Wiosenna Terapia Ruchem – spacerowe ćwiczenia uważności w kontakcie z naturą

Terapia ruchem w naturze dla dzieci z ASD. Wiosenne ćwiczenia uważności podczas spacerów, które wspierają rozwój emocjonalny, sensoryczny i społeczny. 🌿

Wprowadzenie

Wiosna to doskonały czas na wprowadzenie do terapii ruchowej elementów uważności i kontaktu z naturą. Dzieci z autyzmem (ASD) często doświadczają trudności w zakresie regulacji emocji, nawiązywania relacji społecznych i radzenia sobie z bodźcami sensorycznymi. Terapia ruchem, połączona ze spacerami w przyrodzie i ćwiczeniami uważności, może być skutecznym sposobem na wyciszenie, poprawę koncentracji oraz budowanie relacji z otoczeniem.

W artykule przedstawimy propozycje wiosennych ćwiczeń uważności w naturze, które można realizować podczas spacerów z dziećmi z ASD. Ćwiczenia te pomagają w budowaniu relacji ze światem, poprawie koordynacji ruchowej oraz rozwijaniu umiejętności koncentracji i uważności.

Dlaczego terapia ruchem i kontakt z naturą są ważne dla dzieci z ASD?

Dzieci z ASD często zmagają się z:
✅ Nadwrażliwością na bodźce (np. dźwięki, zapachy, dotyk).
✅ Trudnościami z regulacją emocji (szybkie przechodzenie od spokoju do frustracji).
✅ Brakiem świadomości własnego ciała (np. trudności w koordynacji ruchowej).
✅ Problemami w zakresie koncentracji i uwagi.

Kontakt z naturą ma udowodniony pozytywny wpływ na funkcjonowanie emocjonalne i sensoryczne dzieci ze spektrum autyzmu. Badania pokazują, iż przebywanie na łonie natury:
🌿 Redukuje stres i napięcie.
🌿 Poprawia koncentrację i zdolność do skupienia uwagi.
🌿 Wspiera rozwój koordynacji ruchowej i świadomości ciała.
🌿 Ułatwia budowanie relacji poprzez wspólne doświadczenia sensoryczne.

Terapia ruchem w kontakcie z naturą pozwala na integrację bodźców sensorycznych w bezpiecznym i przyjaznym środowisku.

Zasady prowadzenia terapii ruchem w naturze

Aby terapia ruchem była skuteczna, warto przestrzegać kilku podstawowych zasad:
👉 Stała rutyna – spacery i ćwiczenia powinny odbywać się w podobnych porach dnia, aby dziecko czuło się bezpieczne.
👉 Jasne instrukcje – przed każdym ćwiczeniem należy jasno wyjaśnić, na czym ono polega i jakie są oczekiwania.
👉 Unikanie nadmiaru bodźców – należy wybierać ciche i spokojne miejsca (np. park, łąka, ogród).
👉 Dostosowanie tempa – ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości dziecka.
👉 Wzmacnianie pozytywne – każde udane ćwiczenie powinno być wzmacniane pochwałą lub nagrodą (np. naklejka).

Propozycje spacerowych ćwiczeń uważności dla dzieci z ASD

🍃 1. Spacer sensoryczny po parku

Cel: Rozwijanie świadomości ciała i integracji sensorycznej.

Jak to zrobić:
➡️ Podczas spaceru w parku lub ogrodzie poproś dziecko, aby skupiło się na bodźcach zmysłowych:

• Co słyszysz? (śpiew ptaków, szelest liści).
• Co widzisz? (kolory kwiatów, liście, chmury).
• Co czujesz na skórze? (wiatr, promienie słońca).
  ➡️ Zatrzymajcie się na chwilę, aby dziecko mogło zamknąć oczy i wsłuchać się w odgłosy natury.

✅ Korzyści: Poprawa koncentracji, wyciszenie, lepsze rozumienie bodźców sensorycznych.

🌼 2. Znajdź i nazwij – ćwiczenie uważności wzrokowej

Cel: Wzmacnianie koncentracji uwagi i rozwój mowy.

Jak to zrobić:
➡️ Poproś dziecko, aby podczas spaceru znalazło określone elementy:

• „Znajdź coś zielonego.”
• „Znajdź coś okrągłego.”
• „Znajdź coś pachnącego.”
  ➡️ Po znalezieniu przedmiotu zachęć dziecko do nazwania go i opisania, jak wygląda i pachnie.

✅ Korzyści: Rozwój mowy, poprawa koncentracji i percepcji wzrokowej.

🌳 3. Drzewo uważności

Cel: Poprawa świadomości ciała i wyciszenie.

Jak to zrobić:
➡️ Podejdźcie do drzewa i poproś dziecko, aby:

• Dotknęło kory i opisało, jaką ma fakturę (chropowata, gładka).
• Przyłożyło ucho do drzewa i spróbowało „usłyszeć”, czy coś się dzieje w środku.
• Objęło drzewo rękami i wzięło trzy głębokie oddechy.

✅ Korzyści: Wyciszenie, lepsze rozpoznawanie doznań sensorycznych, poprawa świadomości ciała.

🌤️ 4. Oddech z wiatrem

Cel: Nauka technik oddechowych i redukcja stresu.

Jak to zrobić:
➡️ Poproś dziecko, aby stanęło w miejscu, zamknęło oczy i wzięło głęboki wdech.
➡️ Powiedz: „Wyobraź sobie, iż z każdym wydechem oddajesz stres wiatrowi.”
➡️ Powtarzajcie ćwiczenie przez 2–3 minuty.

✅ Korzyści: Regulacja emocji, poprawa zdolności relaksacji, lepsza kontrola nad oddechem.

🦋 5. Śladami natury – zabawa w tropiciela

Cel: Rozwój spostrzegawczości i motoryki dużej.

Jak to zrobić:
➡️ Podczas spaceru poproś dziecko o śledzenie śladów natury:

• Ślady ptaków,
• Ślady w błocie,
• Liście, które zostały poruszone przez wiatr.
  ➡️ Zachęć dziecko do podążania za śladami i odkrywania, dokąd prowadzą.

✅ Korzyści: Poprawa koncentracji, koordynacji ruchowej i zdolności poznawczych.

Jak dostosować ćwiczenia do możliwości dziecka?

👣 jeżeli dziecko ma trudności z dłuższym spacerem – skróć czas trwania ćwiczeń.
👣 jeżeli dziecko odczuwa nadwrażliwość na dźwięki – wybierz spokojniejsze miejsce.
👣 jeżeli dziecko ma trudności z nazywaniem przedmiotów – zastosuj gesty lub alternatywne formy komunikacji (np. PECS).

Korzyści z terapii ruchem w naturze

🌼 Zwiększona uważność i zdolność koncentracji.
🌼 Poprawa koordynacji ruchowej i świadomości ciała.
🌼 Wyciszenie emocjonalne i redukcja stresu.
🌼 Poprawa funkcjonowania społecznego (np. nawiązywanie kontaktu z rówieśnikami).
🌼 Lepsze przetwarzanie bodźców sensorycznych.

Podsumowanie

Terapia ruchem w naturze to skuteczny sposób na rozwój uważności, regulację emocji i poprawę integracji sensorycznej u dzieci z ASD. Wiosenne spacery połączone z prostymi ćwiczeniami uważności mogą stać się cennym elementem terapii, który pozytywnie wpłynie na rozwój dziecka zarówno w sferze emocjonalnej, jak i fizycznej.

📌 Wskazówka: Warto prowadzić notatki z postępów dziecka, aby dostosowywać ćwiczenia do jego potrzeb i możliwości. 🌸