Jakie są objawy anoreksji? Jak się zaczyna anoreksja? Co to jest anoreksja bulimiczna? Jak leczyć anoreksję? Czy anoreksja wymaga hospitalizacji? Czy mężczyźni chorują na anoreksję? Jak rozpoznać anoreksję u dzieci i młodzieży? Na te i inne pytania odpowiada dietetyk kliniczny Magdalena Jezierska.
Co to jest anoreksja?
Anoreksja to jedno z zaburzeń odżywiania, które polega na celowym unikaniu posiłków w lęku przed przybraniem masy ciała. Osoba chora na anoreksję konsekwentnie limituje swoje posiłki, a co za tym idzie obniżeniu ulega także przyjmowana ilość energii. To przekłada się na znaczną utratę masy ciała, powodując różnego rodzaju zaburzenia pracy organizmu.
Jak wyglądają początki anoreksji? Jak zaczyna się anoreksja?
Jakie są przyczyny anoreksji?
Etiologia anoreksji jest dosyć złożona. Mówi się między innymi o wpływie genetyki. Odkryto pewne geny odpowiadające za predyspozycje do występowania anoreksji, ale wskazuje się także pewne szlaki neurobiologiczne, a dokładnie zaburzenia zachodzące w tych szlakach. Mówi się, iż osoby z anoreksją mają problem z adekwatnym rozpoznawaniem bodźców przez układ nagrody. Są to jednak bardzo skomplikowane mechanizmy, które nie są tak namacalne, jak inne czynniki typu warstwa społeczna, z której dana osoba pochodzi. zwykle anoreksja dotyka osoby z wyższych warstw społecznych, gdzie przywiązuje się bardzo dużą wagę do wyglądu zewnętrznego i przypisuje się temu sukces. Poza tym przed takimi osobami często stawiane są wysokie wymagania, nie tylko względem aparycji. Mamy jeszcze medialną presję na szczupłą sylwetkę, m.in. nienagannie wyglądające modelki i szczupłe sylwetki promowane w sklepach z ubraniami, w prasie i telewizji. Ponadto pewne zawody są obarczone koniecznością posiadania smukłego ciała, np. tancerka, baletnica, czy chociażby dietetyk. Wśród przyczyn anoreksji wymienia się także wyśmiewanie przez rówieśników dziecka z nadwagą czy otyłością. Doprowadza to do tego, iż młody człowiek zaczyna wstydzić się tego jak wygląda i ogranicza ilość spożywanych posiłków. Dochodzi do zapętlenia się w takim błędnym kole, a w konsekwencji do anoreksji.
Co to jest anoreksja bulimiczna?
Anoreksję dzielimy na anoreksję restrykcyjną i bulimiczną. Anoreksja bulimiczna charakteryzuje się epizodami objadania się, które kolejno są kompensowane przez prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających bądź moczopędnych, czy też przez wzmożoną aktywność fizyczną. Anoreksja restrykcyjna to zupełne wykluczenie pokarmów, jedzenie ich możliwie jak najmniej i ukrywanie tego.
Anorektycy bulimiczni narzucają sobie bardzo poważne restrykcje. Zasadnicza różnica jest taka, iż w bulimii masa ciała raczej utrzymuje się na w miarę stałym poziomie, ma ewentualną tendencję do przyrostów. W anoreksji bulimicznej mamy natomiast do czynienia ze spadkami masy ciała.
Co to jest anoreksja atypowa?
Jak leczyć anoreksję?
Rodzaj terapii zależy od stopnia zaawansowania choroby. Stosuje się leczenie farmakologiczne, psychologiczne bądź psychiatryczne oraz żywieniowe. Aby pomóc osobie z anoreksją potrzeba więc szeregu specjalistów. Anoreksja może być zagrożeniem dla życia i zdrowia. W związku z tym należy bardzo skrupulatnie ocenić stan odżywienia i zdrowia pacjenta, aby następnie zdecydować, jakie kroki terapeutyczne podejmiemy. W zależności od zaawansowania choroby, anoreksję możemy leczyć w szpitalu bądź ambulatoryjne. o ile mamy sytuację zaawansowaną, kiedy dana osoba trafia do szpitala, wówczas w pierwszej kolejności podejmujemy czynności ratujące życie, czyli wyrównanie elektrolitowe i uzupełnianie białek. Generalnie głównym celem jest przywrócenie bezpiecznej masy ciała. W kolejnym kroku leczy się powikłania anoreksji, które powstają w zależności od czasu jej trwania. Może to być np. osteoporoza, zahamowanie rozwoju płciowego, bradykardia, niedokrwistość, czy szereg innych zaburzeń związanych z niedożywieniem. Po uzyskaniu względnie stabilnego stanu pacjenta, w zależności od stanu wyjściowego, leczenie można kontynuować ambulatoryjne, m.in. w poradni zdrowia psychicznego i u dietetyka. Istnieją różne grupy terapeutyczne czy grupy wsparcia, pomocne w procesie terapii.
