Zarządzanie emocjami
Emocje odgrywają kluczową rolę w naszych codziennych działaniach. Choć są często uważane są za coś nieprzewidywalnego i niekontrolowanego, to ich adekwatne rozpoznanie, zrozumienie i regulacja pozwala efektywniej działać w różnych obszarach życia. Z opanowania sztuki, jaką jest zarządzanie emocjami, płynie wiele korzyści.
Emocje to subiektywne stany psychologiczne, które wywołują różne doświadczenia w naszej świadomości. Mogą być przyjemne (np. szczęście, radość, ekscytacja) lub nieprzyjemne (np. smutek, gniew, lęk). Często towarzyszą nam w odpowiedzi na sytuacje, zdarzenia czy bodźce zewnętrzne. Emocje pełnią w naszym życiu wiele funkcji. Po pierwsze, stanowią reakcję na otaczający nas świat. Dzięki emocjom możemy gwałtownie i skutecznie reagować na zagrożenia, sytuacje stresujące czy trudne wyzwania. Emocje są więc w pewnym sensie naszym wewnętrznym ostrzeżeniem, które sygnalizuje, iż coś jest nie tak.
Po drugie, emocje mają impakt na nasze myśli i działania. Wiele decyzji podejmujemy pod ich wpływem, a nie w wyniku racjonalnego myślenia. To właśnie emocje są często motorem napędowym naszych działań i wyborów. I kolejna rzecz: emocje odgrywają istotną rolę w budowaniu relacji z innymi ludźmi. Kiedy jesteśmy w dobrym nastroju, łatwiej nawiązujemy kontakty. I odwrotnie, gniew czy złość mogą przyczynić się do nadszarpnięcia, a choćby zerwania relacji.
Na czym polega zarządzanie emocjami i dlaczego warto to robić
Często trudno jest zidentyfikować, co tak naprawdę czujemy i jakie emocje nam towarzyszą w różnych sytuacjach. Jednakże rozpoznawanie i zrozumienie swoich emocji może być najważniejsze dla naszego zdrowia psychicznego i dobrego samopoczucia. Warto poświęcić czas na zrozumienie swoich emocji, ponieważ może to pomóc nam w takich obszarach jak:
- radzenie sobie ze stresem – rozpoznawanie i nazwanie swoich emocji pozwala na zidentyfikowanie źródła naszego stresu i skuteczne poradzenie sobie z nim;
- rozwiązywanie problemów – rozpoznawanie swoich emocji ułatwia identyfikację, jakie zachowania i myśli nas ograniczają, a jakie działają na naszą korzyść. To z kolei otwiera drogę do lepszego radzenie sobie z problemami;
- zwiększenie samoświadomości – rozpoznawanie i zrozumienie swoich emocji bywa najważniejsze w zrozumieniu siebie, w tym naszych potrzeb, pragnień oraz celów;
- poprawa relacji interpersonalnych – rozpoznawanie i nazwanie swoich emocji może pomóc nam w komunikacji z innymi, a także zrozumieniu, co emocjonalnie dzieje się z tymi osobami.
Sposoby na regulowanie emocji
- Świadomość emocji
Pierwszym krokiem w procesie regulacji emocji jest świadomość tego, co czujemy. Warto nauczyć się rozpoznawać i określać różne emocje, które nam towarzyszą.
- Akceptacja emocji
Kolejnym ważnym krokiem jest akceptacja naszych emocji. Musimy zrozumieć, iż one są naturalnym elementem naszej egzystencji i nie ma sensu z nimi walczyć. Zamiast tego, powinniśmy nauczyć się akceptować i tolerować różne emocje, które nam towarzyszą. Przykładowo, jeżeli odczuwamy złość czy smutek, powinniśmy sobie pozwolić na to, aby niejako „przepłynęły” przez nas, bez tłumienie ich, blokowania czy odpychania.
- Zrozumienie emocji
Ważnym elementem regulacji emocji jest zrozumienie, co je wywołuje. Często bowiem okazuje się, iż emocje są wynikiem naszych przekonań i tego, w jaki sposób interpretujemy różne sytuacje. Na przykład, jeżeli jesteś perfekcjonistą, to każda sytuacja, w której nie osiągniesz swojego celu, może prowadzić do poczucia niezadowolenia i frustracji. Zrozumienie, co jest źródłem emocji, pozwala na bardziej racjonalne podejście do sytuacji i skuteczniejszą ich regulację.
