Kardiologia – wczoraj, dziś, jutro

Polska wciąż pozostaje w grupie wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego. Choroby układu krążenia niezmiennie są główną przyczyną zgonów. Mimo iż w ostatnich latach mieliśmy istotny postęp w zakresie kardiologii interwencyjnej i prewencyjnej, przed nami przez cały czas ogrom pracy związanej z poprawą rokowania naszych pacjentów – mówi prof. Marcin Grabowski, rzecznik prasowy Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Polskie Towarzystwo Kardiologiczne zorganizowało konferencję z okazji 70. rocznicy swojego powstania. Jubileusz stał się okazją do podsumowań oraz dyskusji o pozycji kardiologii w ochronie zdrowia, prognozach na kolejne lata i rekomendacjach dotyczących jej rozwoju. PTK powstało 28 lutego 1954 r. w Łodzi. W 1956 PTK przystąpiło do Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC). w tej chwili jest największym w Polsce towarzystwem naukowym. Pod koniec 2023 r. do PTK należało ponad 5,1 tys. osób. Działania statutowe są realizowane przez 17 oddziałów terenowych, 7 asocjacji, 14 sekcji oraz elitarny Klub 30 skupiający młodych, utytułowanych kardiologów.

Prof. Robert Gil, prezes PTK, przypomniał największe osiągnięcia polskiego środowiska kardiologicznego z ostatnich dekad. Należy do nich zorganizowanie sieci ośrodków kardiologii inwazyjnej, czyli leczących zawały serca, których jest w Polsce 170 – „Odległość między ośrodkami nie przekracza 50 km, co jest ewenementem na skalę światową. Dzięki temu, iż dostępność pierwotnej angioplastyki wieńcowej w zawale jest tak duża, jesteśmy w czołówce Europy w zmniejszaniu śmiertelności szpitalnej i okołoszpitalnej. Ażeby kontynuować to, czego nie możemy zrobić w trakcje czterodniowego pobytu pacjenta z zawałem w szpitalu, wprowadziliśmy program KOS-Zawał. W ramach prewencji wtórnej przez rok po ostrym incydencie wieńcowym zapewniamy chorym dalsze leczenie i opiekę. Mamy dowody naukowe, iż ten program wydłuża życie chorych. Najnowsze dziecko PTK to sieć ośrodków walczących z zatorowością płucną. Jest ich już 11 i to nie koniec. W najbliższej przyszłości chcielibyśmy dużo bardziej interweniować na poziomie profilaktyki pierwotnej, przed pojawieniem się zachorowania, zmniejszając w ten sposób konieczność angażowania medycyny naprawczej”.

Rok kardiologii dziecięcej

„Eksperci PTK przedstawili Dekalog potrzeb polskiej kardiologii. Już trzeci zarząd przygotował w takiej formie cele i wyzwania, które chce zrealizować w swojej kadencji. Obecna edycja dekalogu dotyczy lat 2023-2025. „Pierwsze trzy punkty dotyczą finansowania kardiologii, kolejne trzy wskazują potrzebę dopracowania pewnych działań niezbędnych do zachowania jakości opieki kardiologicznej, kolejne trzy to nowe propozycje rozwiązań służących polskim pacjentom, ostatni dotyczy stricte działalności naszego towarzystwa” – wyliczył prof. Robert Gil.

Prezes PTK przypomniał, iż towarzystwo na pierwszym posiedzeniu w 2024 r. przyjęło hasło na ten rok „Dzieci naszą przyszłością – zadbajmy o ich serca. Rok 2024 rokiem kardiologii dziecięcej”. “Głównie koncentrujemy się na kardiologii dorosłych. A dzieci też chorują na serce, wymagają dobrej diagnostyki i leczenia nie tylko farmakologicznego, ale również kardiochirurgicznego W Polsce mamy raptem 170 kardiologów dziecięcych, część pediatrów zajmuje się tą dziedziną i chwała im za to, bo bez pediatrów kardiolodzy nie daliby sobie rady. Kardiologia dziecięca wymaga wsparcia ze strony dorosłej kardiologii. Dr Maria Miszczak-Knecht, konsultant krajowa w dziedzinie kardiologii dziecięcej, została pełnomocnikiem zarządu PTK w tejże kwestii” – mówił prof. Gil.