Mężczyźni chorują rzadziej niż kobiety. Mówi się, iż płeć męska stanowi około 10-20% rozpoznań anoreksji. Generalnie u mężczyzn anoreksję rozpoznaje się nieco później niż u kobiet, dlatego iż zaczynają troszeczkę później dostrzegać swój problem i sięgać po pomoc. Ponadto mężczyźni częściej redukują masę ciała przy pomocy intensywnego wysiłku fizycznego, aniżeli przy stosowaniu różnych środków farmakologicznych. Kontrolują swoją masę ciała nieco rzadziej, a ich celem nie jest konkretna liczba na wadze, która ich usatysfakcjonuje bądź nie, ale odpowiednio wyglądająca sylwetka.
Anoreksja u dzieci występuje przeważnie na etapie początków dojrzewania, kiedy młoda dziewczynka zaczyna obserwować u siebie wykształcenie cech kobiecych, czyli przyrost tkanki tłuszczowej, wzrost piersi, poszerzenie bioder. Zachodzi tu taki mechanizm ucieczki przed dorastaniem i dorosłością. Może to wiązać się z pewną niedojrzałością emocjonalną. W wieku dziecięcym anoreksja może być skutkiem konfliktów rodzinnych czy też zbyt wysokich wymagań stawianych dziecku.
Objawy anoreksji u dzieci i młodzieży to przede wszystkim spadek masy ciała poniżej normy, a także zahamowanie dojrzewania płciowego i wzrostu fizycznego. Dziecko zaczyna unikać posiłków wysokokalorycznych. Może też charakteryzować się nadmierną aktywnością fizyczną. zwykle dzieci bywają dość aktywne, jednak można zaobserwować wzmożenie tej aktywności. W odniesieniu do dzieci musimy pamiętać o tym, iż nie stosujemy wskaźnika BMI, tylko siatki centylowe dedykowane do płci.
Czy możemy zaobserwować obniżony nastrój i zmiany w zachowaniu dziecka?
Z Joanną Kamińską rozmawiała Magdalena Jezierska, dietetyk specjalizujący się w zakresie dietetyki klinicznej osób dorosłych. Jest także certyfikowanym specjalistą SOIT, co daje jej tytuł Specjalisty Przyjaznego Insulinoopornym. Na co dzień zajmuje się głównie przypadkami endokrynologicznymi, gastroenterologicznymi oraz bariatrycznymi. W czasie studiów na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie aktywnie działała w Studenckim Kole Naukowym Dietetyki Klinicznej UMLub. Występowała w Radiu Lublin w roli eksperta, a także przeprowadzała warsztaty żywieniowe dla ciężarnych w szkole rodzenia Aktywna Mama w Lublinie. Na swoim koncie ma także doświadczenie w prowadzeniu prelekcji edukacyjnych dla dzieci i młodzieży. Poza uzyskaniem dyplomu ukończenia studiów stale poszerza swoje kompetencje przy pomocy szkoleń branżowych oraz poprzez uczestnictwo w naukowych konferencjach żywieniowo-zdrowotnych, które pozwalają na pozyskanie najbardziej aktualnej wiedzy. Ukończyła następujące kursy: Leczenie dietetyczne wrodzonych wad metabolizmu; Szkolenie School of Insulinresistance Therapy - SOIT; Dietoterapia w Zespole Jelita Drażliwego; Oś jelitowo-mózgowa: probiotykoterapia, dietoterapia oraz wybrane choroby bieguna mózgowego; Zaburzenia pracy przewodu pokarmowego w insulinooporności i innych zaburzeniach metabolicznych - postępowanie i dietoterapia.
