Pseudoefedryna stanowi popularny składnik wielu leków na przeziębienie oraz zatoki. Jej działanie polega na szybkim udrożnieniu nosa, redukcji obrzęku i przekrwienia błony śluzowej, co znacząco ułatwia oddychanie.
Stosowana jest głównie w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych oraz alergicznego nieżytu nosa. Dodatkowo bywa wykorzystywana do wyrównywania ciśnienia w uchu środkowym, co jest szczególnie przydatne podczas podróży samolotem.
Jakie skutki uboczne może powodować pseudoefedryna?
Chociaż pseudoefedryna jest skuteczna, może wywoływać pewne niepożądane reakcje. Do najczęściej zgłaszanych efektów ubocznych należą:
- podwyższone ciśnienie krwi oraz przyspieszona akcja serca,
- ból głowy,
- bezsenność, pobudzenie oraz uczucie niepokoju,
- suchość w ustach,
- nudności,
- reakcje alergiczne skórne.
U osób z jaskrą pseudoefedryna może zwiększać ciśnienie śródgałkowe. Przy większych dawkach istnieje ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca.
W jakich sytuacjach pseudoefedryna nie jest wskazana?
Nie każdy może stosować pseudoefedrynę. Osoby z ciężkim nadciśnieniem tętniczym oraz chorobą niedokrwienną serca powinny unikać jej stosowania. Również pacjenci chorujący na cukrzycę, nadczynność tarczycy, przerost prostaty, a także schorzenia nerek i wątroby powinni zachować szczególną ostrożność.
Mimo tylu przeciwwskazań, to nie one są głównym powodem ograniczeń w sprzedaży leków z tym składnikiem.
Dlaczego pseudoefedryna budzi kontrowersje?
Kontrowersje wynikają przede wszystkim z możliwości nadużywania tego środka. W niewielkich dawkach pseudoefedryna skutecznie łagodzi katar, jednak w większych działa jako substancja pobudzająca, co prowadzi do przypadków odurzeń.
W sporcie pseudoefedryna znalazła się na liście środków dopingujących. Największym problemem jest jednak fakt, iż stanowi prekursor do produkcji metamfetaminy — silnie uzależniającego narkotyku.
Wiele państw zdecydowało się na ograniczenia lub zakaz sprzedaży leków z pseudoefedryną ze względu na wykorzystywanie aptecznych preparatów do nielegalnej produkcji narkotyków.
„Weekendowe narkotyki” – co to oznacza?
Preparaty zawierające pseudoefedrynę lub kodeinę bywają określane mianem „weekendowych narkotyków”. Farmaceuci zwracają uwagę, iż sprzedaż takich leków rośnie szczególnie w weekendy, co może świadczyć o ich rekreacyjnym użyciu.
– Analizując dane z lipca i sierpnia 2025 roku, faktycznie zauważamy wzrost rezerwacji tych leków w weekendy. Należy jednak podkreślić, iż preparaty z kodeiną nie są sprzedawane przez internet, więc widzimy jedynie aktywność w systemie rezerwacji. Pacjenci często kupują te leki nie tylko w celu leczenia, ale aby się odurzyć – mówi Angelika Talar-Śpionek, farmaceutka serwisu GdziePoLek.
– Osoby uzależnione po te leki zgłaszają się regularnie, jednak „rekreacyjny” wzrost sprzedaży rzeczywiście przypada na weekend – dodaje Dominika Lewandowska, farmaceutka.
Jakie ograniczenia dotyczą sprzedaży pseudoefedryny w Polsce?
Ze względu na możliwość nadużyć i wykorzystywania pseudoefedryny w nielegalnej produkcji narkotyków, Polski ustawodawca wprowadził szereg restrykcji:
- leki z pseudoefedryną można nabyć wyłącznie w aptece lub punkcie aptecznym,
- bez recepty jednorazowo można sprzedać maksymalnie 720 mg pseudoefedryny,
- dostęp do tej substancji mają tylko osoby pełnoletnie,
- farmaceuta ma obowiązek poinformować pacjenta o dawkowaniu, działaniach niepożądanych oraz psychoaktywnym działaniu leku.
Natomiast w przypadku leków na receptę dawkę ustala lekarz, a ograniczenia dotyczące sprzedaży nie obowiązują.
Prawo do pseudoefedryny na świecie – jak różnią się przepisy?
Regulacje prawne związane ze stosowaniem oraz sprzedażą pseudoefedryny różnią się znacznie w zależności od kraju. W Japonii oraz Meksyku jej stosowanie i obrót są całkowicie zakazane, natomiast w Kolumbii od 2010 roku obowiązuje wstrzymanie obrotu tą substancją.
W takich krajach jak Finlandia i Turcja pseudoefedryna dostępna jest wyłącznie na receptę. We Francji i Belgii ograniczenia wprowadzono niedawno, zbliżone do tych w Polsce.
Z kolei w Wielkiej Brytanii i Kanadzie leki z pseudoefedryną sprzedawane są bez recepty, ale „zza lady” i pod nadzorem farmaceuty.
Niektóre państwa, na przykład Estonia czy Niemcy, dopuszczają sprzedaż preparatów złożonych zawierających pseudoefedrynę, ale wykluczają sprzedaż leków jednoskładnikowych.
Planując podróż z lekami z tym składnikiem, warto dokładnie sprawdzić przepisy obowiązujące w kraju docelowym.
Informacje zawarte w artykule mają charakter edukacyjny i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed zastosowaniem leków skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
