Woreczek żółciowy — objawy chorób. Jak rozpoznać jego ból?

Kamica żółciowa, ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka, a także rak pęcherza żółciowego to najczęstsze choroby związane z woreczkiem żółciowym. Kto jest narażony na kamienie na woreczku. Gdzie boli, gdy rozwija się to schorzenie? Jakie leki na zapalenie woreczka żółciowego stosować? Odpowiadamy na te pytania w artykule.

Woreczek żółciowy — objawy kamicy żółciowej

Woreczek żółciowy (inaczej pęcherzyk żółciowy) to nieduży organ, którego zadaniem jest przechowywanie żółci wytwarzanej przez wątrobę i następnie uwalnianie jej podczas posiłku (celem poprawy trawienia tłuszczy i wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach) [1]. Jak duży jest woreczek żółciowy? Prawidłowe rozmiary w badaniu USG to [2]:

• do 120 mm długości,
• do 40 mm szerokości.

Gdzie znajduje się woreczek żółciowy? Organ ten leży w nadbrzuszu, po prawej stronie, pod wątrobą [2].

Najczęstsze choroby związane z woreczkiem żółciowym to: kamica żółciowa, ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka oraz rak pęcherza żółciowego. Wszystkie wymienione stany zostały omówione w niniejszym artykule. Należy jednak pamiętać o tym, iż tekst ten ma charakter informacyjny i nie zastąpi konsultacji z lekarzem. W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących objawów zalecamy skorzystać z rozwiązań takich jak teleporada, czat z lekarzem czy recepta przez Internet — dzięki nim można gwałtownie uzyskać pomoc.

Jeśli chodzi o symptomy kamicy żółciowej, choroba ta może nie dawać przez wiele lat żadnych objawów. Do wykrycia dochodzi wtedy często przypadkowo, podczas wykonywania USG jamy brzusznej. U pacjentów, którzy zauważyli problemy z woreczkiem żółciowym, objawy to przede wszystkim kolka żółciowa, czyli nagły, ostry ból o charakterze napadowym, zlokalizowany w nadbrzuszu, promieniujący do prawej górnej części ciała [3].

Kamienie woreczek żółciowy — objawy są zauważane po spożyciu obfitego i tłustego posiłku

Atak bólu w kamicy żółciowej występuje najczęściej po spożyciu obfitego i tłustego posiłku i może się utrzymywać choćby do kilku godzin. Poza dolegliwościami bólowymi kolce żółciowej mogą towarzyszyć także inne mało charakterystyczne symptomy.

Atak woreczek żółciowy — objawy towarzyszące kolce żółciowej [2]:

• nadmierna potliwość,
• nudności,
• wymioty,
• uczucie niepokoju.

Co sprzyja powstawaniu kamicy żółciowej?

Kamień w woreczku żółciowym stanowi częstą przyczynę hospitalizacji. Stan ten wynika z gromadzenia się w pęcherzyku żółciowym i/lub drogach żółciowych nierozpuszczalnych złogów, zbudowanych z cholesterolu, barwników żółciowych, jonów nieorganicznych lub białek [3]. W prawidłowych warunkach substancje te rozpuszczają się i są wydalane do przewodu pokarmowego, tymczasem gdy skład żółci zostaje zaburzony, nierozpuszczalne składniki zaczynają się łączyć w coraz większe struktury, tworząc złogi [3].

Na rozwój kamicy pęcherzyka żółciowego najbardziej narażeni są [3]:

• diabetycy,
• osoby chorujące na mukowiscydozę,
• osoby w starszym wieku,
• pacjenci chorujący na przewlekłe infekcje dróg żółciowych,
• pacjenci po operacjach takich jak np. resekcja żołądka.

Zachorowaniu sprzyja także [3]:

• otyłość,
• predyspozycja genetyczna,
• stosowanie niektórych leków (np. estrogenów lub doustnych śodków antykoncepcyjnych),
• szybka utrata masy ciała,
• wielokrotna ciąża w przeszłości,
• zbyt mała aktywność fizyczna.

Ryzyko wystąpienia kamicy żółciowej można zmniejszyć poprzez przestrzeganie ogólnych zasad zdrowego stylu życia, w tym szczególności stosowanie zbilansowanej diety oraz utrzymanie odpowiedniej masy ciała.

Zapalenie woreczka żółciowego — co mu sprzyja?

W sytuacji, gdy kamica żółciowa nie jest leczona lub leczenie wdrożono zbyt późno, może dojść do rozwoju powikłań, w tym np. zapalenia pęcherzyka żółciowego. Tak nazywa się stan zapalny w obrębie ściany pęcherzyka żółciowego, który objawia się przede wszystkim poprzez ból w górnej części brzucha po prawej stronie oraz podwyższoną temperaturę ciała [4] [5].

Wyróżniamy ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego oraz przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego. Stan ostry występuje w wyniku zablokowania odpływu żółci i niedokrwienia. Dochodzi wtedy do poważnego podrażnienia oraz zapalenia ściany pęcherzyka żółciowego, co stanowi wskazanie do operacji. [4]. Natomiast stan przewlekły charakteryzuje się zniekształceniem pęcherzyka żółciowego oraz pogrubieniem ściany narządu, w wyniku nawracających ataków kolki żółćiowej lub mechanicznego podrażnienia kamieniami żółciowymi [5]. jeżeli przewlekłe zapalenie woreczka żółciowego jest nieleczone przez wiele lat, istnieje nieznacznie zwiększone ryzyko rozwoju raka woreczka żółciowego [5].

