Ból zęba to – zdaniem wielu – jedna z najbardziej uciążliwych i dokuczliwych dolegliwości. Fakty są takie, iż jeżeli ból zęba już się pojawi, to choćby jeżeli uda się go czasowo złagodzić i zminimalizować, prędzej czy później powróci i będzie wymagał interwencji dentysty. Czy jednak ból zęba zawsze jest objawem próchnicy? Czy może sygnalizować również inne schorzenia? Czy można rozróżnić ból zęba? Podpowiadamy!
Nie ma żadnych wątpliwości, iż najczęstszą przyczyną bólu zęba jest próchnica, czyli choroba bakteryjna, w przebiegu której dochodzi do demineralizacji tkanek twardych zęba i ich stopniowego infekowania przez próchnicotwórcze bakterie. Na początkowych etapach ból może nie być jeszcze bardzo nasilony – pojawia się od czasu do czasu, mija samoistnie lub po przyjęciu powszechnie dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych.
Jeżeli ból na tym etapie zostanie zbagatelizowany, to próchnica rozwija się, a stan zapalny obejmuje kolejne tkanki (miazgę i tkanki okołowierzchołowe), mogą pojawiać się ropnie oraz martwica miazgi. Wówczas objawy stają się już bardziej intensywne – ból jest przewlekły, nawracający, może mieć bardzo ostry, pulsujący charakter, mogą mu towarzyszyć obrzęki, stan podgorączkowy i ogólnie złe samopoczucie. Oczywiście w takiej sytuacji konieczna jest wizyta u dentysty, choć trzeba mieć świadomość, iż leczenie tego typu zaawansowanych przypadków jest już trudniejsze, bardziej czasochłonne i skomplikowane. Niekiedy konieczna bywa choćby ekstrakcja zęba.
Ból zęba po zjedzeniu lodów? To może być nadwrażliwość
Nie każdy ból zęba ma jednak podłoże próchnicowe. Dość często występującą dolegliwością u pacjentów w różnym wieku jest nadwrażliwość zębów, czyli stan, w którym dochodzi do odsłonięcia kanalików zębinowych i podrażniania znajdujących się w nim receptorów bólowych.
W prawidłowych warunkach fizjologicznych kanaliki zębinowe są zamknięte i nie mają kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym. W części koronowej zębinę pokrywa bowiem szkliwo, a w części korzeniowej – cement. jeżeli jednak na skutek jakichś czynników dojdzie do uszkodzeń tkanek twardych, zębina zostaje odsłonięta, a kanaliki zębinowe są narażone na działanie różnych bodźców.
Co może prowadzić do odsłonięcia kanalików zębinowych? Potencjalnych przyczyn jest wiele – od nieprawidłowej higieny jamy ustnej (zwłaszcza stosowania szczoteczek do zębów z twardym włosiem i zbyt silnego szczotkowania zębów), przez czynniki dietetyczne (przede wszystkim spożywanie dużych ilości kwaśnych pokarmów, które rozmiękczają i niszczą szkliwo) aż po choroby ogólnoustrojowe (np. refluks z cofaniem się kwaśnej treści żołądkowej).
Nadwrażliwość zębów objawia się bólem – po zjedzeniu czegoś słodkiego albo kwaśnego, zimnego lub gorącego, a choćby pod wpływem kontaktu zębów z zimnym powietrzem. Ból co prawda ma charakter przemijający, ale bywa dla pacjentów uciążliwy i utrudniający codzienne funkcjonowanie. Na szczęście z nadwrażliwością można sobie poradzić – w większości przypadków wystarczy zmienić technikę szczotkowania zębów, sięgać po szczoteczki z miękkim włosiem oraz pasty i płyny znoszące nadwrażliwość.
Warto też pamiętać, iż istnieje pojęcie nadwrażliwości pozabiegowej. Jest to czasowa, przemijająca dolegliwość, pojawiająca się u niektórych pacjentów np. po zabiegu wybielania zębów albo po leczeniu zachowawczym. Pacjenci odczuwają wówczas ból po założeniu plomby albo poddaniu zębów działaniu środka wybielającego – jak już jednak wspomniano, dolegliwości samoistnie i dość gwałtownie mijają.
Ból zęba, szczęki, żuchwy, stawów… Co trzeba wiedzieć o chorobie okluzyjnej?
Okluzja to nic innego jak ustawienie względem siebie zębów w górnym i dolnym łuku zębowym. jeżeli okluzja jest poprawna, powierzchnie zębów prawidłowo się ze sobą stykają i nie powodują żadnych przeciążeń w strukturach anatomicznych jamy ustnej. o ile jednak dochodzi do zaburzeń okluzji – czyli nieprawidłowego położenia zębów względem siebie – u pacjenta pojawić się mogą różne objawy, w tym ból zębów. Nie jest to jednak ból przypominający ten towarzyszący próchnicy – ma bardziej tępy, przeciążeniowy charakter, pacjenci mają wrażenie zmęczenia jamy ustnej, pojawiać się mogą problemy z otwieraniem ust, żuciem i połykaniem, bóle mięśni twarzy i stawów skroniowo-żuchwowych. Do tego dochodzą także bóle głowy, bóle, piski i szumy uszne, a choćby sztywność mięśni szyi i karku.
Zaburzenia okluzji mogą mieć różne przyczyny – czasami jest to efekt nieleczonych wad zgryzu, nieuzupełnionych pojedynczych lub mnogich braków zębowych, nieprawidłowo wykonanych wypełnień albo niedopasowanych protez. Warto mieć świadomość, iż choroba okluzyjna sama nie minie, a bez specjalistycznej pomocy objawy mogą się pogłębiać. Leczenie tego typu zaburzeń wymaga współpracy wielu lekarzy, m.in. protetyków, ortodontów, chirurgów stomatologicznych, a czasami również fizjoterapeutów i logopedów.
Jak widać, ból zęba może mieć wiele różnych przyczyn. Pewne jest jedno – dolegliwości tego typu nie wolno lekceważyć. Szybka wizyta u dentysty pozwoli nie tylko pozbyć się bólu, ale niejednokrotnie może uchronić przed bardziej skomplikowanym i kosztownym leczeniem.
***
Więcej informacji o chorobach jamy ustnej, ich przyczynach i profilaktyce znaleźć można w portalu Dentonet.pl – największym w Polsce serwisie stomatologicznym, którego misją jest rzetelne informowanie oraz łączenie środowisk lekarzy dentystów, personelu stomatologicznego średniego szczebla oraz pacjentów.
fot. geralt, px
