Nadwaga i otyłość należą do największych problemów cywilizacyjnych naszego świata. Nadmierne odkładanie się tkanki tłuszczowej w organizmie człowieka nie tylko powoduje zmianę w wyglądzie, ale zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy czy chorób stawów. Duży przyrost wagi w krótkim czasie zawsze powinien stanowić powód do niepokoju. Nagłe tycie „bez powodu” może oznaczać, iż organizm dręczy ukryta choroba.
Najczęściej przyczyną szybkiego przybierania na wadze jest brak aktywności fizycznej i nieodpowiednia dieta, w której dominują tłuszcze nasycone i cukry proste, o zbyt wysokiej kaloryczności względem zapotrzebowania organizmu. Otyłość definiowana jest jako patologiczne zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej w organizmie ludzkim. jeżeli zawartość tkanki tłuszczowej przekroczy 25 proc. masy ciała u mężczyzn, a u kobiet 30 proc., wtedy istnieje przesłanie do diagnostyki otyłości.
Dlaczego tyję bez powodu
Wiele osób zauważa u siebie nagłe tycie brzucha. Tycie „bez powodu” może być objawem różnych chorób i nie można go lekceważyć. Jakie choroby powodują wzrost wagi? Medycyna zna ich bardzo wiele. Może to być niedoczynność tarczycy (przy nadczynności tarczycy chudnie się). Obserwowane w takich przypadkach zmęczenie, ospałość i przyrost masy ciała są konsekwencją niedoboru hormonów tarczycy, czyli tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Niedoczynność tarczycy jest najczęściej skutkiem uszkodzenia gruczołu tarczowego np. z powodu choroby Hashimoto.
Odkładanie się tłuszczu charakterystyczne jest również dla takich chorób, jak zespół Carpentera, zespół Bardeta-Biedla, zespół Pradera-Williego czy zespół Downa. Wzrost wagi może być objawem zaburzeń depresyjnych. Osoby zmagające się z depresją często rezygnują z aktywności fizycznej i lekceważą zasady prawidłowej diety. Tyjemy na skutek nadmiernego stresu oraz zaburzeń hormonalnych, których efektem jest bezsenność i zaburzenia snu.
W jakich chorobach się tyje? Przyczyną wzrostu masy ciała bywa rzadki zespół Cushinga, którego źródłem jest zbyt wysoki poziom kortyzolu w organizmie. Chory obserwuje przyrost tkanki tłuszczowej w takich miejscach, jak kark, twarz i tułów. Do nadmiernego odkładania się tkanki tłuszczowej u kobiet prowadzi zespół policystycznych jajników. U pań cierpiących na to schorzenie tkanka tłuszczowa odkłada się głównie w talii. Oprócz tycia pojawia się także nasilony trądzik, nadmierne owłosienie na twarzy, udach i pośladkach.
Mało jem a tyję choroba
Przyczyną zwiększenia masy ciała mogą być zmiany hormonalne prowadzące do zaburzenia miesiączkowania lub całkowitego zatrzymania cyklu miesiączkowego. Dzieje się tak pod wpływem niedoboru estrogenów i spowolnienia metabolizmu. Tkanka tłuszczowa gromadzi się przeważnie w okolicach brzucha, talii, ramion i ud. Przyrost masy ciała może być także efektem ubocznym stosowanych leków, np. insuliny, niektórych środków przeciwpsychotycznych czy specyfików stosowanych u pacjentów z chorobami serca. Tyjemy na skutek przyjmowania doustnych środków antykoncepcyjnych.
Dlaczego tyję bez powodu? Masę naszego ciała determinują w dużym stopniu czynniki genetyczne. Badania potwierdzają, iż zestaw twoich genów odpowiada w 40-70 proc. za tendencję do szczupłości lub otyłości. Od genów zależy typ sylwetki. Nie możesz go zmienić, choć dietą i aktywnością fizyczna możesz zmienić wygląd ciała. Osoby, którym trudno schudnąć, choć jedzą mało, nauka nazywa endomorfikami. Ze względu na wolniejszy metabolizm osoby takie łatwo magazynują tkankę tłuszczową i dlatego – najogólniej mówiąc – powinni oni uważać na to co jedzą.
Konsekwencją nadwagi przy nieprawidłowym stylu życia i otyłości mogą być m.in. cukrzyca typu 2, choroby układu krążenia (zawał, udar, miażdżyca, zakrzepica, nadciśnienie), choroby wątroby i nerek, dna moczanowa, zaburzenia hormonalne, w tym niepłodność, a także niektóre nowotwory (np. raka jelita grubego) oraz zwyrodnienia kości i stawów.
Tycie “bez powodu” – jakie badania
Przyrost masy ciała może być sygnałem ostrzegawczym od organizmu o toczącym się procesie chorobowym. Nie lekceważ go i wykonaj badania, które pozwolą poznać przyczynę tycia „bez powodu”. Jakie badania zrobić jak się tyje? Przede wszystkim powinniśmy sprawdzić naszą insulinooporności, czyli zbadać stężenie glukozy i insuliny we krwi.
Insulina jest hormonem wytwarzanym przez trzustkę, do zadań którego należy m.in. regulacja prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Insulina umożliwia również wnikanie glukozy bezpośrednio do komórek, które wykorzystują ją jako źródło energii. O insulinooporności mówimy wtedy, kiedy nasze komórki przestają być wrażliwe na insulinę. Na insulinooporność mogą wskazywać takie objawy, jak senność po posiłku, przewlekłe zmęczenie czy napady tzw. wilczego głodu.
Jeżeli nagle przybyło ci parę kilogramów bez wyraźniej przyczyny, warto sprawdzić funkcjonowanie tarczycy. Niedoczynność tarczycy lub niedobór hormonów tarczycowych mogą być przyczyną spowolnienia przemiany materii oraz gromadzenia się tkanki tłuszczowej i wody. W tym celu powinniśmy wykonać oznaczenie hormonu przysadkowego tyreotropiny (TSH), który kontroluje pracę tarczycy oraz wolną trójjodotyroninę (fT3) i wolną tyroksynę (fT4). Wysokie stężenie TSH i niskie fT3 i fT4 wskazuje na niedoczynność tarczycy.
Ogólny stan naszego zdrowia oceni morfologia krwi. Potrzebne będzie również badanie stężenia kreatyniny, mocznika i lipidogram. Ponadto należy zbadać poziom hormonów płciowych oraz kortyzolu.
