Jak pomagać, by to miało sens?

Prawidłowe udzielanie pierwszej pomocy psychologicznej składa się z czterech głównych punktów:

1. Zadbaj o bezpieczeństwo oraz szacunek do drugiego człowieka. Respektuj jego prawa.

Unikaj działań, które mogą narażać ludzi na dalsze ryzyko. Upewnij się, o ile jest to możliwe, iż dorośli i dzieci, którym pomagasz są bezpieczni i nie są narażeni na żadną krzywdę fizyczną ani psychiczną. Traktuj ludzi z szacunkiem i zgodnie z ich normami kulturowymi i społecznymi. Upewnij się, iż mają dostęp do pomocy sprawiedliwie i nie są dyskryminowane. Pomagaj im w dochodzeniu swoich praw. Upewnij się, iż mają dostęp do wsparcia. Działaj wyłącznie w najlepszym interesie każdej osoby, z która masz do czynienia.

Co należy robić:

• Bądź uczciwy i godny zaufania.
• Szanuj prawo innych ludzi do podejmowania własnych decyzji.
• Bądź świadomy swoich uprzedzeń i odsuń je na bok.
• Wyjaśnij ludziom, iż choćby jeżeli teraz odmówią pomocy, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby otrzymać ją w przyszłości.
• Szanuj prywatność i o ile jest taka potrzeba, zachowaj w sekrecie historię osoby, z którą rozmawiasz.
• Zachowuj się odpowiednio, uwzględniając pochodzenie kulturowe, wiek i płeć danej osoby.

Czego nie należy robić:

• Nie nadużywaj swojej pozycji jako pomocnika.
• Nie proś osoby, której pomagasz o pieniądze ani o przysługę.
• Nie składaj fałszywych obietnic ani nie podawaj niepotwierdzonych informacji.
• Nie wyolbrzymiaj swoich umiejętności.
• Nie wymuszaj na innych chęci zaakceptowania Twojej pomocy i nie bądź natrętny ani nachalny.
• Nie naciskaj na ludzi, aby opowiedzieli Ci swoją historię.
• Nie dziel się historią danej osoby z innymi.
• Nie oceniaj tej osoby za jej działania lub uczucia.

2. Dostosuj swoje działanie w taki sposób, aby było zgodne ze środowiskiem kulturowym danej jednostki.

Gdy dochodzi do zdarzenia kryzysowego, wśród dotkniętej nim ludności są często osoby z różnych środowisk kulturowych, w tym mniejszościowe grupy lub inne osoby, które mogą być marginalizowane. To właśnie ich pochodzenie kulturowe decyduje o tym, w jaki sposób powinniśmy się do nich odnosi , co wypada, a czego nie wypada mówić i robić. Przykładem może być okazywanie uczuć. W obrębie niektórych kultur dzielenia się uczuciami z kimś spoza rodziny jest raczej niespotykane. Może zdarzyć się, iż kobiety będą chciały rozmawiać wyłącznie z inną przedstawicielką tej płci. Ważne są również pewne sposoby ubierania się lub zakrywania swojego ciała. Może się zdarzyć, iż będziesz pracować z ludźmi z różnych środowisk, czasami znacznie odległych od tych, do których jesteś przyzwyczajony. Jako osoba udzielająca pomocy powinieneś mieć świadomość własnego pochodzenia kulturowego i swoich uprzedzeń, aby móc odłożyć je na bok. Każda sytuacja kryzysowa jest inna, ale zawsze należy brać pod uwagę dobro osoby, której staramy się pomóc.

3. Bądź świadomy priorytetów: udzielaj pomocy najpierw tym, którzy w tym momencie najbardziej jej potrzebują.

PPP jest częścią reakcji na duże kryzysy humanitarne (IASC, 2007). W przypadku zagrożenia dla setek lub tysięcy ludzi, podejmowane są różne rodzaje działań, takich jak: akcje poszukiwawczo-ratunkowe, pomoc medyczna, poszukiwanie schronienia, dystrybucja żywności, poszukiwanie rodzin oraz ochrona dzieci. Pracownicy organizacji pomocowych i wolontariusze często nie wiedzą, jakie usługi są dostępne w danym miejscu. Dzieje się tak zwykle podczas masowych katastrof w miejscach, które nie mają jeszcze sprawnie działającej infrastruktury, służby zdrowia i innych usług.

Staraj się dowiadywać na jakie usługi i wsparcie można liczyć w danym miejscu, aby móc dzielić się tymi informacjami z osobami, którym pomagasz, a także poinformować ich, w jaki sposób mogą uzyskać praktyczną pomoc.

Reagując na sytuację kryzysową powinno się:

• Postępować zgodnie z instrukcjami odpowiednich władz zarządzających kryzysem.
• Dowiadywać się, jakie działania ratunkowe są organizowane i jakie zasoby są dostępne, aby pomóc ludziom.
• Nie utrudnia
• działań ratunkowych i medycznych.
• Znać swoją rolę i jej ograniczenia.

Aby udzielać pierwszej pomocy psychologicznej, nie jest konieczne posiadanie wykształcenia psychologicznego. jeżeli jednak chcesz pomagać podczas sytuacji kryzysowych, zalecane jest, abyś działał za pośrednictwem odpowiedniej organizacji lub grupy społecznej. W przeciwnym wypadku, możesz narazić się na niebezpieczeństwo lub możesz mieć negatywny wpływ na koordynację działań i mało prawdopodobne jest, iż będziesz w stanie zapewnić osobom dotkniętym kryzysem potrzebne im wsparcie.

4. Zatroszcz się o siebie.

Troszczenie się o swoje zdrowie i dobre samopoczucie jest częścią efektywnego udzielania pomocy. Jako osoba, która pomaga dotkniętym kryzysem Ty lub Twoja rodzina możecie sami stać się ofiarami tych wydarzeń. Ważne jest, by zwracać szczególną uwagę na własne samopoczucie i upewnić się, iż jest się fizycznie i emocjonalnie zdolnym do niesienia pomocy. Zatroszcz się o siebie, abyś mógł troszczyć się o innych. jeżeli pracujesz w zespole, zwracaj uwagę na samopoczucie jego członków.

Źródło: Psychological first aid: Guide for field workers (who.int)

Tłumaczenie: Paulina Mandla31