Ograniczenie jedzenia do 8-godzinnego okna żywieniowego przez trzy miesiące poprawiło utratę masy ciała u pacjentów z nadwagą lub otyłością co najmniej przez dwanaście miesięcy – wynika z najnowszego badania.
Strategia zwana oknem żywieniowym to spożywanie posiłków ograniczone czasowo (TRE) – oznacza jedynie ograniczenie czasu jedzenia, ale nie tego, co się je na co dzień.
Jak przekonuje dr Jonatan Ruiz z Uniwersytetu w Grenadzie i Hiszpańskiego Centrum Badań Biomedycznych w Fizjopatologii Otyłości i Żywieniu w Madrycie, kluczowym punktem tego randomizowanego badania kontrolowanego jest to, iż czas 8-godzinnego okna żywieniowego może nie być tak krytyczny, jak wcześniej sądzono.
Dr Ruiz i jego zespół naukowćów przeprowadzili 12-miesięczną obserwację u 99 dorosłych z nadwagą lub otyłością (50 proc. kobiet; średni wiek 49 lat; średnie BMI 32) z Granady. Uczestnicy zostali losowo przydzieleni do jednej z czterech grup na 12 tygodni: nawykowe okno żywieniowe trwające co najmniej 12 godzin; wczesny TRE (8-godzinne okno żywieniowe rozpoczynające się przed godziną 10); późne TRE (8-godzinne okno żywieniowe rozpoczynające się po godzinie 13); lub samodzielnie wybrany TRE (pozwalający uczestnikom wybrać własne 8-godzinne okno żywieniowe). Wszystkie grupy wzięły również udział w programie edukacyjnym dotyczącym diety śródziemnomorskiej, aby zachęcić do zdrowego odżywiania.
Naukowcy zmierzyli masę ciała oraz obwody talii i bioder na początku badania, po 12-tygodniowej interwencji i 12 miesięcy po jej zakończeniu. Po interwencji grupa nawykowo odżywiająca się doświadczyła średniej utraty masy ciała o 1,4 kg (–1,5 proc.). Wszystkie grupy TRE osiągnęły znacznie większą utratę masy ciała: średnio –4,2 kg (–4,5 proc.) we wczesnej grupie TRE, –3,1 kg (–3,5 proc.) w późnej grupie i –3,8 kg (–3,9 proc.) w samodzielnie wybranej grupie.
Ponadto grupa nawykowo jedząca miała niższy obwód talii (–1,1 cm) i obwód bioder (–1,4 cm) po 12 tygodniach interwencji.
Dla porównania, wczesna grupa TRE doświadczyła znacznie większego zmniejszenia obwodów talii i bioder (średnio odpowiednio –4,1 i –4,6 cm). W grupie późnego TRE osiągnięto również znaczne zmniejszenie obwodu talii (średnia, –4,1 cm), ale nie było znaczącego zmniejszenia obwodu bioder (średnia –3,2 cm).
Samodzielnie wybrana grupa TRE osiągnęła również zmniejszenie obwodów talii i bioder (średnio odpowiednio –3,7 i –3,6 cm), chociaż redukcje nie były znaczące.
Jednym z możliwych wyjaśnień mniej silnej reakcji w samodzielnie wybranej grupie jest to, iż umożliwienie uczestnikom wyboru własnego okna żywieniowego mogło doprowadzić do większej zmienności w czasie, potencjalnie zmniejszając spójność okna postu. To tylko hipoteza, którą naukowcy planują dalej analizować w przyszłych badaniach.
Po 12 miesiącach od zakończenia interwencji wstępne wyniki pokazują, iż grupa nawykowo odżywiająca się miała średni wzrost masy ciała o 0,4 kg (+0,5 proc.). Natomiast zarówno wczesna, jak i późna grupa TRE utrzymywały znacznie większą utratę masy ciała, średnio odpowiednio –2,1 proc. (–2,2 kg) i –2,0 proc. (–2,0 kg).
Samodzielnie wybrana grupa TRE utrzymywała również większą utratę masy ciała niż grupa nawykowo jedząca – średnio –0,7 proc. (–0,7 kg), chociaż zmiana nie była statystycznie istotna. Ponadto grupa nawykowo odżywiająca się wykazała wzrost obwodu talii o 1,8 cm w wieku 12 miesięcy i nieznaczny wzrost o 0,03 cm w obwodzie bioder.
Dla porównania, zarówno obwody talii, jak i bioder pozostały istotnie niższe w grupie późnego TRE (średnio odpowiednio –5,6 i –3,4 cm) niż w grupie nawykowo jedzącej. Chociaż nie jest to statystycznie istotne, wczesna grupa TRE i samodzielnie wybrana grupa TRE wykazały również niższe wartości obwodu talii (średnio odpowiednio –0,5 i –1,3 cm) i obwodów bioder (średnio odpowiednio –1,0 i –1,8 cm).
– Okazuje się, iż TRE jest potencjalnie atrakcyjną, tanią i zrównoważoną strategią wspierającą kontrolę wagi, szczególnie dla pacjentów, którzy zmagają się ze ścisłym liczeniem kalorii lub sztywnymi planami dietetycznymi – powiedział dr Ruiz. Jego zdaniem, potrzebne są jednak dłuższe badania, aby potwierdzić te odkrycia w różnych populacjach.
Zauważył, iż kolejne kroki zespołu obejmują połączenie TRE z ćwiczeniami. – w tej chwili finalizujemy ostatnie pomiary i z niecierpliwością czekamy na wyniki – wskazał naukowiec.
– Jedną z ogólnych uwag dotyczących protokołów TRE jest to, iż zmiana możliwości jedzenia i możliwość pomijania posiłków może zagrozić adekwatności żywieniowej diety – ocenił natomiast dr Adam Collins, profesor nadzwyczajny żywienia na Uniwersytecie Surrey w Surrey w Anglii. Jak dodał, może to stanowić problem dla tych, których dieta była na początku marginalnie ubogata w składniki odżywcze. – W tym celu jesteśmy w połowie badania badającego wpływ TRE w szczególności na zachowania żywieniowe i adekwatność żywieniową na diety ludzi – powiedział.
Odnosząc się do stwierdzenia, iż samodzielnie wybrana grupa nie zdołała utrzymać wagi tak skutecznie, zauważył: – Możliwe, iż podążanie za bardziej rygorystycznym wczesnym i późnym TRE spowodowało trwalsze zmiany w zachowaniach żywieniowych i nawykach żywieniowych, które pozostały po interwencji.
Dr Maria Chondronikola, główny badacz i kierownik ds. żywienia człowieka na Uniwersytecie Cambridge w Cambridge w Anglii, skomentowała: – Ważne jest, aby zauważyć, iż to badanie nie obejmowało grupy ograniczającej kalorie, a zatem jego wyników nie można bezpośrednio porównać z innymi strategiami odchudzania, które obejmują celowe ograniczenie kalorii.
Ponadto, w jej ocenie, najważniejsze znaczenie mają dodatkowe informacje na temat przestrzegania przez uczestników zalecanych okien żywieniowych. –Zrozumienie, jak dobrze uczestnicy przestrzegali pory posiłków, poziomu spożycia kalorii i tego, czy TRE zmienił jakiekolwiek wyniki metaboliczne związane z otyłością, dostarczyłoby cennych informacji na temat prawdziwej skuteczności TRE.
