Stłuszczenie wątroby - czym jest?
Stłuszczenie wątroby można podzielić na niealkoholowe (NAFLD) i alkoholowe. Pierwsze z nich, dotyka powyżej 5 proc. komórek wątroby (hepatocytów) i występuje u osoby niepijącej alkoholu lub pijącej go w niewielkich ilościach, po wykluczeniu innych przyczyn np. głodzenia, przyjmowania leków, choroby genetycznej). Z kolei alkoholowe stłuszczenie wątroby jest efektem metabolizowania w wątrobie alkoholu do kwasu octowego, z wytworzeniem pośredniego toksycznego metabolitu (aldehydu octowego), który powoduje uszkodzenie wątroby.
Jak można rozpoznać stłuszczenie wątroby?
NAFLD (niealkoholowe stłuszczenie wątroby) rozpoznaje się w badaniu obrazowym (USG) lub histologicznym, przy jednoczesnym wykluczeniu innych przyczyn gromadzenia tłuszczu w wątrobie. Tzw. "złoty standard diagnostyczny" stanowi biopsja wątroby, którą przeprowadza się, gdy: Reklama
istnieje podejrzenie NASH, czyli niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby, zwłaszcza jeżeli badania nieinwazyjne wskazują na istotne włóknienie;za chorobę mogą odpowiadać inne przyczyny np. duże stężenie żelaza w surowicy, nadużywanie leków, lub obecne są autoprzeciwciała;NAFLD współwystępuje z innymi przewlekłymi chorobami.
Ocenie poddaje się także: stężenie glukozy, aktywność enzymów wątrobowych, wskaźniki zakażenia wirusami wywołującymi zapalenia wątroby, poziom cholesterolu i morfologię krwi.
Co prawda, badanie histologiczne nie odróżnia NASH od alkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby, ale żeby odróżnić od siebie wymienione jednostki, lekarz przeprowadza dokładny wywiad z pacjentem, podczas którego padają pytania o ilość i częstość spożywania napojów wysokoprocentowych.
Objawy stłuszczenia wątroby
Choroba zwykle przebiega bezobjawowo, jednak w wyniku stłuszczenia wątroby mogą występować:
Zmęczenie
Zmęczenie jest częstym objawem stłuszczenia wątroby, a jego mechanizm jest złożony i wieloczynnikowy. Chociaż zwiększoną męczliwość nie tak łatwo powiązać z opisywaną patologią, po wyjaśnieniu jakie mechanizmy do niej prowadzą, sprawa staje się bardziej przejrzysta. Po pierwsze stłuszczenie wątroby często skutkuje stanem zapalnym rozwijającym się w wątrobie, co może powodować chroniczne zmęczenie. Stan zapalny wywołuje także określone reakcje immunologiczne, które mogą wpływać na układ nerwowy i ogólne samopoczucie. Po drugie insulinooporność, niejednokrotnie towarzysząca stłuszczeniu wątroby, może prowadzić do nieprawidłowego metabolizmu glukozy i lipidów, co obniża witalność. Zmniejszona wrażliwość na insulinę oznacza, iż komórki nie są w stanie efektywnie wykorzystywać glukozy jako źródła energii, czego konsekwencją bywa zmęczenie.
Osłabienie
Kolejnym dość niespecyficznym objawem stłuszczenia wątroby jest osłabienie, rozwijające się wskutek zaburzonej detoksykacji szkodliwych produktów przemiany materii. Obciążony narząd przestaje być w pełni wydolny, a gromadzące się toksyny zaczynają zatruwać ciało. Dodatkowo wątroba ma również najważniejsze znaczenie w metabolizmie hormonów. Zaburzenia jej funkcji mogą zmieniać równowagę hormonalną. Na przykład, stłuszczenie wątroby może wpłynąć na produkcję i metabolizm hormonów stresu, co przekłada się na uczucie osłabienia i generalnej niechęci do podejmowania aktywności.
Uczucie dyskomfortu w prawym górnym kwadrancie brzucha
W przebiegu zapalenia wątroby może wystąpić tępy ból lub uczucie pełności w okolicy wątroby, czyli w prawym górnym kwadrancie brzucha. Dzieje się tak, dlatego iż wątroba jest otoczona cienką torebką, która zawiera wiele zakończeń nerwowych. Zapalenie wątroby może prowadzić do obrzęku, co powoduje rozciąganie torebki wątrobowej, a w efekcie - ból. Ponadto w odpowiedzi na uszkodzenie wątroby, komórki układu odpornościowego migrują do wątroby, powodując stan zapalny. Proces ten może przyczyniać się do niszczenia komórek wątroby (hepatocytów) i tkanki otaczającej, co może wiązać się z dyskomfortem.
Powiększenie wątroby
W stanach zapalnych wątroby często dochodzi do jej powiększenia. Wszystko za sprawą gromadzenia się tłuszczu, głównie w postaci triglicerydów. Proces ten niesie za sobą powiększanie się poszczególnych hepatocytów, co z kolei przyczynia się do ogólnego zwiększenia rozmiarów wątroby. Wzrost obwodu narządu może stymulować ucisk na sąsiednie struktury, takie jak żołądek, jelita czy przeponę. Podrażnieniu może ulegać także otrzewna, czyli cienka i gładka błona surowicza, która pokrywa ściany jamy brzusznej i miednicy oraz narządy znajdujące się w tych jamach.
Utrata apetytu i spadek masy ciała
Chociaż szczupła sylwetka, dla wielu jest niedoścignionym marzeniem, w przypadku medycyny, może wskazywać na poważny problem, zwłaszcza jeżeli utrata masy ciała nie jest zamierzona. Czynniki zapalne, nazywane cytokinami, których wydzielanie jest zwiększone w przebiegu stłuszczenia wątroby, mogą wpływać na ośrodkowy układ nerwowy, powodując zmniejszenie apetytu i prowadząc do utraty masy ciała.
Źródła:
T. Mach, M. Szczepanek, Choroby wątroby. Alkoholowa choroba wątroby, w: Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2022/23, red. P. Gajewski, Kraków 2022.
A.G. Shah i in., Comparison of noninvasive markers of fibrosis in patients with nonalcoholic fatty liver disease, "Clinical Gastroenterology and Hepatology" 2009, tom 7, nr 10.
A.G. Shah i in., Use of the FIB4 Index For Non-Invasive Evaluation of Fibrosis in Nonalcoholic Fatty Liver Disease, "Clinical Gastroenterology and Hepatology" 2009, tom 7, nr 10.
CZYTAJ TAKŻE:
