Badanie podmiotowe, czyli wywiad to pierwsza i kluczowa rzecz, która stoi na drodze pracy z pacjentem. Pozwala nam nie tylko dowiedzieć się z jakim problemem przychodzi do nas pacjent, ale również poznać naszego pacjenta, abyśmy mogli dobrać odpowiednią dla niego terapię.
Dlaczego wywiad fizjoterapeutyczny jest tak istotną rzeczą?
Wywiad z pacjentem to podstawowa rzecz, która zapoznaje nas ze stanem jego zdrowia, ważne jest aby podejść do niego rzetelnie i nie traktować go pobocznie. Rozmowa z pacjentem otwiera nam wiele dróg do dalszej pracy z pacjentem. Bardzo często zdarza się, iż pacjent ma dodatkowe dolegliwości, choroby itp. o których nie wiedzieliśmy na początku, dlatego, iż nie zapytaliśmy o nie w trakcie przeprowadzania wywiadu, a pacjent nie uznał tego za istotne dla nas lub nie wiedział, iż ta konkretna rzecz może mieć jakikolwiek wpływ na jego stan zdrowia i przebieg terapii.
Jak podejść do pacjenta w trakcie wywiadu?
Ważne aby pacjent czuł się przy nas komfortowo, to z pewnością ułatwi nam pracę, a pacjent w przyjemnych warunkach chętniej się przed nami otworzy i opowie nam o sobie. Należy pamiętać, iż do naszych gabinetów nie trafiają jedynie pacjenci z problemami typu: uraz kolana, ból pleców itp. jest wiele innych case’ów, które wiążą się dolegliwościami mogącymi być dla pacjentów krępującymi, dlatego naszym zadaniem jest zbudowanie zaufania w naszej relacji z pacjentem i pokazanie mu, iż za drzwiami gabinetu może się otworzyć i nie musi się obawiać, iż terapeuta oceni go po ujawnieniu swoich dolegliwości i problemów.
Zatem:
- Zadbajmy o komfort pacjenta od samego początku wizyty, przede wszystkim rozmawiajmy z nim w sposób naturalny, przypominający zwykłą konwersację.
- Starajmy się nie używać skomplikowanych wyrazów niezrozumiałych dla pacjenta, nie rzucajmy oceniających fraz i spojrzeń.
- Zadawajmy pytania stopniowo, nie zaczynajmy od tych najtrudniejszych dla pacjenta.
- Kiedy po zebraniu danych pacjenta przejdziemy do rozmowy ukierunkowanej na problem i diagnostykę pozwólmy mu się wypowiedzieć. W takim momencie możemy zacząć łączyć wątki i po kolei dopytywać o kolejne rzeczy w związku z rzeczą, o której opowiedział nam pacjent co pozwoli nam płynnie przejść do kolejnych aspektów problemu.
Przykładowo:
Wiemy, iż opisany przez pacjenta problem może wiązać się z nietrzymaniem moczu. Widząc, iż pacjent nie jest do końca otwarty na dzielenie się wszystkimi informacjami, możemy najpierw podpytać czy od momentu dolegliwości, urazu itp. pacjent zauważył jakieś niepokojące objawy, których dotychczas nie miał. Jest szansa, iż sam wskaże na kwestię nietrzymania moczu, a o ile nie, dopiero wtedy możemy wymienić kilka objawów, które nas interesują prosząc o potwierdzenie lub zaprzeczenie.
Wywiad z pacjentem - o co należy zapytać?
Podstawowe rzeczy, które zbieramy do naszych danych to m.in:
Dalsza droga wywiadu jest zależna od typu pacjenta, o inne rzeczy możemy zapytać kobietę i mężczyznę, tak samo jak osobę młodszą i osobę starszą. Pamiętajmy aby wywiad dostosować do potrzeb naszych i pacjenta co za tym idzie pytać o rzeczy istotne dla naszych działań. Zbyt obszerny wywiad zawierający informacje nic nie wnoszące do terapii sprawi, iż obraz pacjenta może być dla nas mniej przejrzysty , dodatkowo bardzo długi wywiad może zająć nam zbyt dużo czasu w trakcie terapii.
Aspekty o które warto zapytać, kiedy naszym pacjentem jest kobieta:
- przebyte ciąże i porody oraz to jak one przebiegały
- problemy hormonalne
- cykl miesiączkowy
Przy pacjencie, który zaznaczył występowanie dolegliwości bólowych ważne jest aby dopytać o szczegóły tego bólu
- W którym miejscu występuje ból?
- Jaki jest to typ bólu ? – np. kłujący, rozrywający, palący, tępy, rozlewający się, promieniujący itd.
- Czy ból jest stały czy jest on prowokowany np. ruchem?
- Czy ból ustępuje przy zmianie pozycji, zastosowaniu ciepła lub zimna?
- Czy ból wybudza w nocy?
Ból możemy odnotować używając do tego skali numerycznej od 0 do 10 (gdzie 0 to brak bólu, a 10 to największy ból), jest to istotne w celu odnotowania tego w naszej dokumentacji medycznej, abyśmy po terapii mogli znów zapytać pacjenta o to samo i odnotować różnicę lub jej brak.
Wywiad z pacjentem - przeprowadzenie wywiadu na przykładzie pacjenta geriatrycznego
Pacjent geriatryczny jest ciekawą jednostką pod względem wywiadu, dlatego, iż jest to pacjent, z którym trzeba określić konkretne cele, działania i plany terapii. Wiadomo, iż w przypadku każdego innego pacjenta rozmowa jest równie ważna, natomiast przy pacjencie w starszym wieku zainteresuje nas kilka innych aspektów, które w przypadku młodszej sprawnej osoby nie byłyby aż tak istotne.
Kiedy do naszego gabinetu przychodzi pacjent geriatryczny, który potrzebuje naszego działania do samodzielnego funkcjonowania, musimy ustalić z nim co chcemy osiągnąć i na jakim poziomie.
Standardowo pytamy pacjenta o wszystkie wyżej wymienione rzeczy, ale dokładamy kilka cegiełek do ułożenia konkretnej terapii.
Przebyte choroby i stan zdrowia
Przy osobie starszej mamy zwiększone prawdopodobieństwo na to, iż zmagała się lub zmaga przez cały czas z chorobami przewlekłymi i urazami. Warto zebrać tutaj wszystkie informacje z tym związane, aby odpowiednio dobrać obciążenie w trakcie terapii i jej typ zważając na wskazania i przeciwwskazania w danych chorobach.
Gdy dobrze zapoznamy się ze stanem zdrowia pacjenta, będziemy mogli zaprogramować taką terapię, która nie spowoduje negatywnego wpływu na obecny stan zdrowia. Często jest tak, iż pacjent walczy z kilkoma chorobami na raz i wymaga to od nas większej ostrożności w doborze metod terapii.
Miejsce zamieszkania
Istotne jest dla nas miejsce zamieszkania i warunki mieszkaniowe takiego pacjenta.
- Mieszka sam? Z kimś?
- Na parterze? Na czwartym piętrze bez windy?
- Mieszka w centrum miasta i ma do nas dwa kroki? Mieszka na wsi i ma kłopot z dojazdem?
Te rzeczy rysują nam obraz tego w jakich warunkach funkcjonuje nasz pacjent.
Pacjent mieszkający samotnie musi z większością rzeczy radzić sobie sam, daje nam to informację, iż musimy pacjenta nakierować na usprawnienie w takim zakresie aby był samodzielny na takim poziomie na jakim jest to możliwe.
Pacjent mieszka na wyższym piętrze bez windy, wiemy, iż musimy popracować nad tym, aby schody prowadzące do mieszkania sprawiały mniejszy problem i obciążenie niż dotychczas.
Pacjent mieszka z rodziną, daje nam to światło na edukację nie tylko pacjenta, ale też jego bliskich, bliscy mogą częściowo przejąć na co dzień rolę terapeuty i ćwiczyć z pacjentem w domu, korygować go lub nadzorować w razie zasłabnięcia.
Wspólne określenie celu terapii
Na tym etapie wywiadu wchodzimy w pewnego rodzaju współpracę z pacjentem, on określa nam na czym mu najbardziej zależy, często są to bardzo przyziemne dla nas rzeczy jak np.
- “Chciałbym wchodzić na piętro bez problemu, tak żeby nie musieć co chwilę odpoczywać po przejściu kilka stopni”
- “Chciałabym więcej chodzić/chodzić bez balkonika”
- “Chciałbym móc samodzielnie wykonywać drobne prace manualne”
- “Chciałabym móc zaopiekować się i bawić się z wnukami”
Pacjent przedstawia nam swoje potrzeby, na których mu najbardziej zależy i co go ogranicza w codziennym życiu. To stanowi dla nas bazę problemu, na podstawie której programujemy działania.
Przedstawmy pacjentowi nasz punkt widzenia, określmy jasno co możemy, a czego nie. Ustalmy na czym się skupimy oraz informujmy go czy jego oczekiwania mogą być zrealizowane/nie mogą być zrealizowane/mogą być zrealizowane, ale nie w pełnym zakresie.
Podsumowanie
Podsumowując, wywiad z pacjentem i rozmowa to podstawa, bez której nie zaplanujemy i nie przeprowadzimy prawidłowej terapii, a co za tym stoi nie osiągniemy założonych efektów.
Nie traktujmy go jak szybki wstęp do wizyty, a postarajmy się zdobyć jak najwięcej cennych dla nas informacji, a będzie miało to wpływ na całokształt naszej pracy.
3 RZECZY, KTÓRE WARTO ZABRAĆ ZE SOBĄ
- Rozmowa z pacjentem otwiera nam wiele dróg do dalszej pracy z pacjentem
- Postaraj się zbudować zaufanie, pomiędzy Tobą a pacjentem. Pokaże to pacjentowi iż może się otworzyć, i bez obaw iż go ocenisz przekazać swoje dolegliwości.
- Pamiętaj żeby wywiad dostosować do potrzeb naszych i pacjenta. Żeby był wystarczająco szczegółowy ale przejrzysty.