Koło Emocji Kaitlin Robbs
Jednym z narzędzi, które może pomóc w rozpoznawaniu emocji jest tzw. Koło Emocji Kaitlin Robbs. To graficzne przedstawienie emocji i ich wzajemnych powiązań. Dzięki niemu lepiej zrozumiemy i rozpoznamy różne emocje. Oprócz podstawowych takich jak np. szczęście czy smutek, koło emocji Kaitlin Robbs zawiera ich o wiele więcej. Odzwierciedlają one różne natężenia. To pozwala nam lepiej je z zidentyfikować i nazwać. Koło pokazuje też, jakie emocje często ze sobą współgrają.
https://streskiler.pl/mapa-emocji-i-kolo-uczuc-powiedz-co-naprawde-czujesz/Dziennik ABC Emocji
Samo zrozumienie tego, co czujemy, to tylko początek w lepszym zarządzaniu swoimi emocjami. Kolejnym krokiem jest nauka kontrolowania ich. To wymaga od nas uświadomienia sobie, co wywołuje nasze emocje, aby móc lepiej panować nad swoimi reakcjami. Dlatego warto prowadzić dziennik „ABC Emocji”, który polega na notowaniu: jakiej emocji doświadczamy, co było jej przyczyną, jak na nią zareagowaliśmy i jakie były jej skutki. Prowadzenie dziennika jest najważniejsze na drodze do lepszego zrozumienia swoich emocji i zachowań.
| A – WYDARZENIE AKTYWIZUJĄCE | B – MYŚLI AUTOMATYCZNE I REAKCJA EMOCJONALNA | C – KONSEKWENCJE |
| Opis wydarzenia lub sytuacji, w której czułeś negatywne emocje (np. lęk). Opisz sytuację, skupiając się wyłącznie na faktach, a nie na swoich subiektywnych odczuciach. | Spis myśli jakie pojawiły się w Twojej głowie, gdy dana sytuacja miała miejsce oraz uczucia, które się w Tobie pojawiły w związku z wystąpieniem danej sytuacji. | Opis jakie konsekwencje powstały w wyniku tej reakcji emocjonalnej. Zapisz, jakie sygnały wysyłało Twoje ciało, jakie zachowanie nastąpiło po doznaniu takich uczuć i myśli. |
Konsekwentne korzystanie z dziennika „ABC Emocji” pozwoli nam lepiej kontrolować nasze reakcje, ponieważ zyskamy świadomość, jakie emocje u nas dominują i jakie jest ich źródło. Wraz ze wzrostem świadomości zmniejszamy również wpływ negatywnych emocji na nasze życie.
Zarządzanie emocjami na co dzień
Emocje są nieodłącznym elementem naszego życia i wpływają na nas w różnorodny sposób. Ich kontrolowanie i efektywne zarządzanie jest niezwykle ważne, ponieważ nieprzemyślane działania pod wpływem emocji mogą przynieść wiele negatywnych skutków nie tylko dla nas samych, ale również dla naszych relacji z innymi ludźmi. Istnieją różne sposoby na lepsze zarządzanie swoimi emocjami. Jednym z nich jest nauka samoobserwacji, dzięki której możemy lepiej poznać swoje emocje i zrozumieć, co je wywołuje. Polega ona na skupieniu uwagi na własnych myślach, uczuciach i reakcjach w różnych sytuacjach. Dzięki temu możemy zidentyfikować, jakie czynniki wpływają na nasze emocje i nauczyć się radzić sobie z nimi w sposób bardziej skuteczny.
Ważne jest także, aby zawsze pamiętać o tym, iż kontrolowanie emocji jest procesem, który wymaga czasu, wysiłku i cierpliwości. Nie ma jednego idealnego sposobu, który będzie działał na każdego, dlatego konieczne jest eksperymentowanie i szukanie dla siebie najlepszego rozwiązania.
Zarządzanie emocjami w coachingu
Umiejętność rozpoznawania własnych emocji oraz emocji Klienta jest jednym z istotnych elementów warsztatu coacha (Kompetencje emocjonalne coacha – jak budować relacje).
Coach, któremu zależy na prowadzeniu etycznych, profesjonalnych sesji coachingowych powinien być w stanie uświadomić sobie, jakie emocje wzbudzają w nim poszczególne zdarzenia zachodzące podczas sesji i odpowiednio je kontrolować.
Natomiast wsparcie Klienta w uświadomieniu swoich emocji, może pomóc w procesie dotarcia do przekonań, często nieuświadomionych, które uniemożliwiają mu osiągnięcia swojego celu. Gdy już Klient będzie świadomy, jakie bodźce wywołują w nim poszczególne emocje, kolejnym krokiem będzie praca nad umiejętnością zarządzania swoimi emocjami. Chodzi o wyposażenie Klienta w odpowiednie strategie, które pozwolą mu osiągnąć zadowalające go efekty w poszczególnych sytuacjach.
Ćwiczenia przedstawione w tym artykule świetnie sprawdzą się jako prace domowe, które można zadać Klientowi, aby wesprzeć go w procesie wzmacniania swoich kompetencji w obszarze zarządzania emocjami. Ćwiczenia te można też wykonać podczas adekwatnej sesji coachingowej.
Bibliografia: https://streskiler.pl/mapa-emocji-i-kolo-uczuc-powiedz-co-naprawde-czujesz/
Maxie C. Maultsby Jr., Mariusz Wirga, Michael DeBernardi, ABC twoich emocji
