Klimatyzacja to komfort, ale i bezpieczeństwo osób wrażliwych na upały – głównie starszych i chorych. Tyle iż przyjemny chłód, poza poprawą samopoczucia, może przynieść nam też kłopoty.
Czy klimatyzacja jest szkodliwa dla zdrowia?
Badania opublikowane w prestiżowym magazynie "Lancet" w 2021 roku mówią, iż dzięki klimatyzacji rocznie ok. 200 tys. osób powyżej 65 lat unika śmierci. A pacjenci, którzy leżą w szpitalach w klimatyzowanych salach, szybciej zdrowieją.
Filtry klimatyzacji (MERV 11–13, HEPA) przechwytują pyły PM2.5, alergeny i patogeny, a ustawienie wilgotności powietrza na 40–60 proc. zapobiega wysuszeniu dróg oddechowych i zmniejsza ilość pleśni i roztoczy w powietrzu.
Klimatyzacja ma jednak negatywne, globalne skutki. 1,9 mld urządzeń na świecie generuje dwa procent emisji CO₂, a szczytowy pobór prądu w upały powoduje blackouty.
A negatywne skutki dla zdrowia? Za rzadko konserwowana klimatyzacja wywołuje infekcje gardła, oskrzeli, alergie i zespół suchego oka. I groźniejsze choroby, wywołane przez bakterie (np. Legionellę) i grzyby (np. Aspergillus). To przez nie szpitalne oddziały chorób płuc, także latem mają sporo pacjentów. Co gorsze – upał czy klimatyzacja? Jak widać odpowiedź nie zawsze jest oczywista.
Syndrom chorego budynku
Jak wskazują wyniki badań opublikowanych w "Indian Journal of Occupational and Environmental Medicine" w 2023 roku, osoby przebywające w klimatyzowanych biurach, częściej niż te w budynkach z naturalną wentylacją zgłaszają objawy SBS (Syndrom Chorego Budynku), czyli podrażnienia oczu, nosa, gardła, bóle głowy, zmęczenie i kaszel.
Badanie przeprowadzono na 200 zdrowych dorosłych, niepalących w wieku od 18 do 45 lat, którzy korzystali z klimatyzatorów przez co najmniej 6 do 8 godzin dziennie przez ponad dwa lata. Wiadomo już, iż wchłanianie chłodnego, suchego powietrza może prowokować skurcz oskrzeli i pogarszać przebieg astmy oraz POChP.
Jak ochłodzić mieszkanie bez klimatyzacji?
Zasłoń okna w ciągu dnia. Zasuń rolety, żaluzje lub zasłony – szczególnie od strony południowej i zachodniej, gdzie słońce grzeje najmocniej. Załóż zasłony zaciemniające lub rolety odbijające promienie słoneczne.
Otwieraj okna tylko w nocy i rano, kiedy temperatura na zewnątrz jest niższa. W ciągu dnia trzymaj okna zamknięte, by nie wpuszczać gorącego powietrza.
Zielone rośliny, np. paprocie, bluszcz, aloes, skrzydłokwiat zwiększają wilgotność i obniżają temperaturę przez parowanie. Ustaw je w pobliżu okien lub w centralnych punktach mieszkania.
Rozstaw pojemniki z zimną wodą (i z lodem), które schłodzą powietrze przez parowanie.
Minimalizuj użycie sprzętów AGD. Unikaj używania piekarnika, suszarki, zmywarki w dzień – emitują dużo ciepła. Gotuj rano lub wieczorem.
Sprawdź okna i uszczelki. Ciepło często "przecieka" przez nieszczelne okna – upewnij się, iż dobrze przylegają i są odpowiednio uszczelnione.
Jeśli masz w domu klimatyzację, a do tego skłonność do problemów z drogami oddechowymi i jesteś wrażliwy/wrażliwa na skoki temperatur, przed wyjściem na dwór stopniowo zmniejszaj temperaturę w mieszkaniu, by nie zafundować sobie szoku termicznego.