Objawy — zapalenie woreczka żółciowego ostre:

• kolka żółciowa, która utrzymuje się choćby ponad 6 godzin (napadowy ostry ból brzucha, zlokalizowany w górnej części brzucha po prawej stronie, promieniujący),
• gorączka i dreszcze,
• nudności i wymioty.

Objawy — zapalenie woreczka żółciowego przewlekłe:

• ból po prawej stronie brzucha, promieniujący do prawej łopatki i kręgosłupa,
• częste dolegliwości gastryczne — mdłości, niesmak w ustach, odbijanie, wzdęcia,
• nawracające napady kolki żółciowej, jednak nie na tyle silne, aby pacjent powiązał je z jakąś chorobą.

Leki na zapalenie woreczka żółciowego, które mogą pomóc w załagodzeniu dolegliwości to preparaty przeciwbólowe oraz o działaniu rozkurczowym.

Innym powikłaniem nieleczonej kamicy żółciowej jest pęknięty woreczek żółciowy Objawy, które mogą wskazywać na ten stan to:

• gorączka,
• nudności i wymioty,
• ostry ból w prawym górnym kwadrancie brzucha,
• żółtaczka.

Pęknięcie woreczka żółciowego stanowi wskazanie do wykonania możliwie jak najszybciej operacji tego narządu. Do kogo się udać, gdy podejrzewamy chory woreczek żółciowy? Jaki lekarz pomoże? Na początku należy się zapisać do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, a dopiero on skieruje do specjalisty, czyli gastrologa.

Kiedy konieczna jest operacja woreczka żółciowego?

Operacja woreczka żółciowego (inaczej cholecystektomia, czyli usunięcie pęcherzyka żółciowego wraz ze znajdującymi się wewnątrz niego złogami) to najskuteczniejsza metoda leczenia w przypadku potwierdzonych: kamicy pęcherzyka żółciowego, ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego oraz przewlekłego pęcherzyka żółciowego [3] [6].

Zabieg cholecystektomii jest wskazany, gdy istnieje duże ryzyko wystąpienia ciężkich powikłań, a także kiedy zdiagnozowano raka woreczka żółciowego [7]. Operacja może zostać wykonana metodą tradycyjną (otwartą) lub laparoskopowo, obie techniki wymagają bycia na czczo w dniu zabiegu. Po przeprowadzonej cholecystektomii należy przez kilka tygodni unikać wysiłku fizycznego oraz stosować lekkostrawną i niskotłuszczową dietę [6]. Przeciwwskazaniem do planowego zabiegu są: przeziębienie lub ostatnio przebyte zakażenie wirusowe, ciężki stan ogólny pacjenta oraz ciężka skaza krwotoczna [7].

Woreczek żółciowy — rak. Rokowania i leczenie

U choćby 90% chorych z kamicą pęcherzyka żółciowego i/lub pozostałych dróg żółciowych współistnieje również rak pęcherzyka żółciowego [8]. Zmiana może mieć charakter łagodny lub złośliwy, najczęściej wywodzi się ona z komórek błony, która wyściela wnętrze pęcherzyka żółciowego [9].

Przyczyny powstania nowotworu woreczka żółciowego nie zostały do końca poznane, za czynniki rozwoju uważa się [10]:

• polipy pęcherzyka żółciowego o średnicy powyżej 1 cm,
• przewlekłe, wapniejące zapalenie pęcherzyka żółciowego,
• starszy wiek (powyżej 50 lat),
• torbiele dróg żółciowych,
• wieloletnią kamicę żółciową,
• zespół polipowatości jelita grubego.

Zachorowalność na raka pęcherzyka żółciowego w Polsce wynosi około 2 na 100 000 osób na rok [10]. Niestety, z powodu mało specyficznych objawów rzadko udaje się wykryć nowotwór we wczesnym stadium. Warianty złośliwe postępują bardzo gwałtownie i w wielu przypadkach są śmiertelne [10].

Rozpoznanie raka pęcherzyka żółciowego jest stawiane na podstawie badań obrazowych — USG jamy brzusznej (USG), endoskopowej ultrasonografii, tomografii komputerowej jamy brzusznej oraz rezonansu magnetycznego dróg żółciowych [10] [11].

Podejrzenie nowotworu pęcherzyka żółciowego stanowi wskazanie do cholecystektomii, choćby jeżeli lekarz nie ma pewności, czy zauważona zmiana ma charakter złośliwy [11]. Radykalne postępowanie chirurgiczne jest uznawane za jedyną formę leczenia raka pęcherzyka żółćiowego [12], przy czym, jest ono możliwe tylko na wczesnym etapie choroby, ponieważ większość rozpoznawanych nowotworów pęcherzyka żółciowego jest nieoperacyjna [10] [12]. Całkowite wyleczenie nie jest możliwe, ale dzięki operacji można załagodzić objawy choroby nowotworowej. Pacjent z rakiem pęcherzyka żółciowego powinien być cały czas pod opieką specjalistycznych poradni oraz lekarza rodzinnego [10].