Próchnica
Naukowcy wskazują na jeszcze jeden problem, który powoduje powstawanie wad zgryzu: próchnicę. Przedwcześnie utracone zęby mleczne to w konsekwencji brak podparcia dla nowo wyrzynających się zębów stałych i ich nieprawidłowe wyrzynanie. Efekt? Zęby rosną krzywo.
