Na problemy związane z nieprawidłowym ustawieniem stopy częściej skarżą się kobiety, choć mężczyźni też nie są od nich wolni. W czym jeszcze może im pomóc podolog?
Podolog to specjalista od stóp. Mimo iż nie jest lekarzem, posiada ogromną wiedzę na temat anatomii, fizjologii i biomechaniki stóp. Zajmuje się profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem problemów związanych z ich nieprawidłowym ustawieniem, takich jak modzele, odciski, wrastające paznokcie, czy kurzajki. Przeprowadza specjalistyczne zabiegi, udziela porad i współpracuje z innymi specjalistami, aby zapewnić zdrowie i komfort stóp pacjentom, którzy szukają pomocy u tego specjalisty.
Główne przyczyny nieprawidłowego ustawienia stóp
Anna Korzeniewska, podolog– W swojej codziennej praktyce podologicznej coraz częściej spotykam się z problemami związanymi z nieprawidłową biomechaniką stopy, to jest nieodpowiednim ustawieniem stopy. Takie problemy wynikają z różnych przyczyn, w tym wad wrodzonych i rozwojowych, złych nawyków oraz czynników zewnętrznych. Warto wiedzieć, iż znaczącej części nieprawidłowości i związanych z nimi dolegliwości można zapobiegać i skutecznie im zaradzić, kiedy mimo wszystko wystąpią – mówi podolog Anna Korzeniewska.
Nieprawidłowe ustawienie stopy może wynikać z wad wrodzonych związanych z zaburzonym rozwojem kości, mięśni i więzadeł lub wad rozwojowych rozwiniętych w dzieciństwie i okresie dojrzewania. Do drugiej grupy zaliczają się czynniki ryzyka, takie jak nadwaga w okresie wzrostu, brak prawidłowej aktywności ruchowej oraz nieleczone urazy.
Duża część problemów związanych z nieprawidłowym ustawieniem stopy ma związek z wadami nabytymi. Do tej grupy zalicza się przede wszystkim:
- płaskostopie lub koślawość,
- osłabienie mięśni i więzadeł na skutek przeciążeń lub siedzącego trybu życia,
- urazy (złamania),
- choroby neurologiczne (neuropatie),
- otyłość (istotnie zwiększone obciążenie dla struktur stopy).
Coraz częściej podolodzy obserwują także negatywne skutki wpływu czynników zewnętrznych, takich jak długotrwale przeciążenia (stojąca praca, sport) i noszenie nieodpowiedniego obuwia.
Odciski, modzele i nagniotki
Kobiety są bardziej narażone na nieprawidłowe zmiany w ustawieniu stóp, m.in. dlatego, iż noszą buty na wysokim obcasie, ze zbyt wąskimi noskami oraz niezapewniające podparcia łuku stopy.
– Obciążają one przodostopie, powodując większe tarcie oraz ucisk palców. Funkcja skóry na stopie polega na odbieraniu bodźców dotykowych i nacisku. Narażenie na zbyt duży nacisk powoduje nadmierną rozbudowę naskórka, która z kolei prowadzi do tworzenia się modzeli, odcisków i nagniotków – mówi Anna Korzeniewska.
Nieprawidłowe obuwie to jedno, ale kolejną przyczyną jest fizjologia. Kobiety genetycznie mają naturalnie bardziej wiotkie więzadła, co sprzyja powstawaniu halluksów, a w konsekwencji zwiększa ryzyko modzeli.
– W ciąży wytwarzany jest hormon relaksyna, który zmiękcza aparat więzadłowo-mięśniowy stopy. To dodatkowe czynniki ryzyka – tłumaczy Anna Korzeniewska.
Sprawdzone sposoby na ból i dyskomfort
Zaniedbywanie problemów występujących w obrębie stopy może według specjalistki skutkować bólem i dyskomfortem odczuwanym podczas chodzenia, pękaniem skóry na piętach, a choćby ranami.
– Podczas przetaczania stóp przeciążamy jedną stronę ciała tak, aby odciążyć tę, która powoduje dolegliwości bólowe. W konsekwencji na jednej stopie tworzą się hiperkeratozy, czyli nadmierne rogowacenie skóry, odciski głębokie, uciskające w obrębie nerwu, które mogą być odczuwane jako mrowienie, promieniowanie i kłucie (uczucie „kamienia w bucie”). Ignorowanie problemów może skończyć się operacją halluksa w związku z wadliwym ustawieniem przodostopia i trwałymi zaburzeniami biomechaniki – przestrzega Anna Korzeniewska.
Dodaje, iż istnieje wiele metod leczenia, które warto rozważyć, biorąc pod uwagę nasze indywidualne potrzeby.
– Kinezyterapia pomoże w poprawie mobilizacji stawów, poprawie zakresu ruchu oraz korekcji ustawienia osi kończyny dolnej. Fizykoterapia – krioterapia, ultradźwięki, laseroteraia i elektroterapia – pomoże w zmniejszeniu napięcia mięśni i redukcji dolegliwości bólowych. Ortopodologia, czyli projektowanie i przygotowywanie indywidualnych wkładek ortopedycznych, a także elementów korekcyjnych, służy z kolei poprawie równowagi, zwiększeniu stabilności oraz poprawy biomechaniki chodu i biegu – wylicza podolog.
Przy zmianach w biomechanice stóp najlepiej sprawdza się fizjoterapia – ćwiczenia wzmacniające mięśnie krótkie stopy i mięśnie łydki oraz rozciągające ścięgno Achillesa i rozcięgno podeszwowe.
– Warto na co dzień wykonywać proste ćwiczenia korekcyjne, takie jak chwytanie palcami stóp chusteczki i przenoszenie jej oraz rolowanie stopy na piłeczce lub wałku. Wkładki korygujące to w wielu przypadkach doskonałe wsparcie. Przynoszą korzyści w łagodzeniu bólu stóp, stawu skokowego, kolan, bioder oraz wpływają na stabilność całego kręgosłupa. Korygują liczne wady stóp (na przykład płaskostopie poprzeczne i podłużne), wspierając sklepienie stopy i zapewniając odpowiednie rozłożenie ciężaru ciała. Wkładki do obuwia stosowane są także w przypadku palców młoteczkowatych, halluksów, ostrogi piętowej, stopy cukrzycowej, nerwiaków oraz jako profilaktyka po urazach. Amortyzują wstrząsy, które powstają podczas chodzenia i biegania, zmniejszają przeciążenia stawów i mięśni – mówi Anna Korzeniewska.
Wkładki ortopedyczne na miarę potrzeb
Wybór wkładek ortopedycznych powinien wiązać się z indywidualną potrzebą zdrowotną, rozwojową czy też rodzajem uprawianej aktywności.
– Rodzaj wkładki zależy od diagnozy. Chodzi o idealne odciążenie stopy, które jest kombinacją twardości i grubości różnych materiałów – wyjaśnia Anna Korzeniewska.
Wkładki powinny dawać możliwości stymulujące, odciążające, korekcyjne, stabilizujące i amortyzujące. Aby dopasować je do potrzeb danej osoby, niezbędne są pełne buty z zakrytą piętą.
– Najczęściej wykonuje się je do półbutów lub butów sportowych, rzadko do butów na obcasie – przekonuje Anna Korzeniewska.
Podstawą jest profilaktyka, ale w razie wystąpienia nieprawidłowości warto reagować bez zbędnej zwłoki i wspomagać swoje stopy odpowiednimi ćwiczeniami, wkładkami korygującymi czy – w razie potrzeby – zabiegami podologicznymi.
