Samotność, wielochorobowość, utrudniony dostęp do lekarzy specjalistów, brak opiekunów i przeciążony system opieki długoterminowej – to główne problemy polskich seniorów. Ich zdrowiu poświęcone było pierwsze spotkanie Rady Ekspertów ds. Bezpieczeństwa Zdrowotnego Seniorów Medycznej Racji Stanu pod patronatem honorowym minister ds. polityki senioralnej Marzeny Okły-Drewnowicz, które odbyło się 25 września.
Według prognozy GUS, liczba ludności w wieku 60 lat i więcej w Polsce w 2030 r. ma wzrosnąć do poziomu 10,8 mln, a w 2050 r. wynieść 13,7 mln. Osoby starsze będą stanowiły około 40 proc. ogółu ludności Polski.
Prof. Marta Podhorecka, przewodnicząca – powołanej przez minister Marzenę Okłę-Drewnowicz – Rady do spraw Polityki Senioralnej, której celem jest analiza oraz rekomendacje nowych projektów i programów poinformowała, iż jednym z priorytetów Rady jest bezpieczeństwo zdrowotne osób starszych oraz profilaktyka pozwalającą przygotowanie się do bycia zdrowym seniorem. Konieczne są zmiany systemowe umożliwiające sieciowanie opieki nad seniorami oraz deinstytualizacja, czyli taka opieka instytucji, która pozwoli jak najdłużej pozostawać seniorowi w domu – wskazała.
– Cała medycyna musi też uwzględniać wielochorobowość, kruchość i delikatność osób starszych – mówiła wiceminister zdrowia prof. Urszula Demkow. Przypomniała też o schorzeniach dna miednicy. Aż 30 proc. kobiet w polskiej populacji będzie miało jakąś chorobę dna miednicy, a po 50. roku życia zapadalność rośnie do choćby 50 proc.
Anna Kowalczuk, zastępca prezesa AOTMiT mówiła o programach zdrowotnych przygotowywanych przez samorządy, które ocenia Agencja. – Dotyczą one rehabilitacji opieki domowej i profilaktyki. Widać tendencję odwracania piramidy świadczeń, czyli przechodzenia od opieki szpitalnej do ambulatoryjnej i domowej – wskazała.
Samotność seniora
Prof. Bolesław Samoliński, przewodniczący Rady Ekspertów ds. Bezpieczeństwa Zdrowotnego Seniorów Medycznej Racji Stanu, kierownik Katedry Zdrowia Publicznego i Środowiskowego WUM zwrócił uwagę na samotność seniorów. Krajowy konsultant w dziedzinie psychiatrii prof. Piotr Gałecki dodał, iż dodatkowym wyzwaniem jest samotność pacjentów cierpiących na otępienie. Zaznaczył, iż zachorowalność na depresję w tej grupie jest niedoszacowana, bo nie jest ona zgłaszana przez rodziny seniorów. Tymczasem w tym wieku wiąże się to z większym ryzkiem samobójstwa. Izabela Marcewicz-Jendrysik, dyrektor Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji wskazała, iż ambicją placówki jest integracja polityki społecznej, senioralnej i zdrowotnej. – Chcemy realizować odwróconą piramidę świadczeń i coraz więcej procedur wykonywać ambulatoryjnie oraz w środowisku domowym seniora. Podejmujemy działania, aby odwrócenie piramidy świadczeń miało realny wymiar – zapewniła.
Niestosowanie się pacjentów do zaleceń terapeutycznych powoduje około 200 tys. zgonów rocznie w Europie, a także straty finansowe i nadmierne obciążenie służby zdrowia wynoszące 80-125 mld euro rocznie. Tymczasem wskazań lekarza nie przestrzega 55 proc. pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, 50 proc. pacjentów z cukrzycą, 50 proc. pacjentów z przewlekłymi zespołami wieńcowymi i 45 proc. pacjentów z niewydolnością serca.
Wśród przyczyn tej sytuacji wskazuje się niską jakość relacji pacjent – lekarz, skomplikowane procedury, dawkowanie i polipragmazję, ograniczenia refundacyjne, brak czasu w edukację pacjentów, brak objawów leczonych chorób, np. nadciśnienia, skomplikowane schematy dawkowania, ograniczoną świadomość zdrowotną pacjentów oraz niskie zaufanie do personelu medycznego.