Choroby kardiologiczne wśród priorytetów MZ

„Przedstawiacie dziś Państwo swoje postulaty, zarówno odnośnie nowych technologii jak i wyceny świadczeń. Co do technologii, myślę, iż będzie dość łatwe porozumienie z Ministerstwem Zdrowia. jeżeli chodzi o wyceny świadczeń, jest to problem całej ochrony zdrowia. Kardiologia jest w podobnej sytuacji, jak wiele innych dziedzin medycyny. Nie ulega wątpliwości, iż wycena świadczeń powinna być urealniona. W moim odczuciu, kardiologia nie jest najbardziej zaniedbaną dziedziną pod względem finansowania, co nie oznacza, iż pewnych procedur nie należałoby lepiej wyceniać po to, żeby je promować, wprowadzać na szerszą skalę” – stwierdził Wojciech Konieczny, sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia.

Wiceminister podkreślił, iż w kwestii profilaktyki jest bardzo dużo do zrobienia. Uważa, iż w tych działaniach bardzo istotna jest rola PTK – „Chcę zaznaczyć, iż propagowanie profilaktyki nie może się odbywać kosztem tego, co udało się osiągnąć w zakresie szpitalnym. Nie może być tak, iż zaczniemy ograniczać liczbę oddziałów kardiologii interwencyjnej, oddziałów udarowych, bo rozwijamy profilaktykę. jeżeli rozwiniemy ją w sposób adekwatny, to rzeczywiście wspomniane oddziały będą się stawać – powiedzmy – mniej potrzebne. I oby tak było. Potrzebujemy w szerokim zakresie zarówno profilaktyka bardzo nowoczesnej, genetycznej, ale też tej, na którą wpływ ma pacjent – w jaki sposób żyje, jak dba o swoje zdrowie. Bardzo ważna jest rola lekarzy, którzy wcześnie wykrywają i zapobiegają rozwojowi chorób”. Wojciech Konieczny dodał, iż w jego odczuciu „choroby serca i naczyń mają ogromne znaczenie i będą priorytetem Ministerstwa Zdrowia”.

Profilaktyka kardiologiczna podstawą działania

Doktor Maciej Karaszewski, zastępca dyrektora Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej Narodowego Funduszu Zdrowia, przypomniał iż w 2023 r. NFZ przeznaczył 17 mld zł na same świadczenia w kardiologii, mniej więcej 2,5 mld zł na refundację leków, 200 mln zł na leki stosowane w programach lekowych – „Koszty po stronie płatnika na leczenie chorób układu krążenia są niebagatelne”. Jak ocenił, trzeba skupić się na profilaktyce kardiologicznej opartej o POZ – „Mamy program CHUK, który został zmieniony w 2022 r. W 2023 r. zostało dzięki niemu przebadane prawie milion osób. przez cały czas jest to zbyt mało, bo moglibyśmy przebadać w tym programie choćby kilkanaście milionów. Liczymy, iż liczba diagnozowanych będzie z roku na rok rosła. Dzięki temu uda się wychwycić pacjentów z wysokim ryzykiem zachorowania albo już rozpoznać chorobę na wczesnym etapie i wdrożyć leczenie. Kolejny program, który już działa to opieka koordynowana w POZ”.

