Jak powinno się dbać o prostatę?

Rak gruczołu krokowego jest drugim (po raku płuc) najczęściej diagnozowanym rodzajem nowotworu wśród mężczyzn. O profilaktyce powinni pamiętać szczególnie mężczyźni po 45 roku życia, jeżeli w ich rodzinie zdiagnozowano raka prostaty lub po ukończeniu 50 lat. Otyłość, siedzący tryb życia, podwyższony poziom androgenów, czy rasa czarna są kolejnymi czynnikami ryzyka wystąpienia choroby. Regularne badania prostaty i odpowiednia profilaktyka są najważniejsze we wczesnym wykryciu raka gruczołu krokowego.[1]

Spis treści

• Jak powinno się dbać o prostatę?
• Jakie są objawy raka prostaty?
• Badania profilaktyczne
• Jak zapobiegać problemom z prostatą i niwelować niekorzystne objawy?
• Czy powiększona prostata może powodować dalsze komplikacje zdrowotne?

Jakie są objawy raka prostaty?

W początkowych stadiach choroba nie daje objawów lub są niespecyficzne i mogą być mylone
z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego, np.

• słaby lub przerywany przepływ moczu,
• trudności w jego oddawaniu, odczuwanie pieczenia i bólu,
• częste oddawanie moczu w nocy,
• krwiomocz [2]

W przypadku pojawienia się powyższych dolegliwości należy skontaktować się z lekarzem rodzinnym, który zleci badania diagnostyczne i skieruje pacjenta do urologa. Warto wiedzieć, iż wraz z wiekiem u każdego mężczyzny zwiększa się rozmiar prostaty, co powoduje łagodny rozrost gruczołu krokowego. Ze względu na trudność w odróżnieniu tej dolegliwości od wystąpienia raka bardzo ważna jest profilaktyka i stosowanie się do zaleceń lekarskich. Nieleczony rak gruczołu krokowego może przyczynić się do powstania wodonercza i niewydolności nerek. W późniejszych stadiach choroby objawami mogą być bóle kostne, które wywołane są przez przerzuty.[3]

Badania profilaktyczne

Diagnostyka polega na badaniu gruczołu krokowego przez odbytnicę, co pozwala na sprawdzenie jego powierzchni, konsystencji i wielkości. Kolejnym krokiem jest oznaczenie swoistego antygenu sterczowego PSA (ang. Prostate Specific Antigen). W przypadku wystąpienia nowotworu, jego komórki wydzielają większe ilości tego markera do krwi niż prawidłowe komórki. Jednakże marker ten nie jest swoisty dla raka gruczołu krokowego. Jego poziom może zwiększać się również podczas rozrostu lub zapalenia prostaty. Inną metodą jest przezodbytnicza ultrasonografia (USG) stercza, co pozwala na wykrycie wszelkich niepożądanych zmian. Ostatecznie najlepszym sposobem na rozpoznanie raka jest wykonanie biopsji przezodbytniczej prostaty i pobranie materiału do
badania histopatologicznego.[1,3]

Jak zapobiegać problemom z prostatą i niwelować niekorzystne objawy?

Unikanie czynników ryzyka z pewnością wpłynie pozytywnie na zdrowie. W zapobieganiu chorób gruczołu krokowego ważne jest unikanie palenia tytoniu i ograniczenie spożywania alkoholu. Standardem powinna być także regularna aktywność fizyczna. Dobrą wiadomością dla miłośników kawy jest to, iż istnieją badania, które sugerują korzystny jej wpływ na zapobieganie rakowi gruczołu krokowego. Z drugiej strony, picie jej może sprzyjać drażnieniu pęcherza i pogorszeniu się objawów powiększenia prostaty.[1,[4],[5]

W przypadku problemu częstego oddawania moczu w nocy należy opróżnić pęcherz przed pójściem spać i zaprzestać przyjmowania płynów 2h wcześniej. Pozwoli to na spokojny sen bez budzenia się z konieczności pójścia do toalety.[5]

Wydaje się, iż masaż prostaty może być pomocnym rozwiązaniem problemów związanych ze schorzeniami prostaty. Jednakże nie ma zbyt wielu badań, a tym samym żadnych przesłanek medycznych co do skuteczności wykonywania tej czynności.[6]

Ostatecznie w celu zniwelowania objawów przerostu prostaty lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne, co pomoże ułatwić opróżnianie pęcherza.[5]

Wpływ naturalnych środków, które można kupić bez recepty, na leczenie rozrostu stercza jest niepewny. Preparaty zawierające fitosterole (np. olej z pestek dyni) czy ekstrakty śliwy afrykańskiej mogą poprawić jakość życia, ale jak dotąd nie jest znane bezpieczeństwo i skuteczność długotrwałego przyjmowania takich produktów. To samo dotyczy preparatów z palmą sabałową, której skuteczność w niwelowaniu objawów rozrostu prostaty może być podobna do leków syntetycznych. Jednak istnieją badania, które zaprzeczają temu twierdzeniu i jej efekt porównują z placebo. W przypadku problemów z prostatą można spróbować suplementacji powyższymi surowcami, ale należy pamiętać o ich niejednoznacznej skuteczności.[7]

Czy powiększona prostata może powodować dalsze komplikacje zdrowotne?

Rozrost prostaty nie powoduje powstania raka. W rzadkich przypadkach może doprowadzić do innych przykrych dolegliwości, np.

• kamicy pęcherza moczowego,
• schorzeń dróg moczowych,
• niemożności oddawania moczu,
• uszkodzenia pęcherza,
• uszkodzenia nerek.

Niepełne opróżnienie pęcherza może powodować problemy z jego prawidłowym kurczeniem, a także przyczyna się do powstania w nim kamieni, które powodują ból i pojawienie się krwi w moczu. Ciśnienie wywołane w pęcherzu może także bezpośrednio szkodzić nerkom. Zatrzymanie moczu wzmaga także ryzyko infekcji dróg moczowych.[7]

Wykaz źródeł

[1] Narodowy Fundusz Zdrowia. Łódzki Oddział Wojewódzki w Łodzi. Środa z profilaktyką – Profilaktyka raka prostaty. 2020. [dostęp 14.06.2022]

[2] American Cancer Society. Cancer Facts & Figures. 2022. [dostęp 14.06.2022]

[3] Stelmach A., Potemski P. (red.) Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego
w nowotworach złośliwych. Rak gruczołu krokowego. 2013. [dostęp 14.06.2022]

[4] Mottet N., et al. EAU-EANM-ESTRO-ESUR-ISUP-SIOG Guidelines on Prostate Cancer. European Association of Urology. 2022.

[5] National Health Service UK. Benign prostate enlargement. 2020. [dostęp 14.06.2022]

[6] Ateya A., et al. Evaluation of prostatic massage in treatment of chronic prostatitis. Adult Urology. 2006, 67(4), 674-678

[7] Mayo Clinic. Benign prostatic hyperplasia (BPH). 2021. [dostęp 14.06.2022]

Zdrowa Huta

• Obserwuj