Zachowanie grupy – eksperymenty zgodności Ascha
Eksperymenty zgodności Ascha badają zachowanie grupy. A także to, jaki wpływ mają na nas opinie innych. Okazuje się, iż jesteśmy skłonni do konformizmu bardziej, niż moglibyśmy o to siebie podejrzewać. Ludzie często ignorują fakty i podają błędne odpowiedzi, żeby dostosować się do pozostałych członków grupy.
W latach pięćdziesiątych XX wieku Solomon Asch, polsko-amerykański psycholog, przeprowadził serię eksperymentów. Miały one zbadać, w jakim stopniu opinie członków grupy wpływają na pozostałe osoby, które do niej należą. Wyniki były zaskakujące. Pokazały, iż ludzie często są skłonni do tego, by się dopasować do reszty, zamiast przedstawić swój punkt widzenia.
Zachowanie grupy – konformizm czy nonkonformizm
Eksperymenty zgodności Ascha był prosty. Uczestnikom pokazano na jednym rysunki trzy odcinki różnej długości. Na drugim rysunku był jeden odcinek. Należało określić, do którego z tych trzech tan czwarty jest najbardziej podobny. Celem eksperymentu było zbadanie, w jaki sposób presja ze strony grupy może skłonić ludzi do tego, by się dostosować do pozostałych jej członków. Innymi słowy: na ile jesteśmy skłonni do konformizmu, a konkretnie do jednej z jego odmian: konformizmu normatywnego.
W kategoriach psychologicznych konformizm odnosi się do skłonności jednostki do przestrzegania niewypowiedzianych zasad lub zachowań grupy społecznej, do której należy. Przeprowadza się także badania, by sprawdzić stopień, w jakim ludzie przestrzegają lub buntują się przeciwko normom społecznym.
Zachowanie grupy – badania
Salomon Asch prosił kilkudziesięciu ochotników, aby przyjrzeli się trzem odcinkom (A, B, C) i a także narysowanemu obok odcinkowi X. Zadanie polegała na tym, żeby wybrać z A, B lub C ten najbardziej podobny do X. Przeprowadził 18 różnych prób.
Gdy uczestnicy badania wykonywali zadanie w samotności, udzielali prawidłowych odpowiedzi w ponad 99% prób. Wynik znacznie się zmienił, gdy zadanie należało wykonać w grupie. Wówczas uczestnicy udzielali adekwatnych odpowiedzi tylko w 63,2%. Badanie pokazało również że:
- ok. 5% osób zawsze dostosowywało się do opinii grupy
- ok. 25% osób za każdym razem trzymało się własnej oceny (pozostali uczestnicy poddawali się konformizmowi przynajmniej w części prób)
- ok. 75% uczestników przynajmniej raz poszło z resztą grupy.
W badaniu Asch dołączył do grupy ochotników 7 osób, które były współpracującymi z nim aktorami. Pozostałe osoby o tym jednak nie wiedziały. Aktorów przedstawiono bowiem również jako ochotników. W pierwszych dwóch próbach aktorzy mieli udzielać prawidłowych odpowiedzi. W trzeciej ich zadaniem było udzielenie takiej samej błędnej odpowiedzi. Zrobili tak w sumie w 12 próbach na 18. Tych 12 prób Asch nazwał „próbami krytycznymi”.
Podczas eksperymentu badano również, czy liczba osób udzielających błędnych odpowiedzi, ma wpływ na zachowania pozostałych członków grupy. Okazało się, iż tak. Gdy tylko jeden aktor udzielał błędnej odpowiedzi, nie miało to wpływu na odpowiedzi pozostałych uczestników. Obecność dwóch aktorów miała niewielki. Gdy jednak trzy lub więcej osób odpowiedziało błędnie, pozostałe osoby były bardziej skłonne do konformizmu.
Warto też podkreślić, iż uczestnicy eksperymentu nie znali się, więc należy wykluczyć to, iż chcieli siebie nawzajem wspierać. Za udział w eksperymencie otrzymali też wynagrodzenie. Tu z kolei można więc założyć, iż „powinno” im zależeć na tym, by jak najlepiej wykonać zadanie.
Eksperymenty zgodności Ascha – wnioski
Na zakończenie eksperymentów zapytano uczestników, dlaczego poszli za innymi. W większości przypadków stwierdzili oni, iż chociaż wiedzieli, iż reszta grupy się myli, nie chcieli ryzykować wyśmiania. Tylko kilku uczestników przyznało, iż faktycznie byli przekonani, iż pozostali członkowie grupy mieli rację, udzielając odpowiedzi.
Asch przeprowadził dalsze eksperymenty, żeby ustalić, które czynniki wpływają na to, jak i kiedy ludzie się dostosowują do grupy. Badacz stwierdził, że:
- gdy zadanie staje się trudniejsze, członkowie grupy są bardziej skłonni do zachowań konformistycznych. Dzieje się tak, ponieważ w obliczu niepewności ludzie zwracają się do innych, szukając informacji i wskazówek, jak zareagować.
- skłonność do konformistycznych zachowań wzrasta, gdy inni członkowie grupy mają wyższy status społeczny. Innymi słowy: kiedy ludzie postrzegają innych w grupie jako bardziej wpływowych lub kompetentnych niż oni sami, jest bardziej prawdopodobne, iż pójdą za nimi.
- skłonność do konformizm ma tendencję do zmniejszania się, gdy ludzie mają możliwość odpowiedzieć „na osobności”. Badania wykazały również, iż konformizm zmniejsza się, jeżeli ludzie mają wsparcie ze strony co najmniej jednej osoby z grupy.
Te wnioski warto brać pod uwagę. Dla menedżerów zarządzających zespołami eksperymenty Ascha są cenną informacją. Także dla coachów, którzy pracują z grupami. Eksperymenty poszerzają wiedzę na temat zachowań ludzi i mogą stanowić uzupełnienie warsztatu coacha. Podobnie jest z kompetencjami emocjonalnymi. O tym, jakie coach powinien mieć i rozwijać, i które są ważne w budowaniu relacji z klientem, można przeczytać tutaj. Z kolei 5 zasad Miltona Ericksona opisuje sposób, w jaki należy postrzegać klienta, jego zasoby, decyzje oraz cały proces coachingowy. Artykuł na ten temat znajduje się tutaj.
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Eksperyment_Ascha, https://www.verywellmind.com/what-is-groupthink-2795213
