Kortyzol – hormon niezbędny, ale szkodliwy w nadmiarze
Kortyzol, określany często mianem hormonu stresu, pełni niezwykle istotną rolę w naszym organizmie. Jego działanie jest najważniejsze dla utrzymania równowagi zdrowotnej i prawidłowego funkcjonowania ciała.
Dr Yufang Lin z Cleveland Clinic tłumaczy, iż kortyzol pomaga nam obudzić się rano, dodaje energii podczas dnia, a wieczorem jego poziom spada, aby ułatwić zasypianie i regenerację organizmu.
Jednak gdy stężenie kortyzolu utrzymuje się na wysokim poziomie przez dłuższy czas, głównie wskutek przewlekłego stresu, jego działanie zmienia się z korzystnego na szkodliwe. Długotrwała hiperkortyzolemia może prowadzić do poważnych zaburzeń zdrowotnych.
Jakie są objawy nadmiaru kortyzolu?
Zbyt wysoki poziom tego hormonu może objawiać się na wiele sposobów, które warto rozpoznać, by podjąć odpowiednie kroki:
- przyrost masy ciała ze szczególnym nagromadzeniem tłuszczu w okolicy brzucha,
- problemy skórne, takie jak rozstępy, trądzik czy nadmierne przetłuszczanie się skóry,
- zaburzenia metaboliczne – wysoki poziom cukru we krwi, co sprzyja insulinooporności i cukrzycy typu 2, a także podwyższenie cholesterolu,
- osłabienie odporności, przez co organizm staje się bardziej podatny na infekcje,
- spadek gęstości kości, zwiększający ryzyko osteoporozy i złamań,
- problemy psychiczne, takie jak depresja, lęki, drażliwość, zaburzenia pamięci i trudności z koncentracją, a także bezsenność,
- nadciśnienie tętnicze,
- różnorodne zaburzenia hormonalne.
Jak zredukować poziom kortyzolu?
Jeżeli podwyższony kortyzol jest efektem przewlekłego stresu, konieczne staje się zarządzanie tym czynnikiem. Najskuteczniejszym sposobem jest zmiana stylu życia, która znacząco wpływa na poprawę samopoczucia i równowagę hormonalną.
Warto wprowadzić regularną aktywność fizyczną, zadbać o odpowiednią ilość i jakość snu oraz praktykować techniki relaksacyjne takie jak medytacja czy joga, które sprzyjają uważności i redukcji napięcia.
Dietetyczne podejście ma również ogromne znaczenie. Metaanalizy badań potwierdzają, iż produkty o działaniu przeciwzapalnym wyciszają organizm i ograniczają wydzielanie kortyzolu.
Dr Lin podkreśla:
„Zdrowa dieta jest podstawą w walce ze stresem i nadmiernym poziomem kortyzolu”.
Warto zwrócić uwagę na trzy grupy produktów:
- bogate w magnez, między innymi: awokado, banany, gorzką czekoladę, brokuły i szpinak,
- zawierające kwasy tłuszczowe omega-3, takie jak łosoś, tuńczyk, nasiona chia, siemię lniane i orzechy włoskie,
- przyjazne mikrobiocie jelitowej, na przykład jogurt grecki, kiszonki jak kapusta kiszona czy napoje fermentowane typu kombucha.
Zioła i suplementy pomocne w obniżeniu kortyzolu
Oprócz diety i stylu życia, pomocne mogą być także niektóre naturalne suplementy i zioła. Wśród nich na uwagę zasługują ashwagandha, różeniec górski oraz delikatne zioła uspokajające, takie jak rumianek i melisa.
Jednak zanim zdecydujemy się na suplementację, konieczna jest konsultacja z lekarzem, aby uniknąć niebezpiecznych interakcji lub niepożądanych reakcji.
Ważność świadomego zarządzania stresem
Podsumowując, kortyzol odgrywa w organizmie rolę nie tylko sprzymierzeńca, ale i potencjalnego wroga, jeżeli nie jest prawidłowo regulowany. Przewlekły stres, nieprawidłowa dieta i brak regeneracji stwarzają ryzyko zaburzeń zdrowotnych, które można skutecznie ograniczyć poprzez świadome zmiany w codziennym stylu życia.
Zadbaj o siebie, korzystając z ruchu, jakości snu oraz bogatej w przeciwzapalne składniki diety, a także rozważ wsparcie w postaci naturalnych suplementów po konsultacji z lekarzem.