Komunikacja w lekarzem i wczesna diagnostyka
Prof. Artur Mamcarz, kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM dodał, iż komunikacja między lekarzem a pacjentem jest kluczowa, by utrzymać długie życie seniorów w dobrym zdrowiu. – Adherencja terapeutyczna to przestrzeganie wskazań zalecanych i ustalonych z pacjentem, który rozumie swoją chorobę – wyjaśnił. – 25 proc. pacjentów nie wykupuje pierwszej recepty z lekiem na nadciśnienie, bo nie rozumie, jak choroba wpływa na długość życia i jego jakość – wskazał.
W komunikacji z seniorem ważne jest upewnienie się, czy słyszy i rozumie, co mówi lekarz, cierpliwość, uważność, pytanie o możliwości finansowe wykupienia zaordynowanych leków, kontakt z rodziną.
Prof. Magdalena Nowosielska z Samodzielnej Pracowni Gerostomatologii Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku mówiła o znaczeniu profilaktyki i leczenia stomatologicznego u seniorów. Prof. Maria Barcikowska, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Alzheimerowskiego wskazała na potrzebę dostępu do nowoczesnych terapii w chorobach neurodegeneracyjnych. – Mamy nowe terapie zarejestrowane dopiero w USA, Japonii i Chinach. Są one przeznaczone dla pacjentów na samym początku choroby. Lekarz POZ odgrywa kluczową rolę i we wczesnej diagnostyce i nie może zbagatelizować skarg chorego. A jeżeli ma wątpliwości, może poprosić o pomoc specjalistę: psychiatrę, neurologa lub geriatrę.
Główny Inspektor Sanitarny Paweł Grzesiowski mówił o roli szczepień w profilaktyce chorób infekcyjnych. Prof. Krzysztof Tomasiewicz, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych Samodzielnego Szpitala Publicznego w Lublinie podkreślał znaczenie szczepień przeciwko półpaścowi.
Eksperci Medycznej Racji poparli apel lekarzy zakaźników, aby na terenach, które dotknęła powódź przeprowadzić testy w kierunku wykrywania zakażenia wirusem HCV, ponieważ dostępne jest skuteczne leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu C. Medyczna Racja Stanu wielokrotnie upominała się już o ogólnonarodowy program badań przesiewowych w kierunku wykrywania zakażenia tym wirusem.
Otyłość wśród seniorów
Prof. Leszek Czupryniak, kierownik Kliniki Diabetologii i Chorób Wewnętrznych WUM podkreślił, iż najważniejsze jest zapobieganie otyłości zanim wejdzie się w wiek senioralny. U osób starszych ważne jest, aby pacjenci nie tyli, utrzymywali stałą masę ciała i byli aktywni fizycznie. W Polsce na otyłość choruje już ponad 9 milionów osób. Nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko zachorowalności na ponad 200 schorzeń, w tym m.in. cukrzycę typu 2, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, chorobę niedokrwienną serca, obturacyjny bezdech senny, chorobę zwyrodnieniową stawów, depresję oraz sprzyjają rozwojowi niektórych typów nowotworów, podwyższając ryzyko zgonu.
Według szacunków OECD, w ciągu 30 lat z powodu chorób wywołanych otyłością Polska straci ok. 108 mld zł, czyli 4,1 proc. PKB, tj. średnio ok. 3,6 mld zł rocznie.
Prof. Mariusz Wyleżoł, prezes elekt Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości, kierownik Warszawskiego Centrum Lecenia Otyłości i Chirurgii Bariatrycznej w Szpitalu Czerniakowskim również podkreślał, iż o ile nie leczy się choroby otyłościowej jak najwcześniej, pacjent nie ma szans, aby dożyć wieku senioralnego w zdrowiu.
Prof. Mariusz Wyleżoł podkreślił, iż nie ma bariery wiekowej dla operacji bariatrycznych. Najnowsze badania naukowe sugerują, iż leczenie operacyjne chorych otyłych wydłuża ich życie, jednocześnie znacząco poprawiając jego jakość. W konsultacjach jest rozporządzenie w sprawie programu pilotażowego w zakresie kompleksowej opieki specjalistycznej nad świadczeniobiorcami leczonymi z powodu otyłości KOS-BMI 30 PLUS, który zapewnia wielodyscyplinarną opiekę w jednym ośrodku, sprawną koordynację na każdym etapie leczenia, monitorowanie efektów.
W ramach międzyresortowego projektu STOP EPIDEMII OTYŁOŚCI W POLSCE, zainicjowanego przez Partnerstwo na rzecz Profilaktyki i Leczenia Otyłości oraz Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, powstaje strategia redukcji otyłości wskazująca działania obejmujące profilaktykę, diagnostykę i leczenie.
Źródło: Co w zdrowiu
