Psylocybina, aktywny składnik występujący w niektórych gatunkach grzybów, od lat budzi zainteresowanie naukowców ze względu na jej wpływ na ludzki mózg. W ostatnich latach, dzięki postępom w neuroobrazowaniu i badaniach klinicznych, zaczynamy lepiej rozumieć, jak psylocybina oddziałuje na funkcjonowanie mózgu.
Ten artykuł ma na celu przybliżenie aktualnej wiedzy na temat neurobiologicznych mechanizmów działania psylocybiny, opierając się na rzetelnych badaniach naukowych.
Psylocybina a sieć default mode network (DMN)
Jednym z kluczowych odkryć w badaniach nad psylocybiną jest jej wpływ na tzw. sieć domyślną mózgu (default mode network, DMN). DMN to zbiór połączonych obszarów mózgu aktywnych podczas spoczynku, związanych z introspekcją, pamięcią autobiograficzną i poczuciem „ja”.
Badania wykazały, iż psylocybina znacząco zmniejsza funkcjonalną łączność wewnątrz DMN oraz zwiększa globalną łączność mózgową. Szczególnie obserwuje się rozłączenie między kluczowymi węzłami DMN, takimi jak przyśrodkowa kora przedczołowa (mPFC) i tylna kora zakrętu obręczy (PCC) . To rozłączenie może tłumaczyć subiektywne doświadczenia związane z utratą poczucia „ja” podczas działania psylocybiny.
Zwiększona neuroplastyczność
Psylocybina wpływa również na neuroplastyczność mózgu, czyli zdolność neuronów do tworzenia nowych połączeń. Badania na modelach zwierzęcych wykazały, iż pojedyncza dawka psylocybiny może prowadzić do szybkiego i trwałego wzrostu liczby kolców dendrytycznych w korze przedczołowej, co sugeruje zwiększoną synaptogenezę.
Dodatkowo, psylocybina indukuje ekspresję genów związanych z neuroplastycznością w korze przedczołowej i hipokampie, co może przyczyniać się do długotrwałych zmian w funkcjonowaniu mózgu.
Rozszerzenie repertuaru stanów dynamicznych mózgu
Pod wpływem psylocybiny mózg wykazuje zwiększoną zmienność sygnału BOLD (Blood-Oxygen-Level Dependent) w obszarach takich jak hipokampy i przednia kora zakrętu obręczy. Zmiany te dotyczą głównie wyższych systemów mózgowych, takich jak sieć domyślna, sieć kontroli wykonawczej i sieć uwagi grzbietowej.
To rozszerzenie repertuaru stanów dynamicznych może tłumaczyć subiektywne doświadczenia związane z rozszerzoną świadomością podczas działania psylocybiny .
Podsumowanie
Psylocybina wpływa na mózg poprzez zmniejszenie łączności w sieci domyślnej, zwiększenie globalnej łączności mózgowej oraz promowanie neuroplastyczności. Te zmiany mogą tłumaczyć subiektywne doświadczenia związane z jej działaniem oraz potencjalne korzyści terapeutyczne.
Warto jednak podkreślić, iż psylocybina jest substancją o silnym działaniu psychoaktywnym i na ten moment w większości państw może być wykorzystywana tylko i wyłącznie w kontrolowanych warunkach badawczych (w niektórych krajach również w kontrolowanych warunkach terapeutycznych). Na ten moment w Polsce legalne są natomiast growkity grzybów psylocybinowych przeznaczone wyłącznie do obserwacji pod mikroskopem.
Dalsze badania są niezbędne, aby w pełni zrozumieć mechanizmy działania psylocybiny i jej potencjalne zastosowania w medycynie.
Artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny
materiały partnera (wp)12
