Otyłość to coraz poważniejszy problem. Jak piszą naukowcy, od 1975 r. liczba osób z nadwagą lub otyłością na świecie się potroiła. Liczne prace naukowe wskazują, iż za taki stan odpowiadają nie tylko brak ruchu i niezdrowa dieta, ale także zaburzenia metaboliczne.
Potwierdza to najnowsze badanie, przeprowadzone przez naukowców z University of California San Diego w USA, opublikowane w magazynie „Science” (10.1038/s42255-024-00978-0).
Gen kontroli
Badacze odkryli, iż gdy myszy były karmione pokarmem wysokotłuszczowym, mitochondria w ich komórkach tłuszczowych rozpadały się na mniejsze, o ograniczonej umiejętności spalania tłuszczu. Naukowcy stwierdzili też, iż ten proces kontroluje jeden gen. Kiedy usunięto go z organizmów gryzoni, nie obserwowano u nich nadmiernego przyrostu masy ciała, choćby jeżeli jadły to samo bogate w tłuszcz pożywienie co inne myszy.
By doprowadzić do redukcji masy ciała, trzeba dostarczyć do komórek odpowiednią ilość energii do spalania zbędnej tkanki tłuszczowej. Kluczową rolę odgrywa tu metabolizm, czyli m.in. zdolność przekształcania pożywienia w energię magazynowaną w postaci cząsteczek adenozynotrifosforanu (ATP). Proces ten odbywa się w wyjątkowych organellach – mitochondriach. Im więcej sprawnych mitochondriów w organizmie, tym bardziej efektywny jest proces spalania tłuszczu i przekształcania go w ATP.
Jak wynika z najnowszych badań, właśnie liczba poprawnie działających mitochondriów zmniejszała się u myszy na diecie wysokotłuszczowej.
Gromadzenie nadmiaru energii w tkance tłuszczowej
Tkanka tłuszczowa pełni w organizmie ważne funkcje, m.in. pomaga otrzymać ciepłotę ciała, izoluje i amortyzuje narządy wewnętrzne, wpływa na wydzielanie hormonów i sama je wytwarza. Prawidłowa ilość tłuszczu w organizmie kobiet to 23–34 proc., a u mężczyzn – 8–20 proc. Jednak spożywanie dużo większej liczby kalorii, niż potrzebuje organizm, powoduje gromadzenie nadmiaru energii pod postacią trójglicerydów w adipocytach, z których zbudowana jest tkanka tłuszczowa. Komórki tłuszczowe zwiększają wtedy swoją objętość, tkanka tłuszczowa rozbudowuje się i rośnie masa ciała, co prowadzi do nadwagi i otyłości.
– Nadmierna podaż kalorii spowodowana przejadaniem się może prowadzić do przybierania na wadze. Wyzwala też wiele procesów metabolicznych, które zmniejszają spalanie energii, jeszcze pogłębiając otyłość – stwierdził dr Alan Saltiel, endokrynolog i biochemik z Wydziału Medycyny UC San Diego, współautor pracy.