Dyrektor Karaszewski podkreślił, iż NFZ wdraża “każdy postulat” kardiologów, który może być zrealizowany przez fundusz, jeżeli nie ma konieczności ingerencji w przepisy wydane przez ministra zdrowia ani nie dotyczy ingerencji w programy lekowe, co wymaga decyzji AOTMiT. Jako przykład podał wprowadzenie od września 2023 r. premii za osiągnięcie celu terapeutycznego w programie B.101 (program lekowy dotyczący leczenia hipercholesterolemii dzięki inhibitorów PCSK9 oraz inklisiranu), jakim jest obniżenie stężenia LDL-C poniżej 55 mgl/dl.

„Kardiolodzy mówią, iż postawienie nacisku tylko i wyłącznie na kwestie związane z leczeniem nie spełni oczekiwań co do zmniejszenia liczby zgonów z powodu chorób kardiologicznych i wzrostu zachorowalności. Za mało stawiamy na profilaktykę i prewencję, nie doceniamy znaczenia nowych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Dobra prewencja powinna być kluczem i priorytetem również dla PTK. Nakłady finansowe na narodowe programy to są pieniądze przede wszystkim na leczenie, a nie prewencję. Budujmy prewencję. Liczę również, iż pomiędzy poszczególnymi towarzystwami nastąpi prawdziwy dialog i interdyscyplinarne podejście do zarządzania ochroną zdrowia” – powiedziała senator Beata Małecka-Libera, przewodnicząca senackiej komisji zdrowia.

Marzanna Bieńkowska, zastępca dyrektora Departamentu Współpracy Biura Rzecznika Praw Pacjenta, nawiązała do tegorocznego hasła PTK „Dzieci naszą przyszłością – zadbajmy o ich serca. Rok 2024 rokiem kardiologii dziecięcej”. Jak powiedziała – “Priorytetem na przyszłość jest edukacja zdrowotna prowadzona od najmłodszych lat oraz wdrażanie takich narzędzi, które zachęcą specjalistów do pochylenia się nad kardiologią dziecięcą. Warto zaopiekować się młodymi pacjentami, którzy wchodzą w dorosłe życie obciążeni chorobą kardiologiczną. Potrzeb jest wiele, biuro Rzecznika Praw Pacjenta jest otwarte na współpracę z Polskim Towarzystwem Kardiologicznym i współpracę na rzecz chorych”. Dyr. Bieńkowska przypomniała, iż Rzecznik Praw Pacjenta zwrócił się do Ministerstwa Edukacji o wdrożenie w nauczanie szkolne przedmiotu z zakresu zdrowia.

Potrzebna jest kooperacja wielu środowisk

W podsumowaniu minister Konieczny powiedział: „Wszyscy się zgadzamy, iż profilaktyka pierwotna i wtórna to dziedzina, na którą należy położyć szczególny nacisk”. Według ministra potrzebne jest unowocześnienie kardiologii poprzez zapewnienie chorym dostępu do innowacyjnych terapii. Senator Małecka-Libera podkreśliła, iż profilaktyka jest najbardziej efektywną metodą w zapobieganiu i osiąganiu efektów. „Najważniejsze będzie dla mnie skuteczne, wielowątkowe, ale także bardzo konstruktywne działanie w zakresie profilaktyki ukierunkowanej nie tylko na schorzenia układu krążenia”.

„Dobrze będzie wtedy, kiedy głos środowiska będzie wysłuchany. PTK, wychodząc naprzeciw wyzwaniom, powołało specjalne ciało eksperckie złożone z wysokiej klasy specjalistów przygotowanych do merytorycznej pracy i współpracy ze środowiskiem zewnętrznym Będzie to ciało opiniotwórcze. Jesteśmy otwarci na dyskusję i współpracę na rzecz dobrego, jakościowego i nowoczesnego leczenia pacjentów kardiologicznych. Musimy wspierać profilaktykę, ale bez szkody dla obecnych pacjentów. Bez wątpienia potrzebna jest współpraca” – podsumował prezes PTK prof. Robert Gil.

Dekalog PTK 2023-2025 opisywaliśmy tutaj: https://www.mzdrowie.pl/medycyna/dekalog-polskiej-kardiologii-na-lata-2023-2025/